Το ερώτημα του τίτλου πλανάται πάνω επί μισό αιώνα. Και κάποιες απαντήσεις δίνονται, καθώς η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών αποφάσισε να κάνει αυτό που συμβαίνει και σε άλλες σύγχρονες δημοκρατίες της Δύσης: να αποχαρακτηρίσει για πρώτη φορά το αρχειακό της υλικό.
Τα πρώτα έγγραφα που αποχαρακτηρίζονται από την ΕΥΠ, και είναι έτσι στη διάθεση του κοινού αλλά και των ερευνητών, αφορούν στην περίοδο του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, δηλαδή στο δίμηνο Ιουλίου – Αυγούστου 1974.
Όπως προκύπτει, η τότε ΚΥΠ είχε στη διάθεσή της πληροφορίες ότι οι Τούρκοι ενισχύουν τις δυνάμεις τους και πιθανότατα ετοιμάζονται για απόβαση, είχε δηλαδή προβλέψει την επιχείρηση «Αττίλας». Καταγράφονται δε στις αναφορές με λεπτομέρειες οι μετακινήσεις τουρκικών δυνάμεων από την Ανατολική Θράκη έως τα σύνορα με τη Συρία, όπως και οι πτήσεις των τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών. Και ενώ η ΚΥΠ ουσιαστικά προειδοποιεί, το καθεστώς της χούντας φαίνεται να πιάνεται στον ύπνο.
Στα «Ημερήσια Δελτία Πληροφοριών» της δραματικής περιόδου, που έρχονται στο φως, αναφέρεται επίσης μεταξύ άλλων ότι Τούρκοι προβοκάτορες δρούσαν μυστικές αποστολές στην Κύπριο, πριν από την εισβολή. Για τα όσα έγιναν κατά τη διάρκεια της εισβολής, προκύπτει ότι οι Τούρκοι είχαν μεγάλες απώλειες, ενώ βύθισαν και δικά τους πολεμικά πλοία, τα οποία πέρασαν για ελληνικά αποβατικά.
Σε ένα από τα έγγραφα γίνεται αναφορά και σε τουρκικό σχέδιο για διαμελισμό της Κύπρου, με την ΚΥΠ πάντως να επισημαίνει ότι θα μπορούσε να αποτελεί «εκβιαστικόν ελιγμόν» ή να αποσκοπεί στη «σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης επί μίας τοιαύτης λύσεως».
Αναφορά γίνεται και στον ρόλο των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Εκφράζεται η εκτίμηση ότι οι εκφρασμένες από τις ΗΠΑ ανησυχίες ίσως να διοχετεύονται σκοπίμως στην ελληνική πλευρά για να επιδείξει διαλλακτικότητα στις συνομιλίες της Γενεύης, αλλά και για να δικαιολογήσει την μεροληπτική τους στάση υπέρ της Τουρκίας. Όσον αφορά στη στάση της Βρετανίας, επισημαίνεται ότι «εκβιάζει αμφότερας τας πλευράς».
Πηγή: Ναυτεμπορική
