Η Κύπρος κατέγραψε μείωση 20% στους οδικούς θανάτους την περίοδο 2010-2020, με βάση την έκθεση του προγράμματος Road Safety PIN του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), η οποία δόθηκε την Τετάρτη στη δημοσιότητα. Η 15η ετήσια έκθεση είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς σηματοδοτεί την ολοκλήρωση της δεκαετίας 2010-2020 και παρουσιάζει την πρόοδο για την επίτευξη του ευρωπαϊκού στόχου για μείωση κατά 50% των οδικών θανάτων στην περίοδο αυτή.
Η Κύπρος έχει καταγράψει πολύ σημαντική επιτυχία στη μείωση των σοβαρών τραυματισμών από το 2010 μέχρι το 2019 με ποσοστό 42%, που ανέβηκε στο 64% το 2020.
Η έκθεση παρουσιάζει κυρίως τα γενικά δεδομένα οδικής ασφάλειας κατά το τέλος του 2020 στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ27), καθώς και στην Ελβετία, στο Ισραήλ, στη Νορβηγία, στη Σερβία και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Στην έκθεση γίνεται, επίσης, αναφορά στους νέους ευρωπαϊκούς στόχους, για μείωση κατά 50% των οδικών θανάτων, αλλά και, για πρώτη φορά, των σοβαρών τραυματισμών, μέχρι το 2030.
Παρατίθεται, επίσης, σειρά συστάσεων του ETSC προς τις εθνικές κυβερνήσεις και προς την ΕΕ για την επίτευξη των στόχων αυτών καθώς και πληροφορίες για τις πολιτικές και δράσεις που εφαρμόστηκαν σε αρκετές από τις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ΡΙΝ και στα ιδιαίτερα δεδομένα οδικής ασφάλειας της κάθε χώρας.
Οικονομικό όφελος 156 δισ. ευρώ από μείωση θανάτων
Στην έκθεση αναφέρεται ότι 18.844 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στους δρόμους της ΕΕ το 2020, ενώ το 2010 είχαν καταγραφεί 29.691 οδικοί θάνατοι.
Επιτεύχθηκε μείωση 37% , ωστόσο σημειώνεται ότι μέχρι το 2019, η μείωση στους οδικούς θανάτους ήταν μόνο 23% και το 2020 ανέβηκε στο 37% λόγω των περιορισμών στην οδική κυκλοφορία, για αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19.
Παρά ταύτα, αν οι αριθμοί των οδικών θανάτων παρέμεναν στο επίπεδο του 2010, υπολογίζεται πως κατά τη δεκαετία 2010-2020 θα καταγράφονταν 56.305 περισσότεροι οδικοί θάνατοι. Το ETSC υπολογίζει το οικονομικό όφελος για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες από αυτή τη μείωση στα €156 δισεκατομμύρια.
Η Ελλάδα πέτυχε μείωση 54%
Παρά το γεγονός ότι, ο συλλογικός ευρωπαϊκός στόχος για μείωση των οδικών θανάτων κατά 50% δεν επιτεύχθηκε, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες σημείωσαν πρόοδο και έσωσαν ζωές. Μόνο ένα κράτος μέλος της ΕΕ πέτυχε και μάλιστα ξεπέρασε τον στόχο και συγκεκριμένα η Ελλάδα, που πέτυχε μείωση 54% . Η Νορβηγία, που δεν ανήκει στην ΕΕ, πέτυχε μείωση 55%. Η Κύπρος κατέγραψε μείωση μόνο 20%.
Σε ό,τι αφορά τους οδικούς θανάτους κατ’ αναλογία πληθυσμού, η Κύπρος υποχώρησε το 2020 στην 21η θέση ανάμεσα στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, από την 18η θέση που κατέλαβε το 2019, παρά το γεγονός ότι κατέγραψε μικρή μείωση στους οδικούς θανάτους, από τους 52 στους 48. Η Κύπρος κατέγραψε το 2020 δείκτη οδικών θανάτων κατ’ αναλογία πληθυσμού 54,1, ενώ ο δείκτης της ΕΕ27 ήταν 42,3.
Το ετήσιο βραβείο “2021 Road Safety PIN Award” απονέμεται στην Ελλάδα, για τη μεγάλη πρόοδο που κατέγραψε κατά τη δεκαετία 2010-2020 στην Οδική Ασφάλεια.
