Στις ΗΠΑ ο κύβος ερρίφθη. Ο αμερικανικός λαός μίλησε με την ψήφο του, εγκρίνοντας τις -εν πολλοίς αμφιλεγόμενες- εξαγγελίες του Ντόναλντ Τραμπ. Τον επαναφέρει στον Λευκό Οίκο μετά από μία τετραετία, αναδεικνύοντάς τον σε 47ο πρόεδρο των ΗΠΑ.
Ενώ οι δημοσκοπήσεις έδειχναν μια οριακή κούρσα, οι χρηματοπιστωτικές αγορές εμφανίζονταν όλο και πιο σίγουρες για ένα τέτοιο αποτέλεσμα με τις αγορές μετοχών, το δολάριο και τις αποδόσεις του Δημοσίου να αυξάνονται όλες τις τελευταίες εβδομάδες.
Πολιτικοί, αναλυτές, οικονομολόγοι, στελέχη των χρηματαγορών ανά τον κόσμο βρίσκονται επί ποδός, την επομένη των εκλογών, προκειμένου να διαγνώσουν τι επιπτώσεις θα έχει μια στροφή στην αμερικανική οικονομική πολιτική, σε όλα τα μέτωπα, στον βαθμό που ο Τραμπ κάνει πράξη τις προεκλογικές εξαγγελίες του.
Σε ό, τι αφορά την Ευρώπη, στις πρώτες εκτιμήσεις των διεθών οίκων αποτυπώνονται μεικτά πρόσημα. Κοινός παρονομαστής ότι η ΕΕ μπαίνει σε μια κρίσιμη καμπή, με τις πιο δυσοίωνες προβλέψεις να κάνουν λόγο για επαλήθευση «του χειρότερου οικονομικού εφιάλτη» της, αλλά και για μείωση του ΑΕΠ της ευρωζώνης.
Αλλωστε, ενδεικτική είναι η πρώτη αντίδραση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, τα οποία στο τέλος της μέρας όχι μόνο έχασαν τα αρχικά τους κέρδη, αλλά έκλεισαν και με σημαντικές απώλειες, καθώς οι εκτιμήσεις για την επίδραση της νέας διοίκησης Ντόναλντ Τραμπ δεν προμηνύουν καθόλου καλές προοπτικές για τις ευρωπαϊκές εξαγωγικές εταιρείες της Ευρώπης.
Δασμοί
Μακράν πιο σημαντική πολιτική σε επίπεδο οικονομίας και εμπορικής πολιτικής που εξετάζεται στενά για τις επιπτώσεις της στην Ευρώπη είναι η επιβολή δασμών.
Ο Τραμπ έκανε εκστρατεία σε μια πλατφόρμα επέκτασης των περικοπών φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, χαμηλότερων εταιρικών φόρων, απορρύθμισης, εμπορικών δασμών, ελέγχων μετανάστευσης και επανεκτίμησης του ρόλου της Αμερικής στις παγκόσμιες υποθέσεις.
Ένας επικείμενος νέος εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να ωθήσει την οικονομία της ευρωζώνης από την υποτονική ανάπτυξη σε μια πλήρη ύφεση, προειδοποιούν οι αναλυτές της ING, γράφοντας σε σεμηερινό τους σημείωμα ότι η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με τον χειρότερο οικονομικό εφιάλτη της».
Ένας επικείμενος νέος εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να ωθήσει την οικονομία της ευρωζώνης από την υποτονική ανάπτυξη σε μια πλήρη ύφεση, επισημαίνουν. Η ήδη ταλαιπωρημένη γερμανική οικονομία, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο εμπόριο με τις ΗΠΑ, θα πληγεί ιδιαίτερα από τους δασμούς στα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα.
Επιπλέον, η αβεβαιότητα σχετικά με τη στάση του Τραμπ για την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να υπονομεύσει τους πρόσφατα σταθεροποιημένους δείκτες οικονομικής εμπιστοσύνης σε ολόκληρη την ευρωζώνη.
Παρόλο που οι δασμοί ενδέχεται να μην επηρεάσουν την Ευρώπη μέχρι τα τέλη του 2025, η νέα αβεβαιότητα και οι φόβοι για τον εμπορικό πόλεμο θα μπορούσαν να οδηγήσουν την οικονομία της ευρωζώνης σε ύφεση στο τέλος του έτους, καταλήγει η ING.
