Ενα ταμείο δανείων για οπλικά συστήματα ύψους 150 δισ. ευρώ, το οποίο θα υποστηρίζεται από τον κοινό προϋπολογισμό του μπλοκ, συμφώνησαν να ξεκινήσουν οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Πρόκειται για μια συμφωνία ορόσημο για τις Βρυξέλλες, η οποία οφείλεται στον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και στις απαιτήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να δαπανήσει η Ευρώπη περισσότερα για την ασφάλειά της.
Η πρωτοβουλία, η οποία θα επιτρέψει στις χώρες της ΕΕ να δανειστούν από τις Βρυξέλλες και να δαπανήσουν σε οπλικά συστήματα μέσω κοινών προμηθειών, προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή νωρίτερα φέτος ως μέσο για την επιτάχυνση του επανεξοπλισμού της ηπείρου.
Επιδιώκει επίσης να επεκτείνει τον αμυντικό-βιομηχανικό τομέα της ΕΕ μετά από δεκαετίες παρακμής, διοχετεύοντας το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων σε εταιρείες όπλων με έδρα την ΕΕ και ενθαρρύνοντας τους υπεργολάβους εκτός ΕΕ να μετεγκατασταθούν στην ήπειρο, σύμφωνα με τους τους όρους της συμφωνίας που είδαν οι Financial Times.
Η κλίμακα της συμμετοχής εκτός ΕΕ, ιδίως βρετανικών, αμερικανικών και τουρκικών αμυντικών εταιρειών, ήταν το πιο αμφιλεγόμενο στοιχείο της πρωτοβουλίας, με τη Γαλλία να ηγείται των εκκλήσεων για να διασφαλιστεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων θα δαπανηθεί εντός της Ένωσης.
Οι πρωτεύουσες της ΕΕ συμφώνησαν τη Δευτέρα ότι τα δάνεια μπορούν να δαπανηθούν σε προϊόντα όπου τουλάχιστον το 65% της αξίας των εξαρτημάτων προέρχεται από εταιρείες όπλων στην ΕΕ, την Ουκρανία, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία, δήλωσαν στους FT τρεις αξιωματούχοι που ενημερώθηκαν για τη συμφωνία. Χρειάστηκαν μήνες διαπραγματεύσεων για να επιτευχθεί συμφωνία.
Η τουρκική συμμετοχή προκαλεί αντιδράσεις εντός ΕΕ
«Η τουρκική συμμετοχή είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη για την Ελλάδα και την Κύπρο, λόγω της μακροχρόνιας διαμάχης τους με την Άγκυρα για την συνεχιζόμενη κατοχή εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την εισβολή από την Τουρκία το 1974.
»Δεν μπορούμε να χρηματοδοτήσουμε μια αμυντική βιομηχανία σε μια χώρα που αμφισβητεί ενεργά τα κράτη μέλη της ΕΕ», δήλωσε στους FT αξιωματούχος που συμμετείχε στις συνομιλίες. Η Ελλάδα έχει πιέσει ώστε οποιαδήποτε τουρκική συμμετοχή να είναι σταδιακή, αναστρέψιμη και να συνοδεύεται από συγκεκριμένες πολιτικές παραχωρήσεις, παρόλο που η τελική ψηφοφορία για την έγκριση κάθε μεμονωμένου δανείου δεν απαιτεί ομοφωνία.» υπογραμμίζουν οι FT.
Οι εταιρείες όπλων τρίτων χωρών, όπως η βρετανική BAE Systems, μπορούν να αντιπροσωπεύουν έως και 35% της αξίας αγοράς, εκτός εάν η χώρα τους υπογράψει διμερές αμυντικό σύμφωνο με την ΕΕ και στη συνέχεια ξεχωριστή τεχνική συμφωνία που περιγράφει τις συγκεκριμένες λεπτομέρειες αυτής της σχέσης.
Επιπλέον, η συνεισφορά οποιουδήποτε μεμονωμένου υπεργολάβου εκτός ΕΕ σε οποιοδήποτε χρηματοδοτούμενο έργο περιορίζεται στο 15%. Αυτό μπορεί να αυξηθεί στο 35% εάν έχουν είτε υπάρχουσα σχέση με τον κύριο εμπλεκόμενο ανάδοχο της ΕΕ είτε ο ανάδοχος της ΕΕ «δεσμευτεί να μελετήσει, εντός δύο ετών, τη σκοπιμότητα αντικατάστασής» της με μια εναλλακτική λύση της ΕΕ, αναφέρουν οι όροι της συμφωνίας.
Αυτό «επιτρέπει ευελιξία» σε ανάδοχους εκτός ΕΕ, δήλωσε ένας από τους αξιωματούχους.
Το σχέδιο θα καλύψει τις αγορές βασικών δυνατοτήτων, συμπεριλαμβανομένων πυρομαχικών πυροβολικού, πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών, συστημάτων αεράμυνας, στρατηγικών αεροσκαφών για στρατιωτική κινητικότητα και συστημάτων κυβερνοασφάλειας και τεχνητής νοημοσύνης.
Καθώς η πρωτοβουλία προτάθηκε βάσει των εξουσιών έκτακτης ανάγκης που προβλέπονται στις Συνθήκες της ΕΕ, δεν απαιτούσε ξεχωριστή έγκριση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έτσι θα τεθεί σε ισχύ πριν από το τέλος του μήνα μετά την επίσημη έγκριση, δήλωσαν δύο από τους αξιωματούχους.
Πηγή: OT