Σε συνέντευξή του προς το ETSC, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών της Ελλάδας, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στους ακόλουθους βασικούς λόγους για την επιτυχία αυτή και αφορούν την εφαρμογή του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Οδικής Ασφάλειας 2011-2020, τη σύσταση το 2010 της Διυπουργικής Επιτροπής για την Οδική Ασφάλεια, της οποίας προεδρεύει από το 2014 από τον Πρωθυπουργό και στηρίζεται από το Εθνικό Συμβούλιο Οδικής Ασφάλειας και την κατασκευή νέων αυτοκινητοδρόμων μήκους 1350 χιλιομέτρων.
Αναφέρθηκε ακόμη στην εντατικοποίηση των αστυνομικών ελέγχων για τροχαίες παραβάσεις και αποτελεσματική χρήση συσκευών φωτοεπισήμανσης ( κάμερες) στην μείωση του επιτρεπτού ορίου αλκοόλ κατά την οδήγηση από επαγγελματίες και από αρχάριους οδηγούς, καθώς και από οδηγούς μοτοσικλετών και μοτοποδηλάτων και στην αύξηση των ποινών για τροχαίες παραβάσεις.
Σοβαροί οδικοί τραυματισμοί
Πέραν της αποτυχίας της ΕΕ στον στόχο για τους οδικούς θανάτους, παρατηρείται ακόμη μεγαλύτερη αποτυχία στη μείωση των σοβαρών οδικών τραυματισμών, αφού από το 2010 μέχρι το 2019, καταγράφηκε μια αμελητέα μείωση 2,0%, η οποία το 2020 ανέβηκε στο 14%, λόγω της πανδημίας.
Επισημαίνεται, όμως, ότι η Κύπρος έχει καταγράψει πολύ σημαντική επιτυχία στη μείωση των σοβαρών τραυματισμών από το 2010 μέχρι το 2019 με ποσοστό 42%, που ανέβηκε στο 64% το 2020. Τα ποσοστά αυτά είναι τα 2α ψηλότερα στην ΕΕ, μετά από αυτά της Ελλάδας που κατέγραψε μείωση 63% το 2019 και 71% το 2020.
Συστάσεις
Καταληκτικά η έκθεση παραθέτει σειρά εισηγήσεων του ETSC προς τα κράτη μέλη και προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οι πιο σημαντικές από τις οποίες για την Κύπρο κρίνεται η επιδίωξη επιτάχυνσης της προόδου με όλα τα διαθέσιμα μέσα, περιλαμβανομένης της εφαρμογής αποδεδειγμένα αποτελεσματικών στρατηγικών επιβολής των σχετικών νόμων, σύμφωνα με τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Επιβολή του Νόμου.
Επίσης η υιοθέτηση και εφαρμογή της προσέγγισης του «Ασφαλούς Συστήματος» (“Safe System” approach) για την Οδική Ασφάλεια, με τη διαχείριση όλων των στοιχείων του συστήματος οδικών μεταφορών με ένα ολοκληρωμένο τρόπο και υιοθετώντας μια προσέγγιση κοινής συνολικής ευθύνης και λογοδοσίας, μεταξύ των σχεδιαστών του συστήματος και των χρηστών των δρόμων.
Συστάσεις γίνονται για τη διάθεση επαρκούς κρατικής χρηματοδότησης, που να επιτρέπει και να ενθαρρύνει την εφαρμογή στοχευμένων μέτρων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και υιοθέτηση σχεδίων οδικής ασφάλειας για την περίοδο μετά το 2020, που θα περιλαμβάνουν εθνικούς στόχους για τη μείωση των σοβαρών τραυματισμών με βάση τη νοσοκομειακή κατηγοριοποίηση MAIS 3+, παράλληλα με τη μείωση των οδικών θανάτων. Καθορισμός επιμέρους ποσοτικών στόχων, βασισμένων σε δείκτες αποδοτικότητας.
Επίσης το Συμβούλιο κάνει συστάσεις για χρήση των στοιχείων που συλλέγονται, για τον σχεδιασμό και την επικαιροποίηση των σχετικών πολιτικών με βάση στοιχεία και δεδομένα και επιλογή των μέτρων με βάση αξιόπιστες μελέτες αξιολόγησης, που να περιλαμβάνουν αξιολόγηση κόστους-οφέλους, όπου αυτό αρμόζει και συμπερίληψη των σοβαρών τραυματισμών στις αναλύσεις της αποτελεσματικότητας των μέτρων.
