Την ανάγκη αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και στοχευμένων στρατηγικών επενδύσεων υπογραμμίζει το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου (ΣΟΑΚ), προειδοποιώντας ότι οι εντεινόμενοι εμπορικοί δασμοί και η γεωπολιτική αστάθεια διαμορφώνουν ένα περιβάλλον αυξημένων οικονομικών κινδύνων, που απειλούν να επιβραδύνουν την αναπτυξιακή τροχιά της χώρας.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΣΟΑΚ αν και αυτές οι εξελίξεις δεν αναμένεται να έχουν σημαντικές-άμεσες οικονομικές επιπτώσεις, εντούτοις δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για τη μελλοντική σταθερότητα της κυπριακής οικονομίας.
Σημειώνει ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) έχει ήδη προειδοποιήσει πως η αύξηση των εμπορικών εντάσεων και η αβεβαιότητα στις πολιτικές θα μπορούσαν να περιορίσουν την οικονομική ανάπτυξη, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Παράλληλα, λέει, το Κέντρο Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Κύπρου (ΚΟΕ) έχει επισημάνει κινδύνους που αφορούν, τόσο στην οικονομική ανάπτυξη όσο και στη δημοσιονομική βιωσιμότητα.
«Δεδομένων αυτών των προκλήσεων, η Κύπρος πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική στη διεύρυνση των ανελαστικών δημόσιων δαπανών, καθώς αυτό θα περιορίσει τη δημοσιονομική ευελιξία που απαιτείται προς αντιμετώπιση άμεσων προκλήσεων, όπως, ενδεικτικά, το υδατικό και το δημογραφικό πρόβλημα, αλλά και τις κρίσιμες μεταβάσεις που αφορούν την ενέργεια και την τεχνολογία», αναφέρει.
Προσθέτει ότι σε πρόσφατες εκθέσεις του, το ΔΝΤ υπογραμμίζει τις αρνητικές επιπτώσεις της ενίσχυσης των εμπορικών φραγμών, που οδηγούν σε μείωση των προβλέψεων για την παγκόσμια ανάπτυξη, ενώ αναφέρεται στους κινδύνους που σχετίζονται με την αστάθεια στις αγορές και τη βιωσιμότητα του κρατικού χρέους.
Όσον αφορά την Κύπρο, το ΔΝΤ υποβάθμισε τις προβλέψεις του, εκτιμώντας ότι η αύξηση του ΑΕΠ το 2025 θα επιβραδυνθεί στο 2,5%, σε σύγκριση με την προηγούμενη πρόβλεψη του 3,1%, ενώ για το 2026 το ΔΝΤ προβλέπει ανάπτυξη 2,7%.
Επισημαίνει επίσης ότι στην τελευταία του έκθεσή του το ΚΟΕ εκτιμά ότι η οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου θα μετριαστεί από 3,4% το 2024 σε 2,8% το 2025, προτού βελτιωθεί σε 3,2% το 2026. Παράλληλα, το ΚΟΕ επισημαίνει την ανάγκη παρακολούθησης έγκριτων οικονομικών δεικτών, όπως ο Κυπριακός Σύνθετος Οικονομικός Δείκτης, ο οποίος καταδεικνύει ότι η οικονομική αβεβαιότητα δύναται να μειώσει τις επενδύσεις και την καταναλωτική εμπιστοσύνη, επιβαρύνοντας περαιτέρω τις δημοσιονομικές πιέσεις.
Ο ΣΟΑΚ σημειώνει ότι παρότι η Κύπρος έχει μειώσει σημαντικά το δημόσιο χρέος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, και συνεχίζει να καταγράφει δημοσιονομικά πλεονάσματα, η ανάγκη για δημοσιονομική σύνεση πηγάζει λόγω του σημερινού οικονομικού περιβάλλοντος, το οποίο απαιτεί ιδιαίτερα προσεκτική διαχείριση των δημόσιων δαπανών.
«Η αύξηση ανελαστικών εξόδων, όπως οι μόνιμες μισθολογικές δεσμεύσεις ή τα μεγάλης κλίμακας έργα, και οι περαιτέρω γενικές, και μη στοχευμένες, φοροελαφρύνσεις θα μπορούσαν να περιορίσουν τη δυνατότητα του κράτους να ανταποκριθεί σε οικονομικές αβεβαιότητες. Αντιθέτως, η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να παραμένει ευέλικτη, εξασφαλίζοντας πόρους για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων προκλήσεων, εν μέσω του γενικότερου κλίματος αστάθειας, και τη στήριξη στρατηγικών επενδύσεων σε ενέργεια και τεχνολογία», αναφέρει.
Συστάσεις ΣΟΑΚ
Το ΣΟΑΚ τονίζει τη σημασία της διατήρησης της δημοσιονομικής πειθαρχίας, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο που ενέχουν ενδεχόμενες αυξήσεις ανελαστικών δαπανών ή μειώσεις εσόδων. Η μείωση του δημόσιου χρέους και η δημιουργία δημοσιονομικού περιθωρίου κρίνονται ως ουσιώδεις για τη δυνατότητα αποτελεσματικής κρατικής παρέμβασης σε περίπτωση μελλοντικής οικονομικής κρίσης.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ανάγκη ενίσχυσης της οικονομικής ανθεκτικότητας μέσω πολιτικών που προάγουν τη διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης και μειώνουν την εξάρτηση από περιορισμένο αριθμό εξωτερικών εταίρων και προϊόντων.
Το ΣΟΑΚ εισηγείται επίσης την προτεραιοποίηση στρατηγικών επενδύσεων, κυρίως στους τομείς της ενέργειας και της τεχνολογίας, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και την επίτευξη μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας.
Σημαντική θεωρείται και η συνεχής παρακολούθηση των οικονομικών δεικτών και η αξιοποίηση τεχνοκρατικών αναλύσεων από οργανισμούς όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και ο Κυπριακός Οργανισμός Επενδύσεων (ΚΟΕ). Αυτό θα επιτρέψει την έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων και τον καταρτισμό στρατηγικών σχεδίων αντίδρασης σε περίπτωση ανάγκης.
Τέλος, το ΣΟΑΚ υπογραμμίζει τη σημασία της ενεργού διεθνούς συνεργασίας και της συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας σε διεθνείς πρωτοβουλίες που προωθούν τη σταθερότητα και προβλεψιμότητα του διεθνούς εμπορικού περιβάλλοντος.
Καταληκτικά, το ΣΟΑΚ αναφέρει ότι η Κύπρος βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σημείο, όπου η προσεκτική δημοσιονομική διαχείριση είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων οικονομικών αβεβαιοτήτων.
«Με την υιοθέτηση συνετών δημοσιονομικών πρακτικών και την εστίαση σε στρατηγικές επενδύσεις, η χώρα μας μπορεί να εξασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ανάπτυξή της», σημειώνει.
Το ΣΟΑΚ υπενθυμίζει σχετικά ότι, η ύπαρξη επαρκούς δημοσιονομικού περιθωρίου κατά την περίοδο πριν την πανδημία του 2020, σε σχέση με την περίοδο πριν τη χρηματοοικονομική κρίση του 2011, ήταν ένας από τους βασικούς παράγοντες που επέτρεψαν στην Κύπρο να αντιμετωπίσει την κρίση και να εξέλθει από αυτήν πιο αποτελεσματικά.
