Ιδιαίτερα θετικό στις προσπάθειες της χώρας μας για την κοινωνική συνοχή και την περαιτέρω αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού αποδεικνύεται το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΕΠ) «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή».
Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και την Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων (ΠΑΝ)* και αποτέλεσε ένα εκ των δύο Προγραμμάτων που έχουν καταρτιστεί για την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων της Πολιτικής Συνοχής την περίοδο 2014-2020. Το άλλο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα είναι το «Ανταγωνιστικότητα και Αειφόρος Ανάπτυξη», το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής.
Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή» αποτελούσε προγραμματικό έγγραφο στο οποίο καταγράφονταν συγκεκριμένες προτεραιότητες και ενδεικτικές κατηγορίες παρεμβάσεων που υλοποιήθηκαν την περίοδο 2014-2020, συμβάλλοντας στον στρατηγικό στόχο της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης για αναδιάρθρωση της κυπριακής οικονομίας, διατήρηση και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Νέα προγράμματα κατάρτισης στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Κύπρου
Ο συνολικός προϋπολογισμός του Προγράμματος ανήλθε στα €173,9εκ., εκ των οποίων τα €132,4εκ. προήλθαν από το ΕΚΤ, τα €18,1εκ. από την ΠΑΝ, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα κατεβλήθηκε από εθνικούς πόρους. Σημειώνεται ότι, το ποσοστό συγχρηματοδότησης του Προγράμματος από το ΕΚΤ ανήλθε στο 85%, ενώ για την ΠΑΝ η συγχρηματοδότηση ήταν στο 100%.
Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή» προωθήθηκαν παρεμβάσεις για την προώθηση της απασχόλησης, τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, τη βελτίωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης με στόχο τη σύζευξη των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, την προώθηση και πιστοποίηση της δια βίου μάθησης και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των δημοσίων αρχών και των εμπλεκομένων φορέων.
Οι παρεμβάσεις περιλάμβαναν επενδύσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα, καθώς και Σχέδια Χορηγιών/κινήτρων που απευθύνθηκαν προς τους φορείς του ιδιωτικού τομέα.
Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή» 2014- 2020, εγκρίθηκε με Εκτελεστική Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 25 Φεβρουαρίου 2015.
Σημειώνεται ότι στις 15 Απριλίου 2016, με απόφασή της η Διαχειριστική Αρχή, προέβη στην 1η αναθεώρηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή 2014-2020, που αφορούσε σε τεχνική διόρθωση των ενδεικτικών κατηγοριών παρέμβασης του Άξονα Προτεραιότητας 4. Η εν λόγω τροποποίηση δεν απαιτούσε έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τέθηκε σε άμεση ισχύ με τη σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής Παρακολούθησης.
Στις 18 Δεκεμβρίου 2017 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την 2η τροποποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή 2014-2020 με την Εκτελεστική της Απόφαση C(2017)8800.
Η τροποποίηση αφορούσε κυρίως:
(α) τους πρόσθετους πόρους που έλαβε η Κύπρος από τα Ταμεία της Πολιτικής Συνοχής στο πλαίσιο της τεχνικής προσαρμογής του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου για την περίοδο 2017-2020,
(β) την προσθήκη επιπλέον πόρων από το ειδικό κονδύλιο για την ΠΑΝ, λόγω της προς τα πάνω αναθεώρησης των πόρων της ΠΑΝ, και
(γ) εσωτερικές μεταφορές πόρων και τεχνικές προσαρμογές δεικτών των Αξόνων Προτεραιότητας με σκοπό την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των διαθέσιμων κονδυλίων.
Επίσης στις 28 Νοεμβρίου 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την 3η τροποποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή 2014-2020 με την Εκτελεστική της Απόφαση C(2018)8087.
Η τροποποίηση αφορούσε κυρίως:
(α) την μεταφορά πόρων του ΕΚΤ μεταξύ των επιμέρους Αξόνων Προτεραιότητας, και
(β) Αναπροσαρμογή των δημοσιονομικών δεικτών του πλαισίου επίδοσης με βάση αναθεωρημένη μεθοδολογία και τεχνικές προσαρμογές δεικτών εκροών και αποτελέσματος αναλογικά ως προς τη μεταφορά των πόρων μεταξύ των Αξόνων Προτεραιότητας.
Στα ίδια πλαίσια στις 9 Νοεμβρίου 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την 4η τροποποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή 2014-2020 με την Εκτελεστική της Απόφαση C(2020)7861.
Η τροποποίηση αφορούσε:
(α) τη μεταφορά €36,0 εκ. από το Ταμείο Συνοχής προς το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και ανακατανομή υφιστάμενων κονδυλίων €19,7 εκ. του ΕΚΤ, για χρηματοδότηση βραχυπρόθεσμων μέτρων στήριξης της απασχόλησης.
(β) αύξηση του ποσοστού συγχρηματοδότησης του Προγράμματος στο 100% για τη λογιστική χρήση 01/07/2020 – 30/06/2021.
(γ) Θέσπιση νέου Ειδικού Στόχου «Διατήρηση θέσεων εργασίας μέσω εφαρμογής εκτάκτων βραχυπρόθεσμων σχεδίων στήριξης της απασχόλησης στο πλαίσιο των μέτρων στήριξης της κυπριακής οικονομίας για αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την πανδημία του κορωνοϊού – covid-19»
(δ) Αναπροσαρμογή των στόχων σε δείκτες του Προγράμματος που επηρεάζονται από τη μεταφορά κονδυλίων.
