Η διατλαντική οικονομία, ύψους $ 8,7 τρισ., αποδεικνύεται διαχρονικά ως εξαιρετικά ανθεκτική έναντι των παγκόσμιων γεωπολιτικών και οικονομικών προκλήσεων, ανέφερε πρόσφατη σχετική έκθεση του Εμπορικού Επιμελητηρίου των ΗΠΑ, τη σύνταξή της οποίας επιμελήθηκε το ίδρυμα Foreign Policy Institute, του Πανεπιστημίου Johns Hopkins.
Σε σχετικό σημείωμα που συνέταξε η ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον αναφέρεται πως οι ΗΠΑ και η Ευρώπη παραμένουν αμοιβαία σημαντικότεροι γεωπολιτικοί και οικονομικοί εταίροι. Οι διατλαντικές ροές εμπορίου και επενδύσεων στηρίζουν 16 εκ. θέσεις εργασίας σε ΗΠΑ και Ευρώπη, καθώς και $ 6,9 τρισ. εμπορικές πωλήσεις ετησίως. Η διατλαντική αγορά είναι η μεγαλύτερη και πλουσιότερη στον κόσμο καθώς συντηρεί περίπου το ήμισυ της συνολικής παγκόσμιας ιδιωτικής κατανάλωσης, ενώ αντιστοιχεί σε ένα τρίτο του παγκόσμιου ΑΕΠ, σε όρους αγοραστικής δύναμης.
Η διατλαντική οικονομική αλληλεξάρτηση είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλη διεθνή οικονομική σχέση, με ιδιαίτερα ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς μεταξύ των δύο πλευρών ως προς τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (FDI), τις επενδύσεις χαρτοφυλακίου, τις τραπεζικές συναλλαγές, τις ενδοομιλικές πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών, το εμπόριο ψηφιακών υπηρεσιών, την ενέργεια, τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D), τη συνεργασία σε θέματα δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, τη μεταφορά τεχνολογίας, και τις πωλήσεις υπηρεσιών υψηλής έντασης γνώσης.
Εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών
Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ και αντίστροφα. Το 2023 το εμπόριο αγαθών Ευρώπης-ΗΠΑ άγγιξε τα $1,22 τρισ. (ιστορικά υψηλότερη επίδοση, και διπλάσιο μέγεθος του αντίστοιχου ΗΠΑ-Κίνας τάξης $ 575 δισ.), ενώ οι α/ εξαγωγές αγαθών στην Ευρώπη ανήλθαν σε $ 498 δισ. Οι ΗΠΑ είχαν έλλειμμα ισοζυγίου αγαθών με την Ευρώπη και το 2023, ύψους $ 202 δισ. Το 2023 το εμπόριο αγαθών Ευρώπης- ΗΠΑ υπερέβη κατά 39% το αντίστοιχο ΗΠΑ-Κίνας και κατά 16% το εμπόριο αγαθών Ευρώπης-Κίνας. Το διατλαντικό εμπόριο υπηρεσιών έχει εξέχουσα σημασία στις σχέσεις ΕΕ και ΗΠΑ, καθώς αμφότερες πλευρές είναι κατ’ εξοχήν παραγωγοί και εξαγωγείς υπηρεσιών.
Κατά το 2022, 43% των συνολικών α/ εξαγωγών υπηρεσιών είχε προορισμό την Ευρώπη ενώ, αντίστοιχα, 42% των συνολικών ευρωπαϊκών εξαγωγών υπηρεσιών είχε αποδέκτη τις ΗΠΑ. Συγκεκριμένα, το ίδιο έτος, οι α/ εξαγωγές υπηρεσιών στην Ευρώπη (όπου βρίσκονται πέντε από τις πρώτες δέκα εξαγωγικές αγορές υπηρεσιών των ΗΠΑ) ανήλθαν σε περίπου $ 402 δισ., ενώ οι α/ εισαγωγές υπηρεσιών από την Ευρώπη ανήλθαν σε περίπου $ 293 δισ., διαμορφώνοντας πλεόνασμα ισοζυγίου υπηρεσιών ΗΠΑ τάξης $ 107 δισ.
Επισημαίνεται ότι οι πωλήσεις υπηρεσιών των εκατέρωθεν θυγατρικών εταιρειών παρουσιάζουν τις τελευταίες δεκαετίες ραγδαία αύξηση, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη, όντας, πλέον, υψηλότερες κατ’ αξία από τις εξαγωγές υπηρεσιών. Κατά το 2021 οι πωλήσεις υπηρεσιών αμερικανικών θυγατρικών στην Ευρώπη ανήλθαν σε περίπου $ 1,1 τρισ. (ή περίπου 57% των παγκόσμιων πωλήσεων υπηρεσιών από θυγατρικές ΗΠΑ, και περίπου 3 φορές υψηλότερα των α/ εξαγωγών υπηρεσιών), ενώ οι πωλήσεις υπηρεσιών θυγατρικών της Ευρώπης στις ΗΠΑ ανήλθαν κατά το 2022 σε περίπου $ 775 δισ., περίπου 2,5 φορές υψηλότερα των ευρωπαϊκών εξαγωγών υπηρεσιών στις ΗΠΑ.
