Εκτιμήσεις περί νέας περιόδου λιτότητας στη Βρετανία, σχεδόν όμοιας σε βάθος με εκείνη που είχε επιβάλει η κυβέρνηση Κάμερον στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008-09, παρουσιάζουν αναλυτές μετά από την πλήρη ανατροπή του οικονομικού πλάνου της κυβέρνησης Τρας.
Με το μεγαλύτερο όγκο των φορολογικών περικοπών που είχαν ανακοινωθεί να ακυρώνεται και με προειδοποιήσεις περί μείωσης κρατικών δαπανών, ο νέος Υπουργός Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ έχει παραδεχθεί ότι το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλάνο που θα παρουσιάσει στις 31 Οκτωβρίου θα περιλαμβάνει «εντυπωσιακά δύσκολες» αποφάσεις.
Στο Υπουργικό Συμβούλιο της Τρίτης ζήτησε από τους συναδέλφους του να εντοπίσουν τομείς όπου μπορούν να γίνουν περικοπές, με το μικρότερο δυνατό αντίκτυπο για τους πολίτες.
Το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών (IFS) υπολογίζει ότι οι περικοπές που θα χρειαστούν για να ισορροπήσουν τα βιβλία του κράτους την επόμενη πενταετία θα είναι πιο δύσκολο να βρεθούν σε σχέση με το 2010. Αυτό λόγω της ασθενέστερης κατάστασης των δημοσίων υπηρεσιών, του γηραιότερου πληθυσμού και των συσσωρευμένων προβλημάτων στο δημόσιο.
Μετά από την ανατροπή των φορολογικών περικοπών ύψους 32 δισεκατομμυρίων λιρών και τη μείωση του κόστους κρατικού δανεισμού ύψους 7 δισεκατομμυρίων λιρών, το IFS υπολογίζει ότι απομένει ένα χρηματοδοτικό κενό της τάξης των 23 δισεκατομμυρίων λιρών που καλείται να καλύψει ο κ. Χαντ.
«Αν αυτό γινόταν μόνο με μείωση της κρατικής δαπάνης, τότε μιλάμε για περικοπές ανά υπουργείο ύψους 1,5% κάθε χρόνο. Αυτό συγκρίνεται με αντίστοιχες περικοπές 2% στο διάστημα μετά από το 2010», επισήμανε ο οικονομολόγος του IFS Μπεν Ζάρανκο.
Η δεξαμενή σκέψης οικονομικών και κοινωνικών μελετών Resolution Foundation επίσης συμφωνεί ότι οι περικοπές θα είναι του μεγέθους εκείνων που είχε εφαρμόσει ο Υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Κάμερον, Τζορτζ Όσμπορν.
Ο διευθύνων σύμβουλος Τόρστεν Μπελ είπε στο ραδιόφωνο του BBC ότι υπάρχει μια χρηματοδοτική μαύρη τρύπα της τάξης των 30 δισεκατομμυρίων λιρών, ακόμα και μετά από την κατάργηση του μίνι προϋπολογισμού από τον νέο Υπουργό Οικονομικών.
Σε μια πρώτη ένδειξη των μέτρων τα οποία προσανατολίζεται να ανακοινώσει ο κ. Χαντ, εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ για πρώτη φορά και παρά τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις περί του αντιθέτου από την Πρωθυπουργό Τρας, απέφυγε να δεσμευθεί ότι οι συντάξεις θα αυξηθούν τον Απρίλιο σε ύψος ίδιο με τον πληθωρισμό, δηλαδή κατά 10,1%.
Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση εξετάζει να καταργήσει τη λεγόμενη «τριπλή κλειδαριά», που ορίζει πως οι συντάξεις θα αυξάνονται στο ίδιο ύψος με το μέγιστο εκ των εξής τριών ποσοστών: του πληθωρισμού (10,1%), της μέσης αύξησης των απολαβών (5,4%) ή 2,5%.
Ακόμα δεν έχει ληφθεί δε απόφαση για το αν τα επιδόματα επίσης θα αυξηθούν σύμφωνα με το ύψους του πληθωρισμού.
Πρόκειται για δύο θέματα που προκαλούν πέραν του οικονομικού και πολιτικό πονοκέφαλο στη Λιζ Τρας, με πολλούς Βουλευτές της να λένε ότι μικρότερη του αναμενόμενου αύξηση συντάξεων και επιδομάτων θα συνιστά παραβίαση του εκλογικού μανιφέστου των Τόρις από το 2019.
Εν τω μεταξύ, οι Financial Times αναφέρουν πως ο Τζέρεμι Χαντ εξετάζει να αυξήσει το φόρο επί των κερδών των τραπεζών, αλλά και να παρατείνει πέρα από το 2025 το φόρο που είχε ανακοινώσει η κυβέρνηση Τζόνσον για τα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας.
Επίσης, σύμφωνα με τους Times, ο Υπουργός Οικονομικών θέλει να καθυστερήσει για τουλάχιστον έναν χρόνο το σχέδιο του Μπόρις Τζόνσον για επιβολή πλαφόν στις δαπάνες κάθε πολίτη ατομικά για τις υπηρεσίες κοινωνικής περίθαλψης που ενδεχομένως θα χρειαστεί κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Αναμένεται επίσης να περιοριστούν ή να αναβληθούν οι δαπάνες για κατασκευή έργων υποδομής και να ακυρωθεί η δέσμευση της προηγούμενης κυβέρνησης για αύξηση των δαπανών για την εξωτερική βοήθεια.
