Αρχίζει σήμερα στη Βουλή η τριήμερη συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026 που θα κορυφωθεί με τη διαδικασία ψήφισής του την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου.
Ο κρατικός προϋπολογισμός για το έτος 2026, προβλέπει αυξημένα έσοδα και δαπάνες τόσο για τη γενική όσο και για την κεντρική κυβέρνηση.
Με βάση την Έκθεση της Επιτροπής Οικονομικών για τον προϋπολογισμό, για τη γενική κυβέρνηση, τα προϋπολογιζόμενα έσοδα για το 2026 ανέρχονται σε €16,488 δισ., καταγράφοντας αύξηση 4,5% σε σύγκριση με το 2025, ενώ οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες διαμορφώνονται στα €15,361 δισ., αυξημένες κατά 5,3% σε ετήσια βάση.
Σε ό,τι αφορά την κεντρική κυβέρνηση, ο κρατικός προϋπολογισμός του 2026 προβλέπει έσοδα, εξαιρουμένων των χρηματοοικονομικών ροών, ύψους €10,784 δισ., αυξημένα κατά 11,1% σε σύγκριση με τα αναθεωρημένα έσοδα του 2025 που ανέρχονται σε €9,709 δισ. Οι δαπάνες, εξαιρουμένων των αποπληρωμών δανείων και επενδύσεων, υπολογίζονται στα €11,365 δισ., παρουσιάζοντας αύξηση 2,8% σε σχέση με το 2025, όταν είχαν διαμορφωθεί στα €11,058 δισ.
Όπως αναφέρεται στην ανάλυση του κρατικού προϋπολογισμού, οι δαπάνες (τακτικές και αναπτυξιακές) για τις οποίες ζητείται έγκριση πληρωμής από τη Βουλή, εξαιρουμένων των δαπανών του Πάγιου Ταμείου, ανέρχονται σε €9,963 δισ. Οι συνολικές δαπάνες που προβλέπονται στον προϋπολογισμό του 2026 φθάνουν τα €13,719 δισ. και περιλαμβάνουν και τις δαπάνες του Πάγιου Ταμείου ύψους €3,755 δισ., οι οποίες δεν απαιτούν νομοθετική έγκριση.
Κατατέθηκαν 61 τροποποιήσεις από τον ΥΠΟΙΚ
Σε ό,τι αφορά τις τροποποιήσεις του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026, ο Υπουργός Οικονομικών κατέθεσε στη Βουλή συνολικά 61 κυβερνητικές τροποποιήσεις, με στόχο την ενσωμάτωσή τους στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού.
Όπως αναφέρεται, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού από το Υπουργικό Συμβούλιο και την κατάθεσή του στη Βουλή, κρίθηκε αναγκαία η αναπροσαρμογή του νομοσχεδίου, ώστε να αυξηθούν, να μειωθούν ή και να μεταφερθούν πιστώσεις, καθώς και να ρυθμιστούν διάφορα ζητήματα, περιλαμβανομένων θεμάτων προσωπικού, με σκοπό την εύρυθμη λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας. Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι από τις προτεινόμενες τροποποιήσεις δεν επηρεάζονται οι συνολικές οροφές δαπανών του προϋπολογισμού του 2026 ούτε του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου 2026-2028.
Στο στάδιο εξέτασης των τροποποιήσεων, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού αποφάσισε, ωστόσο, να μην εγκρίνει τις κυβερνητικές τροποποιήσεις που αφορούν τη σύσταση και λειτουργία της Γενικής Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας στο Υπουργείο Εσωτερικών, κρίνοντας ότι πριν από την ενσωμάτωση των σχετικών προνοιών στον κρατικό προϋπολογισμό θα πρέπει να προηγηθεί η κατάθεση και ψήφιση του απαιτούμενου νομοθετικού πλαισίου, το οποίο μέχρι στιγμής δεν έχει κατατεθεί στη Βουλή υπό τη μορφή νομοσχεδίων.
