Σε ιστορικά υψηλά έχει ανέλθει ο συνολικός δανεισμός του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, σε σχεδόν 100 χώρες, κάτι που όπως υποστηρίζουν αξιωματούχοι του καταδεικνύει τον ενισχυμένο ρόλο του ως «κυματοθραύστης» έναντι των οικονομικών και πολιτικών κινδύνων του κόσμου μετά την πανδημία.
Κυρίως λόγω του αυξανόμενου κόστους δανεισμού και των συγκρούσεων, το ΔΝΤ χρειάστηκε να σβήσει περισσότερες οικονομικές πυρκαγιές, συμπεριλαμβανομένων της Ουκρανίας, της Αιγύπτου και αλλού στην Αφρική, καθώς και στην Αργεντινή και το Πακιστάν.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Bloomberg για τα στοιχεία του ΔΝΤ, οι εκκρεμείς πιστώσεις του ταμείου, ένα βασικό μέτρο των χρημάτων που εκταμιεύθηκαν από το ταμείο με έδρα την Ουάσιγκτον, ανήλθαν σε περίπου 151 δισεκατομμύρια δολάρια στα τέλη Φεβρουαρίου. (Το ΔΝΤ αναφέρει το ποσό ως 113 δισεκατομμύρια μονάδες του συναλλαγματικού αποθεματικού του, που ονομάζεται Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα.)
Αυτό είναι πιθανό να αυξηθεί περαιτέρω αφού το ταμείο οριστικοποιήσει την αύξηση της υποστήριξής του για την Αίγυπτο στα 8 δισεκατομμύρια δολάρια, πιθανότατα αυτόν τον μήνα.
Αν και η πανδημία αποτελεί πλέον παρελθόν «οι χώρες εξακολουθούν να υφίστανται πίεση», ανέφερ στο Bloomberg, ο Μασούντ Αχμέντ, πρόεδρος του Κέντρου για την Παγκόσμια Ανάπτυξη και πρώην επικεφαλής του τμήματος Μέσης Ανατολής του ΔΝΤ. «Ο κόσμος έχει γίνει πιο γεμάτος γεωπολιτικά. Υπάρχουν περισσότερες εντάσεις και συγκρούσεις».
Ενεργά προγράμματα
Περισσότεροι από 50 από αυτούς τους δανειολήπτες έχουν ενεργά προγράμματα δανείων ή εγγυήσεων — περίπου το ένα τέταρτο των μελών του ταμείου. Αν και αυτό μειώθηκε από 90 κατά τη διάρκεια της Covid-19 – και σε μεγάλο βαθμό αφορά σε μικρότερα δάνεια έκτακτης ανάγκης μηδενικού επιτοκίου – είναι το μεγαλύτερο από τα κανονικά προγράμματα δανεισμού του ταμείου.
Η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίβα, έχει προειδοποιήσει ότι το διευρυνόμενο εισοδηματικό χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών είναι ένας σημαντικός παράγοντας που τροφοδοτεί την αστάθεια. Το άλλο είναι οι συγκρούσεις.
«Βλέπουμε να μειώνεται η εμπιστοσύνη μεταξύ των εθνών, με τις γεωπολιτικές εντάσεις να αυξάνονται», είπε σε ομιλία της την περασμένη εβδομάδα. «Ένας κατακερματισμένος κόσμος θα ήταν φτωχότερος και λιγότερο ασφαλής», είπε, αναφερόμενη στις επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς και «πολλά άλλα που συχνά δεν γίνονται πρωτοσέλιδα».
Ρευστότητα
Η Γκεοργκίεβα έχει διαφημίσει τη στήριξη ρευστότητας ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων του ταμείου, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαίων που είναι διαθέσιμα αλλά δεν έχουν χρησιμοποιηθεί. Συγκριτικά, το ποσό που εκκρεμεί σήμερα είναι σχετικά μικρό – λιγότερο από το 0,2% της παγκόσμιας οικονομίας άνω των 100 τρισεκατομμυρίων δολαρίων – αλλά αποτελεί απόδειξη του κεντρικού ρόλου του ΔΝΤ στην αστυνόμευση και τη διαχείριση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος που σχεδίασαν οι ΗΠΑ στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Δεδομένης αυτής της προέλευσης, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλοί από τους δανειολήπτες του ταμείου – συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους μεγαλύτερους, της Αργεντινής, της Αιγύπτου και της Ουκρανίας – επικαλύπτονται με τις κορυφαίες γεωπολιτικές προτεραιότητες της Ουάσιγκτον.
«Οι ΗΠΑ θεωρούν το ταμείο ως ένα ζωτικό εργαλείο για την προώθηση της δικής τους εθνικής ασφάλειας, της οικονομικής ευημερίας και των συμφερόντων τους για χρηματοπιστωτική σταθερότητα σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Μαρκ Σόμπελ, πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ που πέρασε σχεδόν δύο δεκαετίες επικεντρωμένος στη διεθνή πολιτική. «Οι δυτικοί και σίγουρα οι αμερικανοί αξιωματούχοι βλέπουν το ΔΝΤ ως την πρώτη απάντηση».
Η υποστήριξη της Ουκρανίας εναντίον της Ρωσίας αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, με το ταμείο να ψηφίζει για την ανανέωση των κανόνων του για να επιτρέψει τον δανεισμό σε μια χώρα σε πόλεμο, μια απόφαση που έγινε δυνατή μόνο με την υποστήριξη των ΗΠΑ, οι οποίες έχουν μερίδιο ψήφων 16,5% χωρίς βέτο.
