Οι δύο χώρες ανέκαθεν υπερηφανευόντουσαν για την «ειδική σχέση» που έχουν (special relationship), λόγω των στενών διπλωματικών σχέσεων αλλά και των σχέσεων που συνήθως είχαν οι πρωθυπουργοί τους.
Ίσως γι’αυτό το λόγο η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ – Ηνωμένου Βασιλείου αποτελεί και την πρώτη, σε μια σειρά συμφωνιών που πρόκειται να συνάψει ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με τις χώρες στις οποίες έχει επιβάλει τους δασμούς.
Αν και οι περισσότεροι αναλυτές χαρακτήρισαν τη συμφωνία ιστορική, υπάρχουν ωστόσο αρκετά «αγκάθια» αλλά και ζητήματα που δεν έχουν ακόμα οριστικοποιηθεί.
Η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ – Ηνωμένου Βασιλείου
Ο πρόεδρος Τραμπ αποκάλυψε ότι θα μειώσει τους δασμούς σε βρετανικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένου του χάλυβα και των αυτοκινήτων, χαρακτηρίζοντας τη μέρα της συμφωνίας ως «συναρπαστική» για την «ειδική σχέση» των δύο χωρών.
Οι ειδικοί προειδοποιούν τώρα ότι η εν λόγω εμπορική συμφωνία εξακολουθεί να αφήνει το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμέτωπο με υψηλότερους δασμούς στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ από ό,τι πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ.
Ενώ ο παγκόσμιος δασμός 10% που επέβαλε ο Τραμπ τον Απρίλιο παραμένει σε ισχύ, το Ηνωμένο Βασίλειο κέρδισε σημαντικές παραχωρήσεις στους δασμούς χάλυβα και αυτοκινήτων, τους οποίους ο Τραμπ είχε αυξήσει κατά 25% επιπλέον τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, εξηγούν οι Financial Times (FT).
Σε αντάλλαγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο χορήγησε στις ΗΠΑ μεγαλύτερη πρόσβαση για βοδινό κρέας, αιθανόλη και βιομηχανικά προϊόντα, εγείροντας ανησυχίες ότι η αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου κινδυνεύει να κατακλυστεί από αμερικανικά προϊόντα.
Οι διαπραγματευτές του Ηνωμένου Βασιλείου απέφυγαν να εισέλθουν σε πολιτικά αμφιλεγόμενους τομείς, όπως η μείωση του φόρου ψηφιακών υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου, το άνοιγμα των αγορών υγειονομικής περίθαλψης σε αμερικανικές εταιρείες ή η πραγματοποίηση αλλαγών στους κανόνες προτύπων τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου ώστε να επιτραπούν προϊόντα όπως το κοτόπουλο που έχει πλυθεί με χλώριο και το βοδινό κρέας που έχει υποστεί επεξεργασία με ορμόνες.
Σε χειρότερη θέση το Ηνωμένο Βασίλειο
Ο Mattia Di Ubaldo, κύριος ερευνητής στο διεθνές εμπόριο στο Πανεπιστήμιο του Sussex, δήλωσε στους FT ότι η συμφωνία άφησε το Ηνωμένο Βασίλειο σε «σημαντικά χειρότερη θέση» όσον αφορά τους διμερείς εμπορικούς του όρους με τις ΗΠΑ σε σχέση με ένα χρόνο πριν – αλλά τώρα με ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι ορισμένων άλλων χωρών.
Σύμφωνα με την ανάλυση των FT, τα βασικά σημεία της συμφωνίας καλύπτουν τους ακόλουθους τομείς:
Οικονομία
Οι οικονομολόγοι δήλωσαν ότι η συμφωνία θα ανακουφίσει τις βιομηχανίες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο από τους δασμούς, αλλά δεν θα επηρεάσει τις συνολικές οικονομικές προοπτικές, ούτε στις ΗΠΑ ούτε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υποστήριξαν ότι οι ΗΠΑ θα δυσκολευτούν επίσης να συνάψουν ουσιαστικές συμφωνίες με άλλες χώρες.