Στις 29 Ιουλίου 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την 5η τροποποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή» 2014-2020 με την Εκτελεστική της Απόφαση C(2021)5811.
Η τροποποίηση αφορούσε:
(α) Αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού του Προγράμματος με κατανομή πρόσθετων πόρων €65.000.000 που εξασφαλίστηκαν από το REACT-EU για χρηματοδότηση βραχυπρόθεσμων μέτρων στήριξης της απασχόλησης, τα οποία εφαρμόζονται στο πλαίσιο του Προγράμματος Στήριξης της Κυπριακής Οικονομίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού.
(β) Θέσπιση νέου Άξονα Προτεραιότητας «Στήριξη των Εργαζομένων στο πλαίσιο του Προγράμματος React-EU». Ο εν λόγω Άξονας αντιστοιχεί στο νέο Θεματικό Στόχο 13 και την αντίστοιχη Επενδυτική Προτεραιότητα 13.1 «Στήριξη της αποκατάστασης των συνεπειών της κρίσης, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών, λόγω της πανδημίας της COVID-19 και προετοιμασία μιας πράσινης, ψηφιακής και ανθεκτικής ανάκαμψης της οικονομίας».
(γ) Καθορισμός νέων Δεικτών Παρακολούθησης του Προγράμματος για το νέο Άξονα Προτεραιότητας (δείκτες εκροών και αποτελεσμάτων) με ποσοτικούς στόχους.
(δ) Καθορισμό του ποσοστού της κοινοτικής συνεισφοράς για το REACT-EU (EKT) στο 100%.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 2021, η Διαχειριστική Αρχή, προέβη στην 6η αναθεώρηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή 2014-2020 με την οποία παύει να ισχύει η εφαρμογή του ποσοστού 100% συγχρηματοδότησης για τη Λογιστική Χρήση 01/07/2020 – 30/6/2021 (απενεργοποιείται η σχετική επιλογή στον πίνακα 18α).
Η εν λόγω τροποποίηση δεν απαιτούσε νέα απόφαση έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τέθηκε σε άμεση ισχύ.
* Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων:
Η Κυπριακή Δημοκρατία κρίθηκε ως επιλέξιμη περιφέρεια για χρηματοδότηση στα πλαίσια της Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση των Νέων (Youth Employment Initiative) της ΕΕ. Βασικό κριτήριο επιλεξιμότητας για την πρωτοβουλία αυτή καθορίστηκε όπως το ποσοστό ανεργίας των νέων να υπερβαίνει το 25% με έτος αναφοράς το 2012. Στα πλαίσια αυτά, εξασφαλίστηκε ειδική κατανομή πόρων ύψους €11.572.101 (σε τρέχουσες τιμές) επιπρόσθετα των πόρων που κατανεμήθηκαν για την Πολιτική Συνοχής για την προγραμματική περίοδο 2014-2020. Οι εν λόγω πόροι έχουν εμπροσθοβαρή κατανομή για τα έτη 2014 και 2015 και διέπονται από τον κανόνα ¨Ν+3¨, που σημαίνει ότι η υλοποίηση τους μπορεί να πραγματοποιηθεί μέχρι και τρία έτη από το έτος δέσμευσης τους, δηλαδή μέχρι το 2017 και 2018 αντίστοιχα.
Στο πλαίσιο αναθεώρησης του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Κύπρος εξασφάλισε πρόσθετη κατανομή πόρων ύψους €6.564.692 για τα έτη 2017-2020, αυξάνοντας το ειδικό κονδύλι της Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση των Νέων σε €18.136.793. Η επιλογή των επιλέξιμων περιφερειών και ο υπολογισμός των ποσών βασίστηκε στα ετήσια στατιστικά στοιχεία για την ανεργία των νέων του 2016.
Λαμβάνοντας υπόψη την καταβολή αντίστοιχης στήριξης του ΕΚΤ στην ΠΑΝ (€18.136.793) και την εθνική συμμετοχή (€3.200.611), το συνολικό διαθέσιμο κονδύλι για την ΠΑΝ ανήλθε σε €39.474.197.
Η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων αποτελεί μέρος του προγραμματισμού για την αξιοποίηση των πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου με την καταβολή τουλάχιστον ισόποσων πόρων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για την πρωτοβουλία αυτή. Στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Απασχόληση, Ανθρώπινοι Πόροι και Κοινωνική Συνοχή περιλαμβάνεται ξεχωριστός Ειδικός Στόχος σε Άξονα Προτεραιότητα για την Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων.
Για την υλοποίηση της Πρωτοβουλίας για την Απασχόληση των Νέων έχει ετοιμαστεί Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Απασχόληση των Νέων το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το Αναθεωρημένο Σχέδιο Δράσης για την Εφαρμογή της Σύστασης «Εγγύηση για τη Νεολαία» σύμφωνα με την οποία για κάθε νέο ηλικίας 15-24 ετών θα πρέπει να προσφέρεται μια ευκαιρία απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης εντός 4 μηνών από την ημέρα που παραμένει άνεργος ή που ολοκληρώνει / διακόπτει την εκπαίδευσή του.