Οι θέσεις της Επιτροπής Οικονομικών
H Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών διαπιστώνει ότι η κυπριακή οικονομία, παρά τη διεθνή αβεβαιότητα και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, αναμένεται να διατηρήσει την αναπτυξιακή της πορεία, με μικρή επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης το 2025 και χαμηλότερους, αλλά θετικούς, ρυθμούς κατά την επόμενη τριετία.
Η επιτροπή σημειώνει ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης παραμένει πλεονασματικό, αν και μειωμένο σε σχέση με το 2024, ενώ για την περίοδο 2026-2028 προβλέπεται συνέχιση των πλεονασμάτων με καθοδική τάση. Ιδιαίτερα θετική αξιολογείται και η πορεία του δημόσιου χρέους, το οποίο καταγράφει σημαντική μείωση το 2025 και αναμένεται να συνεχίσει την πτωτική του πορεία την τριετία 2026-2028, με εκτίμηση για υποχώρηση κάτω από το όριο του 60% του ΑΕΠ εντός του 2025.
H επιτροπή εκτιμά ότι ο πληθωρισμός περιορίζεται σημαντικά το τρέχον έτος και αναμένεται να σταθεροποιηθεί γύρω στο 2% την περίοδο 2026-2028, ενώ η ανεργία προβλέπεται να μειωθεί οριακά και να σταθεροποιηθεί κοντά στο 4,5%, με την αγορά εργασίας να προσεγγίζει συνθήκες πλήρους απασχόλησης. Σε ό,τι αφορά τους κοινωνικούς δείκτες, καταγράφεται οριακή μείωση του κινδύνου φτώχιας ή κοινωνικού αποκλεισμού, ενώ παρατηρείται μικρή επιδείνωση στους δείκτες ανισοκατανομής εισοδήματος.
Σε πολιτικό επίπεδο, όλα τα μέλη της επιτροπής αναγνωρίζουν το αβέβαιο διεθνές περιβάλλον και τους κινδύνους για την κυπριακή οικονομία, ωστόσο η πλειοψηφία εκφράζει ικανοποίηση για τη μέχρι σήμερα πορεία της οικονομίας, τη διατήρηση θετικών ρυθμών ανάπτυξης, τη δημοσιονομική σταθερότητα, τη μείωση του δημόσιου χρέους και τις συνθήκες σχεδόν πλήρους απασχόλησης. Παράλληλα, επισυμαίνεται η ανάγκη συνετής διαχείρισης των δημόσιων δαπανών, συγκράτησης του κρατικού μισθολογίου και ενίσχυσης των αμυντικών δαπανών.
Άλλα μέλη της επιτροπής εκφράζουν ανησυχίες για την ακρίβεια, το κόστος στέγασης και τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και για τη δίκαιη κατανομή του εισοδήματος, ζητώντας ενίσχυση της επιδοματικής πολιτικής και στοχευμένα μέτρα στήριξης των ευάλωτων ομάδων και της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Παράλληλα, διατυπώνεται κριτική ότι ο προϋπολογισμός δίνει έμφαση στη δημιουργία δημοσιονομικών πλεονασμάτων εις βάρος της αντιμετώπισης κοινωνικών ελλειμμάτων και του υψηλού κόστους διαβίωσης.
Καταληκτικά, η Επιτροπή Οικονομικών αναφέρει ότι, παρά την αβεβαιότητα, οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές της οικονομίας παραμένουν θετικές, επισημαίνοντας την ανάγκη συνδυασμού υγιών δημόσιων οικονομικών με πολιτικές που διασφαλίζουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, κοινωνική συνοχή και βιώσιμη ανάπτυξη.
Θέσεις κομμάτων
Με βάση την έκθεση της Επιτροπής Οικονομικών, ο Δημοκρατικός Συναγερμός (ΔΗΣΥ) διαπιστώνει ότι η κυπριακή οικονομία παραμένει σε καλή κατάσταση, με ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική, χαμηλή ανεργία και βελτίωση βασικών δεικτών, αποδίδοντας τα αποτελέσματα στη συνετή δημοσιονομική πολιτική μετά το 2013.