Η περιορισμένη ανακούφιση από τους δασμούς στην αυτοκινητοβιομηχανία, τον χάλυβα και το αλουμίνιο θα «επιδράσει» στον πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ, αλλά ο μέσος δασμός αναμένεται να παραμείνει σε διψήφιο αριθμό, πλήττοντας σκληρά τους Αμερικανούς καταναλωτές, δήλωσε ο Μάικλ Πίρς της συμβουλευτικής εταιρείας Oxford Economics στους FT.
«Δεν αναμένουμε ότι αυτό θα οδηγήσει σε αισθητό αντίκτυπο στο συνολικό ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου», είπε ο Πήτερ Μπεκ-Φρις, οικονομολόγος στην Pimco. «Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική σύσφιξη και η πολιτική [της Τράπεζας της Αγγλίας] παραμένουν πολύ πιο σημαντικοί παράγοντες των προοπτικών».
Ο Πωλ Ντέιλς, οικονομολόγος του Ηνωμένου Βασιλείου στην Capital Economics, δήλωσε ότι ο πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ για τις εισαγωγές στο Ηνωμένο Βασίλειο θα διαμορφωθεί σε περίπου 11% ως αποτέλεσμα της συμφωνίας, πολύ υψηλότερος από το 1% που υπήρχε πέρυσι. Αυτό ήταν μια βελτίωση σε σχέση με το 13% που προηγήθηκε της συμφωνίας της Πέμπτης, αλλά πολλά εξαρτώνται από τα μελλοντικά μέτρα των ΗΠΑ σε κρίσιμους τομείς, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα.
Αυτοκινητοβιομηχανία
Τα στελέχη της αυτοκινητοβιομηχανίας της Βρετανίας χαιρέτισαν σε γενικές γραμμές τη συμφωνία, η οποία μείωσε έναν πιθανό δασμό 27,5% σε 10% για τα πρώτα 100.000 αυτοκίνητα που αποστέλλονται από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η νέα ποσόστωση καλύπτει σχεδόν όλα τα 101.870 οχήματα που εξήχθησαν στις ΗΠΑ πέρυσι, σύμφωνα με την Εταιρεία Κατασκευαστών και Εμπόρων Αυτοκινήτων.
«Η εφαρμογή αυτών των δασμών ήταν μια σοβαρή και άμεση απειλή για τους εξαγωγείς αυτοκινήτων του Ηνωμένου Βασιλείου, επομένως αυτή η συμφωνία θα προσφέρει την απαραίτητη ανακούφιση», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της SMMT, Μάικ Χαβς.
Ο Άντριαν Μάρντελ, διευθύνων σύμβουλος της Jaguar Land Rover, του μεγαλύτερου εξαγωγέα αυτοκινήτων του Ηνωμένου Βασιλείου στις ΗΠΑ, χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «σημαντική πρόοδο» στην προσφορά «της βεβαιότητας ότι πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στο μέλλον».
Ωστόσο, εξέφρασε την ελπίδα ότι οι μελλοντικές διαπραγματεύσεις, με την πάροδο του χρόνου, θα μειώσουν ακόμη περισσότερο τους δασμούς.
Παρόλο που η βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, τα αυτοκίνητα αποτελούν το μεγαλύτερο μεμονωμένο εξαγωγικό προϊόν του Ηνωμένου Βασιλείου προς τις ΗΠΑ, με πωλήσεις αξίας 6,4 δισεκατομμυρίων λιρών.
Είναι επίσης η μεγαλύτερη αγορά για μάρκες υψηλής ποιότητας όπως είναι το Range Rover της JLR, καθώς και οι Bentley και McLaren, οι οποίες δεν έχουν κανένα κατασκευαστικό αποτύπωμα στις ΗΠΑ.
Αεροδιαστημικός τομέας
Το Ηνωμένο Βασίλειο εξασφάλισε επίσης μια συμφωνία που θα επιτρέψει στην Rolls-Royce να εξάγει τους κινητήρες της στις ΗΠΑ «χωρίς δασμούς», αν και τα στελέχη δήλωσαν ότι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι όλα τα ανταλλακτικά αεροδιαστημικής θα εξαιρεθούν.