H Citigroup αναμένει εξαιρετικά αβέβαιες αλλά δυνητικά μικτές επιπτώσεις στην ανάπτυξη, και στην ισορροπία, χαμηλότερο πληθωρισμό και ρυθμούς πολιτικής στην Ευρώπη. Κάνει λόγο για ένα σοκ προσφοράς, από έναν γενικό συντελεστή 10% στις εισαγωγές, που θα επηρεάσει το επίπεδο τιμών για τις ΗΠΑ, αλλά και ένα σοκ ζήτησης και μείωσης της ανάπτυξης για την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο.
Οι προσομοιώσεις της Citi δείχνουν αρνητικό αντίκτυπο των δασμών 10% των ΗΠΑ στον υπόλοιπο κόσμο κατά 0,4%. Βραχυπρόθεσμα, οι επιχειρήσεις της ΕΕ ενδέχεται να επηρεαστούν στα περιθώρια κέρδους τους. Μακροπρόθεσμα, ενδέχεται να μεταφέρουν την παραγωγή στις ΗΠΑ για να παρακάμψουν τους δασμούς, γράφουν οι αναλυτές.
Το δεύτερο σενάριο είναι ένας πρόσθετος δασμός 60% στις εισαγωγές από την Κίνα, ο οποίος θα μπορούσε να πλήξει την Ευρώπη λόγω του σοκ στην κινεζική οικονομία, αλλά και να εκτρέψει τις κινεζικές εξαγωγές από τις ΗΠΑ στην ΕΕ, εντείνοντας τις πιέσεις προς τα κάτω στις τιμές.
Σύμφωνα με τη Citi, η ΕΕ μπορεί να δημιουργήσει μέτρα προστασίας έναντι της εκτροπής του κινεζικού εμπορίου, αλλά όπως και κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ, η δράση της Ευρώπης θα μπορούσε να είναι πιο στοχευμένη και λιγότερο επικεντρωμένη στους δασμούς.
Σε ανάλογo μήκος κύματος, η Gοldman Sachs εκτιμά πως η επιβολή γενικού, οριζόντιου δασμού της τάξης του 10% από τον Τραμπ αποτελεί «σαφή κίνδυνο», αλλά η βασική προσδοκία της τράπεζας είναι ότι ο Τραμπ θα επιβάλει πιο περιορισμένο σύνολο δασμών στις ευρωπαϊκές οικονομίες, στοχεύοντας κυρίως στις εξαγωγές αυτοκινήτων από αυτές.
Η ανάλυση της επενδυτικής τράπεζας δείχνει πάντως ότι «το πραγματικό μέγεθος των αυξήσεων των δασμών μπορεί να έχει μικρότερη σημασία για την ανάπτυξη από ό,τι η αβεβαιότητα που δημιουργείται στην εμπορική πολιτική» από τους δασμούς.
«Ανησυχητικές» χαρακτηρίζει τις προοπτικές για την Ευρώπη η UBS, από μια εφαρμογή δασμολογικής πολιτικής σαν αυτή που διακήρυξε ο Τραμπ προεκλογικά.
Περίπου το ένα τέταρτο των πωλήσεων των ευρωπαϊκών εισηγμένων εταιρειών είναι στις ΗΠΑ, υπογραμμίζει. Ωστόσο, η UBS υπενθυμίζει ότι μόνο ένα μικρό μέρος αυτών των πωλήσεων είναι πραγματικές εξαγωγές: τα περισσότερα προϊόντα που πωλούνται από ευρωπαϊκές εταιρείες στις ΗΠΑ παράγονται στις ΗΠΑ.
Πλήγμα στο ΑΕΠ
Η ανάλυση της Goldman Sachs δείχνει πλήγμα 0,5% στο πραγματικό ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ, που κυμαίνεται από 0,6% στη Γερμανία έως 0,3% στην Ιταλία, με μέτριο πλήγμα 0,4% στη Βρετανία. Αναμένουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος του πλήγματος αυτού στην ανάπτυξη θα καταγραφεί μεταξύ του 1ου τριμήνου του 2025 και του τέταρτου τριμήνου του 2025.
Ως εκ τούτου, η Goldman Sachs υποβαθμίζει τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη σε όλη την ήπειρο. Τώρα προβλέπει ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ στο 0,8% το 2025 -κάτω από 1,1% με 1,2% που ήταν οι προσδοκίες μέχρι τώρα.
