Οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες που παράγουν τα εμβόλια κατά της Covid-19 (Moderna, Pfizer/BioNTech κ.α.), έχουν ήδη προαναγγείλει ότι θα πρέπει να γίνουν σύντομα οι λεγόμενες ενισχυτικές δόσεις του εμβολίου για να διατηρηθεί στον πληθυσμό ένα υψηλό επίπεδο ανοσίας. Ωστόσο, αυτό που που δεν έχει ξεκαθαρίσει είναι το ποιος θα πρέπει να λάβει αυτήν την απόφαση και με βάση ποια στοιχεία.
Τρίτη δόση μετά τους 12 μήνες
Την ανάγκη χορήγησης ενισχυτικής δόσης του εμβολίου της Pfizer, δώδεκα μήνες από την ολοκλήρωση του εμβολιασμού, είχε επισημάνει τον προηγούμενο μήνα και ο διευθύνων σύμβουλος της φαρμακοβιομηχανίας, Αλμπερτ Μπουρλά, ενώ σχετικές μελέτες γίνονται και στη Βρετανία.
Ο Μπουρλά ανέφερε επίσης ότι είναι πιθανό ο εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού να γίνεται ετησίως.
Σύμφωνα με τους Νew York Times, η πιθανή εξέλιξη με μία τρίτη ενισχυτική δόση, αποτελεί και τον κρίσιμο παράγοντα πίσω από το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ήδη προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις με την Pfizer για την παραλαβή 1,8 δισεκατομμυρίων δόσεων το 2022 και το 2023, ούτως ώστε να προλάβει την αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης.
Στο μεταξύ, τη χορήγηση τρίτης δόσης, σε όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, αναμένεται να πραγματοποιήσει η Βρετανία το προσεχές φθινόπωρο σε μια προσπάθεια να εξαλειφθεί πλήρως η απειλή μολύνσεων του κορωνοϊού έως τα Χριστούγεννα, ανέφερε η εφημερίδα The Times.
Το μοντέλο των αντιγριπικών εμβολίων
Οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας διαθέτουν έναν καλά συντονισμένο μηχανισμό, που ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1952, για να καθορίσουν πότε πρέπει να «ανανεωθούν» τα εμβόλια για την εποχική γρίπη, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα στελέχη που μεταλλάσσονται γρήγορα.
Το Παγκόσμιο Σύστημα Παρακολούθησης και Απόκρισης για τη Γρίπη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας συγκεντρώνει δεδομένα που συλλέγουν οι εθνικές υγειονομικές αρχές -σχετικά με τα στελέχη της γρίπης που κυκλοφορούν- και τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο χρησιμοποιεί αυτές τις πληροφορίες για να επιλέξει τα στελέχη που πρέπει να συμπεριλάβουν οι φαρμακοβιομηχανίες σε εποχιακές δόσεις στο Βόρειο και το Νότιο Ημισφαίριο. Ορισμένοι εμπειρογνώμονες πρότειναν ότι ένα παρόμοιο μοντέλο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις μεταλλάξεις της Covid-19 και να συμβουλεύει σχετικά τις εταιρείες.
Ωστόσο, μια άλλη προσέγγιση θα μπορούσε να είναι η αντιγραφή της τακτικής που ακολουθείται για εμβόλια άλλων μολυσματικών ασθενειών – όπου οι αποφάσεις βασίζονται κυρίως σε αυτό που αντιλαμβάνονται οι φαρμακοβιομηχανίες. Στη συνέχεια, οι εθνικές υγειονομικές αρχές είναι ελεύθερες να αξιολογούν τα δεδομένα κλινικών δοκιμών και να αποφασίζουν εάν μια συγκεκριμένη έκδοση του εμβολίου πρέπει να χρησιμοποιείται στη χώρα τους.