Οι μετοχές της Rolls-Royce σημείωσαν άνοδο 3,6% μετά την είδηση. Εν τω μεταξύ, οι μετοχές της αμερικανικής κατασκευάστριας αεροσκαφών Boeing αυξήθηκαν κατά 2,8% την Πέμπτη, αφού ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λάτνικ, δήλωσε ότι μια βρετανική αεροπορική εταιρεία πρόκειται να αγοράσει αεροσκάφη της εταιρείας αξίας 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η ιδιοκτήτρια εταιρεία της British Airways, IAG, έκλεισε το βράδυ της Πέμπτης μια συμφωνία για την αγορά αεροσκαφών Boeing 787, σύμφωνα πάντα με τους FT.
Η αεροδιαστημική βιομηχανία, ένας μεγάλος χρήστης χάλυβα και αλουμινίου, σπεύδει να προσαρμοστεί στον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ, με το υψηλότερο κόστος να διοχετεύεται ήδη μέσω των ολοκληρωμένων αλυσίδων εφοδιασμού της.
Ο Κέβιν Κρέιβεν, διευθύνων σύμβουλος της ADS, του φορέα εμπορίου αεροδιαστημικής και άμυνας, δήλωσε ότι ενώ ο βασικός δασμός 10% των ΗΠΑ «θα παραμείνει σε ισχύ, η κατάργηση των πρόσθετων δασμών στον χάλυβα και το αλουμίνιο είναι ένα σημαντικό επίτευγμα».
«Η αναφερόμενη κατάργηση των δασμών σε κινητήρες και ανταλλακτικά αεροδιαστημικής είναι επίσης πολύ ευπρόσδεκτη είδηση, αν και περιμένουμε περαιτέρω συγκεκριμένες λεπτομέρειες», πρόσθεσε.
Γεωργία και τρόφιμα
Οι αγρότες χαιρέτισαν τη δέσμευση της βρετανικής κυβέρνησης να διατηρήσει τα βρετανικά πρότυπα τροφίμων και να εξασφαλίσει αμοιβαία πρόσβαση στο εμπόριο βοείου κρέατος, αλλά προειδοποίησαν ότι μια «πλημμύρα αιθανόλης» στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να πλήξει τους αγρότες.
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι η συμφωνία θα «επεκτείνει σημαντικά» την πρόσβαση στην αγορά των ΗΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναφέροντας μια ευκαιρία 700 εκατομμυρίων δολαρίων για εξαγωγές αιθανόλης και μια ευκαιρία 250 εκατομμυρίων δολαρίων για άλλα γεωργικά προϊόντα όπως το βοδινό κρέας.
«Η μεγαλύτερη ανησυχία μας είναι ότι δύο γεωργικοί τομείς έχουν επιλεχθεί για να επωμιστούν το βαρύ βάρος της άρσης των δασμών για άλλους κλάδους της οικονομίας», δήλωσε ο Τομ Μπράντσο, πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτών του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η Εθνική Ένωση Αγροτών (NFU) δήλωσε ότι τα βιοκαύσιμα είναι «εξαιρετικά σημαντικά» για τον τομέα των αροτραίων καλλιεργειών του Ηνωμένου Βασιλείου. «Η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς αιθανόλης μας θα μπορούσε να μεταφραστεί στην απώλεια αυτής της κερδοφόρας διέξοδου για τους καλλιεργητές αροτραίων καλλιεργειών μας», ανέφερε.
Η βιοαιθανόλη στο Ηνωμένο Βασίλειο παράγεται κυρίως από εγχώριο σιτάρι και εισαγόμενο καλαμπόκι.
Η Ντάουνινγκ Στριτ δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ συμφώνησαν για «αμοιβαία» πρόσβαση στην αγορά βοείου κρέατος, με τους Βρετανούς αγρότες να λαμβάνουν αδασμολόγητη ποσόστωση 13.000 μετρικών τόνων.
Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «άδικα» διατήρησε δασμούς έως και άνω του 125% σε «κρέας, πουλερικά και γαλακτοκομικά προϊόντα, επιπλέον της διατήρησης μη επιστημονικά τεκμηριωμένων προτύπων που επηρεάζουν αρνητικά τις εξαγωγές των ΗΠΑ».