Επενδύσεις
Επισημαίνεται ότι το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών δεν είναι αντιπροσωπευτικό κριτήριο του μεγέθους της διατλαντικής οικονομίας, δεδομένου ότι οι εκατέρωθεν ΑΞΕ/FDI είναι μακράν σημαντικότερες, ιδίως ως προς τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς η Ευρώπη είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στις ΗΠΑ και αντίστροφα. Κατά το 2022, αθροιστικά σε ΗΠΑ και Ευρώπη αντιστοιχεί μόλις το 20% των παγκόσμιων εμπορικών εξαγωγών, ωστόσο, όσον αφορά στα παγκόσμια αποθέματα εκροών και εισροών ΑΞΕ, αθροιστικά σε ΗΠΑ και Ευρώπη αντιστοιχεί ποσοστό 65%. Κατά το 2021, το 59% των συνολικών α/ εξαγωγών ξένων θυγατρικών αντιστοιχεί σε ευρωπαϊκές θυγατρικές, ενώ κατά το 2022 οι πωλήσεις αμερικανικών θυγατρικών στην Ευρώπη ανήλθαν σε $ 3,8 τρισ., δηλαδή αντιστοιχούν περίπου στο ήμισυ των συνολικών παγκόσμιων πωλήσεων των α/ θυγατρικών στο εξωτερικό, και υπερβαίνουν κατά 55% τις παγκόσμιες α/ εξαγωγές, συνολικής αξίας $ 2,1 τρισ. το ίδιο έτος.
Ψηφιακή οικονομία
Ο ταχύτατα αναπτυσσόμενος τομέας της ψηφιακής οικονομίας έχει ιδιαίτερη βαρύτητα στην διατλαντική οικονομική σχέση, στο πλαίσιο της ψηφιακής παγκοσμιοποίησης. Στον τομέα ψηφιακών υπηρεσιών η Ευρώπη είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ και αντίστροφα, ενώ οι ΗΠΑ και η ΕΕ είναι οι μεγαλύτεροι καθαροί εξαγωγείς ψηφιακών υπηρεσιών παγκοσμίως.
Κατά το 2022 οι ΗΠΑ εξήγαγαν στην Ευρώπη ψηφιακές υπηρεσίες αξίας $ 307 δισ., δηλαδή 49% του συνόλου των α/ εξαγωγών ψηφιακών υπηρεσιών παγκοσμίως, ενώ κατά το 2021 25% των εξαγωγών ψηφιακών υπηρεσιών από την ΕΕ είχε αποδέκτη τις ΗΠΑ, στις οποίες αντιστοιχεί το 30% των εισαγωγών στην ΕΕ το ίδιο έτος.
Θέσεις εργασίας στη διατλαντική οικονομία
Οι διατλαντικές επενδυτικές και εμπορικές ροές (αγαθών και υπηρεσιών) στηρίζουν τις αγορές εργασίας στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, ενώ οι εκατέρωθεν θυγατρικές απασχολούν περίπου 10 εκατομμύρια εργαζόμενους (στοιχεία 2022), όντας οι σημαντικότεροι ξένοι εργοδότες. Εκτιμάται ότι κατά το 2022 οι αμερικανικές θυγατρικές στην Ευρώπη απασχόλησαν άμεσα περίπου 4,7 εκ. εργαζόμενους, ενώ οι ευρωπαϊκές θυγατρικές στις ΗΠΑ απασχόλησαν άμεσα 5 εκ. εργαζόμενους. Το 2021 οι πέντε πρώτοι εργοδότες στις ΗΠΑ ήταν οι χώρες Ηνωμένο Βασίλειο,
Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία και Ελβετία, ενώ οι πέντε αμερικανικές πολιτείες στις οποίες δημιουργήθηκαν περισσότερες θέσεις εργασίας από ευρωπαϊκές θυγατρικές ήταν οι California, Texas, New York, Pennsylvania και Illinois.
Διατλαντική αγορά ενέργειας
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες είναι η σημαντικότερη πηγή ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) στον ενεργειακό τομέα των ΗΠΑ, ενώ, αντίστοιχα, οι α/ ΑΞΕ έχουν ενισχύσει σημαντικά την πράσινη ανάπτυξη και τον ενεργειακό τομέα της Ευρώπης, καθώς άνω του 50% των μακροπρόθεσμων συμφωνιών που αφορούν ευρωπαϊκά έργα ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) έχουν συναφθεί με α/ εταιρείες. Επισημαίνεται ότι οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Ευρώπης σε ΥΦΑ (Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο), καθώς κατά το 2023 το α/ ΥΦΑ αντιστοιχεί σε 50% των συνολικών εισαγωγών της ΕΕ, και σε 60% των συνολικών εισαγωγών της Ευρώπης
(α/ εξαγωγές διπλάσιες από τις αντίστοιχες σε όλη την Ασία). Παράλληλα, οι α/ εξαγωγές αργού πετρελαίου προς την Ευρώπη έχουν αυξηθεί κατά 82%, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, αντιστοιχώντας σε 12% των συνολικών ευρωπαϊκών εισαγωγών.
Οικονομία καινοτομίας
Οι συναλλαγές στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης (R&D) είναι συγκριτικά σημαντικότερες μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ έναντι κάθε άλλου εταίρου των δύο πλευρών. Το 2021 αμερικανικές θυγατρικές επένδυσαν $ 37,5 δισ. σε έρευνα/ανάπτυξη στην Ευρώπη (54% των συνολικών δαπανών R&D θυγατρικών ΗΠΑ στο εξωτερικό), με κυριότερους αποδέκτες τις χώρες Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ελβετία, Ιρλανδία, Βέλγιο και Γαλλία (οι έξι χώρες αντιστοιχούν σε 83% του συνόλου για την Ευρώπη). Αντίστοιχα στις ΗΠΑ, οι δαπάνες R&D ευρωπαϊκών θυγατρικών, κυρίως από ελβετικές (24% του συνόλου) και γερμανικές (21%) εταιρείες, ανήλθαν σε περίπου 69% της συνολικής αξίας R&D ξένων θυγατρικών στις ΗΠΑ, τάξης $ 78,3 δισ.
Πηγή: OT