Χαιρετίζει τη μείωση του δημόσιου χρέους και τις αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, εκφράζει όμως έντονη κριτική προς την κυβέρνηση για έλλειψη νέων μεγάλων επενδύσεων, καθυστερήσεις σε κρίσιμα έργα και ατολμία στις μεταρρυθμίσεις. Παράλληλα, προειδοποιεί ότι η πλήρης επαναφορά της ΑΤΑ και η διόγκωση του κρατικού μισθολογίου συνιστούν κίνδυνο για τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική σταθερότητα, ενώ ζητά πιο στοχευμένη κοινωνική πολιτική και αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3% του ΑΕΠ.
Το ΑΚΕΛ αναγνωρίζει τη θετική πορεία των μακροοικονομικών δεικτών, επισημαίνει όμως ότι πίσω από την ανάπτυξη διευρύνονται οι ανισότητες και παγιώνονται διαρθρωτικές αδυναμίες. Υποστηρίζει ότι το αναπτυξιακό μοντέλο παραμένει εύθραυστο, χωρίς ουσιαστική στροφή σε παραγωγικές επενδύσεις, καινοτομία, πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Για τον Προϋπολογισμό 2026 κάνει λόγο για διαχειριστικό χαρακτήρα, πλεονάσματα χωρίς κοινωνικό αποτύπωμα και αντίστροφα προοδευτική φορολογία, τονίζοντας ότι δεν αντιμετωπίζονται επαρκώς η ακρίβεια, η στεγαστική κρίση και η ενεργειακή φτώχεια. Στη βάση αυτή, το κόμμα δηλώνει ότι θα τον καταψηφίσει.
Το Δημοκρατικό Κόμμα (ΔΗΚΟ) θεωρεί ότι ο Προϋπολογισμός 2026 εδραιώνει την οικονομική σταθερότητα μέσα σε ένα ασταθές διεθνές περιβάλλον, με πλεονάσματα, μείωση του δημόσιου χρέους και θετικές προοπτικές για ανάπτυξη και απασχόληση.
Επισημαίνει ότι η Κύπρος παρουσιάζει ανθεκτικότητα και συγκριτικά καλύτερες επιδόσεις από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ χαιρετίζει τις κοινωνικές δαπάνες και τη φορολογική μεταρρύθμιση, με ταυτόχρονη επισήμανση κινδύνων που σχετίζονται με τη στεγαστική κρίση, την υγεία και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Το ΕΛΑΜ θέτει ως κεντρική προτεραιότητα τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω κρατικών πρωτοβουλιών και επενδύσεων, ασκώντας έντονη κριτική στον τραπεζικό τομέα και στις πολιτικές που, όπως υποστηρίζει, ευνοούν τις τράπεζες εις βάρος των δανειοληπτών. Υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους, στήριξης των ευάλωτων ομάδων, της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής, καθώς και της αμυντικής θωράκισης, ενώ διαφωνεί με τις δαπάνες για τη διαχείριση της παράτυπης μετανάστευσης.
Η ΕΔΕΚ εκτιμά ότι ο Προϋπολογισμός 2026 συμβάλλει στη μακροοικονομική σταθερότητα και στη μείωση του δημόσιου χρέους, προειδοποιεί όμως κατά του εφησυχασμού. Τονίζει την ανάγκη αλλαγής φιλοσοφίας του αναπτυξιακού μοντέλου, με ενίσχυση της καινοτομίας, του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, της πράσινης ανάπτυξης και ενός πιο ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα της οικονομικής πολιτικής. Παράλληλα, ζητά βαθιές παρεμβάσεις στη στεγαστική πολιτική, στη φορολογία, στον τραπεζικό τομέα και στο ΓεΣΥ, με στόχο την κοινωνική συνοχή και τη βιωσιμότητα των δημόσιων πολιτικών.