Πριν ο Τραμπ επιβάλει τον γενικό δασμό του 10%, οι ΗΠΑ εφάρμοζαν έναν μέσο γεωργικό δασμό 5% στις εισαγωγές του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ ο μέσος δασμός του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν 9,2%.
Η Ομοσπονδία Τροφίμων και Ποτών, το λόμπι του κλάδου για τους κατασκευαστές τροφίμων, δήλωσε ότι ο δασμός του 10% θα εξακολουθούσε να επηρεάζει τους εξαγωγείς τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου, πολλοί από τους οποίους είναι μικρότερες επιχειρήσεις.
Η βιομηχανία έστειλε αγαθά αξίας 2,7 δισεκατομμυρίων λιρών στις ΗΠΑ το 2024.
Χάλυβας
Εβδομάδες αφότου η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου παρενέβη για να σώσει τις τελευταίες εναπομείνασες υψικάμινους χάλυβα της Βρετανίας, η βιομηχανία χαιρέτισε τη συμφωνία για την κατάργηση των δασμών στις αμερικανικές εξαγωγές ως «εξαιρετικά σημαντική».
Τον Φεβρουάριο, εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Τραμπ ακύρωσε μια συμφωνία μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ που είχε συναφθεί υπό τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν και επέβαλε δασμούς 25% σε όλες τις βρετανικές εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ.
Η UK Steel, ο εμπορικός φορέας, τόνισε ότι εξακολουθούσαν να απαιτούνται ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με τους όρους της συμφωνίας, ιδίως εάν θα υπήρχαν όροι για να πληροί ο χάλυβας τις προϋποθέσεις για τον φόρο μηδενικού ποσοστού και πότε θα τεθεί σε ισχύ η αλλαγή στους κανόνες.
Οι ΗΠΑ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά εξαγωγών χάλυβα από το Ηνωμένο Βασίλειο, μετά την Ευρώπη. Το 2024, το Ηνωμένο Βασίλειο εξήγαγε 180.000 τόνους ημιτελούς και τελικού χάλυβα στις ΗΠΑ, αξίας 370 εκατομμυρίων λιρών. Αυτό αντιπροσωπεύει το 7% των συνολικών εξαγωγών χάλυβα του Ηνωμένου Βασιλείου κατ’ όγκο και το 9% κατ’ αξία.
Φαρμακευτικός τομέας
Οι ΗΠΑ συμφώνησαν να δώσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο προνομιακή μεταχείριση σε τυχόν δασμούς που επιβάλλονται στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων ερευνών της Ουάσινγκτον σχετικά με το εάν οι εισαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων και ημιαγωγών απειλούν την εθνική ασφάλεια, ισχυρίστηκε το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο Στάρμερ χαιρέτισε την παραχώρηση ως ένα βήμα που θα προστάτευε το Ηνωμένο Βασίλειο «ό,τι και αν συμβεί στο μέλλον» – μια αναφορά στο γεγονός ότι ο Τραμπ εξακολουθεί να εξετάζει το ενδεχόμενο επιβολής δασμών στα φαρμακευτικά προϊόντα.
Η συμφωνία έθεσε επίσης τις βάσεις για μια μελλοντική τεχνολογική συνεργασία Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ, στην οποία το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να συνεργαστεί σε τομείς όπως η βιοτεχνολογία, οι βιοεπιστήμες, η κβαντική υπολογιστική, η πυρηνική σύντηξη, η αεροδιαστημική και το διάστημα, πρόσθεσε ο Λονδίνο.
Οι υποσχέσεις έχουν δημιουργήσει ελπίδες στη φαρμακευτική βιομηχανία ότι οι χειρότερες επιπτώσεις των μελλοντικών δασμών του Τραμπ θα αποφευχθούν, αν και ο τομέας παραμένει επιφυλακτικός χωρίς περαιτέρω λεπτομέρειες.
«Είναι καλή πρόοδος, αλλά απλώς πρέπει να κατανοήσουμε λίγο περισσότερο», δήλωσε ένα στέλεχος της βιομηχανίας. «Όλα αυτά συνεπάγονται έλλειψη σαφήνειας», δήλωσε ένα άλλο, επισημαίνοντας ωστόσο το «θετικό πλαίσιο».
Πηγή: ΟΤ