Επίσης αναμένεται ανάπτυξη 1,0% για το 2026 (έναντι 1,1% με 1,4% που ήταν οι μέχρι τώρα προσδοκίες. Η τράπεζα μειώνει την πρόβλεψή για την ανάπτυξη της Βρετανίας από 1,6% σε 1,4% το 2025 και σε 1,4% για το 2026. Κάνει επίσης παρόμοιες αλλαγές με τις προβλέψεις στη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ελβετία.
Ενέργεια
Μια αναγέννηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με ισχυρότερες εξαγωγές, θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές της ενέργειας παγκοσμίως, αλλά λίγες περιοχές μπορεί να επωφεληθούν περισσότερο από αυτό στην Ευρώπη, δεδομένης της πρόσφατης αναδιάταξης των ενεργειακών της αποθεμάτων, επισημαίνει η Citigroup.
Ωστόσο, τα φθηνότερα ορυκτά καύσιμα θα μπορούσαν επίσης να θέσουν σε κίνδυνο τους στόχους εκπομπών της Ευρώπης και να οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές CO2 και έγκαιρη εφαρμογή του Μηχανισμού Προσαρμογής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων.
Αμεση ήταν η αντίδραση των επενδυτών απέναντι στις μετοχές των ευρωπαϊκών ομίλων καθαρής ενέργειας. Υποχώρησαν κατακόρυφα την Τετάρτη, αμέσως μετά την ανακοίνωση του εκλογικού αποτελέσματος, καθώς επικράτησε η ανησυχία για μια πιθανή κατάργηση της υποστήριξης των ΗΠΑ στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην πολιτική για το κλίμα.
Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να καταργήσει τα υπεράκτια αιολικά έργα μέσω εκτελεστικού διατάγματος την πρώτη ημέρα της θητείας του και να ανακαλέσει τους κανονισμούς για το κλίμα που εφαρμόστηκαν υπό τον Τζο Μπάιντεν.
Αυτό περιλαμβάνει την αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού, βάσει της οποίας οι χώρες δεσμεύονται να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, και ενδεχομένως την κατάργηση του εμβληματικού νόμου του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος παρέχει τεράστιες επιδοτήσεις και κίνητρα σε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής υπεράκτιων αιολικών στον κόσμο Orsted έπεσε 10% ενώ οι κατασκευαστές ανεμογεννητριών Vestas και Nordex σημείωσαν πτώση περίπου 8% και 6%, αντίστοιχα.
Ενδιαφέρον έχει η σύνοψη της Citigroup, σύμφωνα με την οποία μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν η Ευρώπη, τα επόμενα χρόνια, θα μπορεί να παραμείνει ενωμένη και να επιστρατεύσει την απαραίτητη ηγεσία προς πιο δυναμικές εμπορικές, αμυντικές και βιομηχανικές πολιτικές, υποστηριζόμενες από ισχυρότερες εσωτερικές μεταφορές κινδύνου από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.
Το πρώτο μήνυμα από την ΕΕ
Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Λουίς ντε Γκίντος είναι το πρώτο μέλος του 26μελούς Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ που μίλησε την Τετάρτη, στη διάρκεια εκδήλωσης στο Λονδίνο, αφότου ο Τραμπ ανακηρύχθηκε νικητής της κούρσας για τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.
Υποστήριξε ότι θα χρειαστεί χρόνος για να αξιολογηθεί πώς οι εμπορικές πολιτικές που θα προωθήσει η προεδρία Τραμπ στις ΗΠΑ θα επηρεάσουν την οικονομία.
Προειδοποίησε, πάντως, ότι εάν ο Τραμπ εφαρμόσει το είδος των εισαγωγικών δασμών που απείλησε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του, η οικονομική παραγωγή θα είναι πιο αδύναμη, οι πιέσεις στις τιμές ισχυρότερες και οι παγιωμένες εμπορικές ροές θα διαταραχθούν.
«Αν με ρωτήσεις, θα αντιδράσεις αμέσως; — Όχι», είπε.
«Αυτό που θα κάνουμε είναι να ενσωματώσουμε στις προβλέψεις μας την εμπορική πολιτική που ανακοινώνει η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ. Και θα λάβουμε υπόψη όλα τα στοιχεία. Η εμπορική πολιτική, συν την εξέλιξη της ζήτησης, συν την εξέλιξη των τιμών της ενέργειας».
Πηγή: ΟΤ