Επί του παρόντος, οι εταιρείες που παράγουν τα εμβόλια κατά της Covid-19 ακολουθούν αυτήν την προσέγγιση, αναπτύσσοντας και δοκιμάζοντας ενισχυτικές δόσεις για συγκεκριμένες μεταλλάξεις, και αφήνουν στις κυβερνήσεις την απόφαση για την τελική χρήση ή όχι.
Ποιες αποδείξεις απαιτούνται;
Ορισμένοι ειδικοί εμβολιολόγοι λένε ότι πρέπει να υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα ήδη υπάρχοντα εμβόλια κατά της Covid-19 αποτυγχάνουν να αποτρέψουν σοβαρές λοιμώξεις χωρίς «τρίτες δόσεις», προτού οι χώρες ξεκινήσουν νέες εθνικές εκστρατείες εμβολιασμού.
Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι η απόφαση σχετικά με τις ενισχυτικές δόσεις πρέπει να καθοδηγείται από δεδομένα που δείχνουν την απόδοση των εμβολίων σε κλινικές δοκιμές και πραγματικές συνθήκες.
Μέχρι στιγμής, οι κατασκευαστές των εμβολίων έχουν δείξει ότι οι δόσεις τους προσφέρουν ισχυρή προστασία για τουλάχιστον έξι μήνες. Αλλά η ανοσία μπορεί να διαφέρει. Οι ηλικιωμένοι, για παράδειγμα, ή εκείνοι με μειωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να χρειάζονται ενισχυτές δόσεις νωρίτερα από τους ηλικιακά πιο νέους και με πιο ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.
Ένα άλλο σύνολο δεδομένων γνωστό ως «συσχετίσεις προστασίας» – στοιχεία από κλινικές δοκιμές που δείχνουν τα αντισώματα που απαιτούνται για την προστασία έναντι του ιού – θα μπορούσε να βοηθήσει τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να αποφασίσουν εάν χρειάζονται και άλλες δόσεις, αλλά αυτά τα δεδομένα δεν είναι ακόμη διαθέσιμα.
Προσαρμογή σε έναν Covid-19 κόσμο
Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο ΠΟΥ συγκροτεί μια ειδική συμβουλευτική ομάδα που θα αξιολογεί τα εν εξελίξει στοιχεία, σχετικά με την ανθεκτικότητα του εμβολίου κατά της Covid-19 και τις αναδυόμενες μεταλλάξεις και στη συνέχεια θα προσφέρει καθοδήγηση για τις κυβερνήσεις.
Αν και ορισμένοι εμπειρογνώμονες έχουν επισημάνει πιθανές ομοιότητες με τον μηχανισμό για τα εμβόλια κατά της γρίπης, τονίζουν ότι θα πρέπει να προσαρμοστούν σε έναν Covid-19 κόσμο. Όπως λένε, πιθανότατα, η καθοδήγηση θα πρέπει να στοχεύει στις τοπικές ανάγκες κάθε έθνους.
Για παράδειγμα, το CDC των Η.Π.Α. αναπτύσσει το δικό του πλαίσιο αξιολόγησης κινδύνων για να προσδιορίσει ποια στοιχεία απαιτούνται για τη σύσταση τροποποιημένου εμβολίου.
Το CDC και άλλες υπηρεσίες υγείας των Η.Π.Α. έχουν ξεκινήσει τις δικές τους μελέτες για να αξιολογήσουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου και να παρακολουθήσουν τον αντίκτυπο των νέων παραλλαγών
Την ίδια ώρα, στη Βρετανία, η Δημόσια Επιτροπή Υγείας της Αγγλίας και το Εθνικό Ινστιτούτο Βιολογικών Προτύπων και Ελέγχου συνεργάζονται με παγκόσμιους οργανισμούς σε ένα «ευέλικτο πρότζεκτ» για τον εντοπισμό και τον έλεγχο των επιπτώσεων των μεταλλάξεων στην ανάπτυξη εμβολίων κατά της Covid-19.