Μεταξύ άλλων γίνονται επίσης εισηγήσεις για διενέργεια μιας ενδελεχούς ποιοτικής αξιολόγησης των υφισταμένων στρατηγικών οδικής ασφάλειας, για να αξιολογηθούν τα επίπεδα εφαρμογής των προβλεπομένων μέτρων και η αποτελεσματικότητά τους στην επίτευξη των καθορισμένων στόχων και επιτάχυνση της συλλογής και διάθεσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοιχείων σχετικά με τους Βασικούς Δείκτες Αποδοτικότητας, που περιλαμβάνονται στο Πλαίσιο Πολιτικής 2021-2030 της ΕΕ για την Οδική Ασφάλεια.
Τα ΚΜ καλούνται επίσης να προχωρήσουν σε συμπερίληψη του μέγιστου αριθμού δρόμων πρωταρχικής σημασίας στο πλαίσιο εφαρμογής της νέας ευρωπαϊκής Οδηγίας για τη Διαχείριση Ασφάλειας των Οδικών Υποδομών, για την επίτευξη της προβλεπόμενης μείωσης στους οδικούς θανάτους και σοβαρούς τραυματισμούς.
Συστάσεις γίνονται και προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μεταξύ αυτών να κληθούν τα κράτη μέλη να συμβάλουν στη μείωση των οδικών θανάτων κατά τουλάχιστον 50% από το 2020 μέχρι το 2030, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις και τους στόχους του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, περιλαμβανομένου του στόχου 3.6.
Να δημιουργηθεί μια νέα υπηρεσία για την υποστήριξη ασφαλών, έξυπνων και βιώσιμων μεταφορών και στο περιθώριο του Πλαισίου Πολιτικής 2021-2030 της ΕΕ για την Οδική Ασφάλεια να γίνει υιοθέτηση ενός μακροπρόθεσμου επιχειρησιακού σχεδίου για το 2030, που να περιλαμβάνει επενδύσεις σε μέτρα, καθώς και χρονοδιάγραμμα και διαδικασίες για την επίτευξη των δύο στόχων που υιοθετήθηκαν για τους οδικούς θανάτους και τους σοβαρούς τραυματισμούς.
Συστάσεις γίνονται και για εισαγωγή ειδικών μέτρων για τη μείωση των σοβαρών τραυματισμών, υπό το φως του νέου στόχου, θέσπιση νομοθεσίας, όπου αυτό αρμόζει, αντί για μη επιβαλλόμενες εθελοντικές δεσμεύσεις και ένταξη της Στρατηγικής Οδικής Ασφάλειας στο πλαίσιο των αλλαγών στα μοντέλα κινητικότητας, που περιλαμβάνουν νέες τάσεις, όπως η αυτοματοποιημένη οδήγηση (χωρίς την παρέμβαση οδηγού), η αύξηση στις διακινήσεις με τα πόδια και με ποδήλατο, καινοτομίες όπως τα ηλεκτρικά πατίνια ( e-scooters), αλλά και η γήρανση του πληθυσμού.
Επίσης γίνεται εισήγηση για επέκταση της εφαρμογής των εργαλείων της Οδηγίας για τη Διαχείριση Ασφάλειας των Οδικών Υποδομών, για να καλύπτονται όλοι οι συγχρηματοδοτούμενοι δρόμοι και όλοι οι δρόμοι πρωταρχικής σημασίας, τόσο αστικοί όσο και επαρχιακοί και σε συνέχεια της έγκρισης της αναθεώρησης του Κανονισμού για τη Γενική Ασφάλεια των Μηχανοκινήτων Οχημάτων (“General Safety Regulation”) γίνεται σύσταση για αξιοποίηση των προβλέψεων για μείωση των οδικών θανάτων και σοβαρών τραυματισμών από την εφαρμογή του Κανονισμού για τη Γενική Ασφάλεια των Μηχανοκινήτων Οχημάτων (“General Safety Regulation”), με τη θέσπιση ισχυρής δευτερεύουσας νομοθεσίας.
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την αυτοματοποιημένη κινητικότητα (“automated mobility”) καλείται η ΕΕ να αναπτύξει ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ασφαλή ανάπτυξη των αυτοματοποιημένων ( αυτο-οδηγούμενων) οχημάτων και αναθεώρηση των προτύπων έγκρισης τύπου, για κάλυψη όλων των νέων λειτουργιών ασφάλειας των αυτοματοποιημένων οχημάτων, σε βαθμό που ένα αυτοματοποιημένο όχημα να υποβάλλεται σε έλεγχο που να ισοδυναμεί με εξέταση οδήγησης. Αυτό πρέπει να περιλαμβάνει σενάρια υψηλού κινδύνου για τους επιβαίνοντες και για τους χρήστες του οδικού δικτύου εκτός του οχήματος.
ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ
