Σωρεία επικρίσεων για «πάρτι εκατομμυρίων» και για διαδικασίες με κίνδυνο διαφθοράς κατά του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (OAY) τόσο σε σχέση με τις τιμές αγοράς φαρμάκων όσο τα αναλώσιμα, ακούστηκαν στη σημερινή συνεδρία της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου, η οποία εξέτασε τον Διαχειριστικό Έλεγχο που διεξήγαγε η Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας.
Η έκθεση, όπως ανέφερε σε δηλώσεις του μετά από τη συνεδρία ο Πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, κατέδειξε «το μεγάλο πάρτι που γίνεται από τα χρήματα των φορολογούμενων πολιτών» υπενθυμίζοντας πως η δαπάνη για το Γενικό Σύστημα Υγείας αρχικά υπολογίστηκε κάτω από €0,9 δισ. και τώρα βρίσκεται στο €1,5 δισ., ενώ το Υπουργείο Υγείας καλύπτει με δικές του δαπάνες αρκετά φάρμακα.
Ο κ. Κουλίας επέκρινε έντονα τον ΟΑΥ σε ό,τι αφορά την αγορά φαρμάκων, το κονδύλι για τα οποίο σε κάποιες περιπτώσεις παρουσιάζει αύξηση μέχρι και 1600% σε σύγκριση με τις τιμές με τις οποίες αγόραζε το Υπουργείο Υγείας στην προ ΓεΣΥ εποχή.
Αναφέρθηκε σε φάρμακο το οποίο το Υπουργείο Υγείας αγόρασε €6,30, ενώ ο ΟΑΥ το αγοράζει προς €29,32, αυξημένο κατά 375%, ή σε άλλο φάρμακο το οποίο το Υπουργείο Υγείας το αγόρασε προς €3,68, ενώ ο ΟΑΥ το αγοράζει προς €18,15. Αναφέρθηκε επίσης και σε προσθετικά γόνατα τα οποία αγόραζε το Υπουργείο Υγείας προς €1,234 ενώ ο ΟΑΥ τα αγοράζει προς €8.000.
«Μπήκαν με τα τσαρούχια», είπε ο κ. Κουλίας λέγοντας mea culpa για τον νόμο που ψήφισε η Βουλή και τη εξουσία που έδωσε στη διαχείριση του ΓεΣΥ. «Δεν μπορεί όλα αυτά τα να κυβερνούν άσχετοι», είπε προσθέτοντας ότι την ευθύνη για τα συστήματα Υγείας την έχουν τα Υπουργεία Υγείας, η επιστημονική κοινότητα. «Εδώ βάλαμε τους φίλους τους, ΟΕΒ, το ΚΕΒΕ και συντεχνίες», είπε, προσθέτοντας ότι βρίσκεται σε συνεννόηση με βουλευτές για ενδεχόμενη αλλαγή της διοίκησης του ΟΑΥ και του ΟΚΥπΥ, όπως είπε.
Διαδικασία υψηλού κινδύνου για διαφθορά
Ενημερώνοντας την Επιτροπή, ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας αναφέρθηκε στα αναλώσιμα (κατηγορία Ζ) που προμηθεύεται ο ΟΑΥ, ο οποίος δεν ακολούθησε την προηγούμενη διαδικασία των δημοσίων προσφορών, αλλά αγοράζει μέσω καταλόγων που κατήρτισε ο ίδιος. Αναφέρθηκε για παράδειγμα σε προσθετικά γόνατα, τα οποία επέλεξε ο ΟΑΥ, ενώ ο κάθε γιατρός επιλέγει το προϊόν από όποιο συγκεκριμένο προμηθευτή θα επιλέξει και ο Οργανισμός το πληρώνει.
«Όλα πληρώνονται στην ίδια τιμή. Αυτό είναι υψηλού κινδύνου για θέματα διαφθοράς, διαφθοράς μεταξύ ιατρών και προμηθευτών ή των νοσοκομείων και των προμηθευτών», είπε.
Λέγοντας ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία θορυβήθηκε βλέποντας το όλο σύστημα, διερωτήθηκε «πώς ο ΟΚΥΠΥ, που είναι δημόσιος οργανισμός, αντί ανοιχτές διαδικασίες προσφορών, μπορεί να επιλέξει ό,τι θέλει από έναν κατάλογο;», προσθέτοντας ότι τον Μάρτιο του 2022 διαπιστώθηκε μεγάλη διαφορά στις τιμές των αναλωσίμων που αγοράζει ο ΟΑΥ σε σύγκριση με τις τιμές που αγόραζε το Υπουργείο Υγείας.
Ο κ. Μιχαηλίδης αναγνώρισε ότι υπάρχουν εξαιρέσεις που δίνουν την ευκαιρία στον ΟΑΥ να διαπραγματεύεται με προμηθευτές, για να προσθέσει ωστόσο ότι οι εξαιρέσεις έχουν γίνει ο κανόνας. «Δεν συμφωνούμε ότι αυτή η μαζική χρήση της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης ήταν σύννομη και εξυπηρετούσε το δημόσιο συμφέρον», είπε.
Παρέθεσε ως παραδείγματα ότι το Υπουργείο Υγείας αγόραζε συγκεκριμένο βηματοδότη προς €4.500, ενώ ο ΟΑΥ €6.500, άλλος βηματοδότης ενώ αγοραζόταν προς €5.270 τώρα αγοράζεται από τον ΟΑΥ προς €7.500, ή ένα γόνατο που αγοραζόταν προς €1.234 τώρα αγοράζεται προς €8.000.
«Δεν υπήρχε τίποτα ή σχεδόν τίποτα. Δεν βρήκαμε τεκμηρίωση για το πώς κατέληξαν σε αυτές τις τιμές», είπε ο κ. Μιχαηλίδης.
Σημείωσε πως η Γαλλία για να καταρτίσει κατάλογο Ζ της πήρε δύο χρόνια, ενώ, όπως είπε, ο ΟΑΥ κατήρτισε τον κατάλογο πέντε εργάσιμες μέρες πριν αρχίσει η 2η φάση του ΓεΣΥ, δηλαδή η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη.
Σημείωσε ότι επειδή ο ΟΑΥ παίρνει διαφορετικά προϊόντα, βάζει ενιαία τιμή, με αποτέλεσμα αυτό να δίνει περιθώρια υπερκέρδους στον προμηθευτή με τη χαμηλότερη τιμή.
Αναφέρθηκε επίσης στο παράδειγμα της αντιβίωσης Augmentin που προ ΓεΣΥ αγοραζόταν από το Υπουργείο Υγείας προς €2,04 ενώ τώρα προς €7,91.
Όπως είπε, το 2018 η δαπάνη για τα φάρμακα ήταν €115 εκατ, ενώ το 2021 ο ΟΑΥ κατέβαλε €134 εκ, αυξημένα κατά 16,5%.
Σε σχέση με τα καινοτόμα φάρμακα, ο κ. Μιχαηλίδης είπε πως ο ΟΑΥ έχει έναν «κρυφό έξοδο», αφού τη δαπάνη για την αγορά τους την καταβάλλει το Υπουργείο Υγείας, μέσω της Επιτροπής Ονομαστικών Φαρμάκων.
Μεγαλύτερη ποσότητα αντιστοιχεί σε χαμηλότερη τιμή
Η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας Χριστίνα Γιαννάκη συμφώνησε με τις επισημάνσεις του Γενικού Ελεγκτή, τονίζοντας πως μέσω της διαδικασίας των προσφορών το Υπουργείο Υγείας εξασφάλιζε χαμηλότερες τιμές σε σχέση με τη χονδρική τιμή, που σε μερικές περιπτώσεις έφθανε μέχρι και 1.600% χαμηλότερα ιδιαίτερα στη αγορά των γενόσημων φαρμάκων.
Η κ. Γιαννάκη υπενθύμισε πως προς ΓεΣΥ το Υπουργείο Υγείας προέβαινε σε αγορές για την ικανοποίηση των αναγκών 600.000 δικαιούχων, ενώ με τη εισαγωγή του συστήματος οι δικαιούχοι αυξήθηκαν στους 950.000, κάτι που θα έπρεπε να οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές λόγω της αυξημένης ποσότητας.
«Στην επιστήμη της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης και της φαρμακευτικής οικονομίας, η ποσότητα αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης εφόσον αγορά μεγαλύτερης ποσότητας αντιστοιχεί σε χαμηλότερη τιμή», είπε. Σημείωσε δε ότι τα ποσά που θα εξοικονομούνταν από τις χαμηλότερες τιμές θα μπορούσαν να διατεθούν για ένταξη στον κατάλογο του ΓεΣΥ νέων καινοτόμων φαρμάκων.
Εμείς κρατάμε στη ζωή τους καρκινοπαθείς
Η κ. Γιαννάκη ήταν πολύ έντονη όσον αφορά ασθενείς που στηρίζει το Υπουργείο. Λέγοντας ότι το Υπουργείο είναι διατεθειμένο να στηρίξει τη Συμβουλευτική Επιτροπή Φαρμάκων στον ΟΑΥ, η κ. Γιαννάκη υπογράμμισε ότι «είναι σημαντικό ότι δεν μπορεί σήμερα ένας άρρωστος που είναι καρκινοπαθής να γράφει σε εμάς εμείς να το βοηθήσουμε».
«Ο καρκινοπαθής είναι δικαιούχος του ΓεΣΥ και από τη στιγμή που είναι δικαιούχος του ανήκουν αυτά τα φάρμακα, και τα φάρμακα δεν είναι α-λα-καρτ. Δεν ξεκινούμε μια θεραπεία και τη σταματούμε, όχι. Εμείς έχουμε ανθρώπους καρκινοπαθείς που τους κρατούμε στη ζωή από το 2016, και αυτό το Υπουργείο Υγείας. Θα συνεχίσουμε ως κράτος να βοηθήσουμε τον ΟΑΥ, αλλά θα πρέπει να αναλάβουν αυτή τη μεγάλη ευθύνη», υπογράμμισε.
€45 εκατ. για ένταξη νέων φαρμάκων
Απαντώντας ο νέος Πρόεδρος του ΟΑΥ, Σταύρος Μιχαήλ ζήτησε πίστωση χρόνου για εξέταση των ζητημάτων που προκύπτουν.
«Τα ευρήματα του Γεν. Ελεγκτή θα μελετηθούν και θα προσπαθήσουμε να εφαρμόσουμε τις καλύτερες πρακτικές, ώστε να βελτιωθεί. Ναι υπάρχουν προβλήματα, υπάρχουν στρεβλώσεις, το ΓεΣΥ μπήκε με κάπως βιαστικό τρόπο, είναι στη νηπιακή του κατάσταση, υπάρχουν περιθώρια να εφαρμόσουμε καλύτερες πρακτικές. Δώστε μας λίγο χρόνο και εμείς ως Οργανισμός μέρα με την μέρα, κομμάτι με κομμάτι, θέλουμε να το βελτιώσουμε», ανέφερε.
Για το θέμα των τιμών των φαρμάκων, ο κ. Μιχαήλ είπε πως υπάρχουν απαντήσεις, προσθέτοντας πως σε κάποια σημεία δεν είναι συγκρίσιμες οι τιμές, ενώ υπάρχουν κα περιπτώσεις όπου μειώθηκαν οι τιμές, «θα πρέπει να το δούμε ολοκληρωμένα», πρόσθεσε.
Είπε πως ο ΟΑΥ έχει αυξήσει τον προϋπολογισμό του κατά €40 με €45 εκατ για να ενταθούν τα καινοτόμα φάρμακα στον κατάλογο του ΟΑΥ, με το χρονοδιάγραμμα να εκτείνεται μέχρι τις αρχές του 2023.
Ζήτησε όμως ενίσχυση με τρεις νέες θέσεις φαρμακοποιών για εισαγωγή πρωτοκόλλων για επιτάχυνση του έργου ΣΕΦ. «Και θα είμαστε σε θέση να εντάξουμε εντός του 2023 το 90% των καινοτόμων φαρμάκων», είπε.
Ο Επίτροπος Εποπτείας του ΓεΣΥ Χριστόδουλος Καϊσής συμφώνησε με τις επισημάνσεις, ενώ αναφέρθηκε σε παράπονα σε σχέση με τη συμπληρωμή 2 που αφορά στους συνταξιούχους, οι οποίοι λαμβάνουν πολλά φάρμακα και τώρα πληρώνουν περισσότερα. Αναφέρθηκε σε συμπληρώματα διατροφής ή παυσίπονα ή άλλες θεραπείες, τα οποία τώρα δεν καλύπτονται ή πρέπει να καταβάλλεται αυξημένη συμπληρωμή. «Μας προβληματίζει η αλλαγή. Δεν μπορεί ένας ηλικιωμένος που είναι ρυθμισμένος για ζάχαρο και πίεση, τώρα να του αλλάζουμε τη συνεισφορά», είπε.
Σε αυτό το σημείο η κ. Γιαννάκη αναφέρθηκε στο γνωστό Voltaren το οποίο προ ΓεΣY πληρωνόταν, ενώ τώρα όχι.
Η διαδικασία των προσφορών δεν είναι συμβατή με την αποστολή του ΟΑΥ
Ο λειτουργός του Γενικού Λογιστηρίου είπε από την πλευρά του πως η διαδικασία των δημοσίων προσφορών δεν είναι συμβατή με την αποστολή του ΟΑΥ, αφού υπάρχουν πολλαπλοί προμηθευτές.
Ειδικότερα για τον κατάλογο Ζ (αναλώσιμα) είπε πως η θέση μας είναι ότι είναι σύννομη, καθότι υπάρχουν αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου διότι η συγκεκριμένη διαδικασία δεν αφορά συγκεκριμένο ανάδοχο.
Σε αυτό το σημείο ο Ζαχαρίας Κουλίας απάντησε πως αυτά που λέει δεν είναι σύννομα, με τη βουλευτή του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου να ανταπαντά πως «κάνει μπούλινγκ σε δημόσιο λειτουργό».
Εξάλλου, σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος είπε πως από τη συζήτηση «προκύπτει σοβαρή διασπάθιση δημοσίου χρήματος και κυρίως των εισφορών των φορολογουμένων».
«Δεν είναι τυχαίο ότι 2,5 χρόνια μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ ο σφαιρικός προϋπολογισμός ύψους €900 εκατ. έχει φτάσει σήμερα στο €1,5 δισ., θέτοντας ουσιαστικά σε ένα σοβαρό κίνδυνο τη βιωσιμότητα του Δημόσιου Συστήματος Υγείας», είπε.
Στις δικές της δηλώσεις η Σάββια Ορφανίδου είπε ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο βελτίωσης όσον αφορά την ένταξη καινοτόμων φαρμάκων βάσει της νομοθεσίας και συμφώνησε απόλυτα με τις συστάσεις του Γενικού Ελεγκτή και του Υπουργείου Υγείας. Εξέφρασε ικανοποίηση για τις δηλώσεις του Σταύρου Μιχαήλ ότι βλέπει τις στρεβλώσεις και τις αδυναμίες και ότι θα εφαρμόσει τη νομοθεσία με την ένταξη των καινοτόμων φαρμάκων, πάντοτε με απώτερο στόχος το όφελος προς τον ασθενή.
