Παράνομη είναι η χρήση υπηρεσιακών οχημάτων για τη μεταφορά των παιδιών του Προέδρου της Δημοκρατίας, αναφέρεται μεταξύ άλλων σε έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για την Αστυνομία Κύπρου.
Ανείσπρακτα πρόστιμα, καθυστερήσεις στην επίδοση προστίμων, άρνηση παραχώρησης στοιχείων προς την Ελεγκτική Υπηρεσία αναφορικά με διαγραμμένα πρόστιμα και παραχώρηση υπηρεσιακού οπλισμού σε ιδιώτες, παράβλεψη κανόνων ασφαλείας αναφορικά με οπλισμό και πυρομαχικά, είναι μερικά από τα άλλα ευρήματα στα οποία αναφέρεται η έκθεση.
Στο Γενικό Συμπέρασμα της Έκθεσης αναφέρεται ότι “θα πρέπει να βελτιωθεί η όλη κουλτούρα χρηστής διοίκησης, αρχίζοντας από την ηγεσία, και να αναβαθμιστεί/ενδυναμωθεί περαιτέρω το υφιστάμενο σύστημα εσωτερικού ελέγχου της Αστυνομίας, καθιστώντας το αξιόπιστο προκειμένου να διασφαλίζει, αφενός την τήρηση/συμμόρφωση με το κανονιστικό πλαίσιο και υφιστάμενες διαδικασίες και αφετέρου την υλοποίηση και παρακολούθηση των συστάσεων της Υπηρεσίας μας, στο πλαίσιο των αρχών της χρηστής διοίκησης”.
Εξώδικα πρόστιμα και ανεκτέλεστα εντάλματα
Η ΕΥ στην έκθεσή της αναφέρει ότι ζήτησε κατάλογο των εξώδικων προστίμων που δεν έχουν εισπραχθεί εντός προθεσμίας και τα οποία προωθήθηκαν για λήψη δικαστικών μέτρων, αλλά στη συνέχεια η υπόθεση αποσύρθηκε χωρίς να εισπραχθεί οποιοδήποτε ποσό. “Η Αστυνομία μας παρείχε μερική πληροφόρηση, ωστόσο, κατά παράβαση του Συντάγματος, για τα πρόσωπα που απαλλάχθηκαν της υποχρέωσης εξόφλησης του εξωδίκου, αρνήθηκε να μας δώσει ονομαστικές πληροφορίες και στοιχεία για την αξία των εξωδίκων ανά κατηγορία ταξινόμησης, για το αδίκημα που αφορά το κάθε εξώδικο”, σημειώνει. Ως αποτέλεσμα, αναφέρει, δεν κατέστη δυνατή η διενέργεια ελέγχου στον τομέα αυτό.
Επιπλέον, η ΕΥ αναφέρει ότι πολλές εξώδικες κλήσεις εκδίδονται λανθασμένα, λόγω τεχνικών προβλημάτων στον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται, με αποτέλεσμα να προκύπτει ανάγκη για την εκ των υστέρων ακύρωσή τους. Ακόμα, μεγάλος αριθμός εξωδίκων παραμένει απλήρωτος για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς να προωθούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες για προσαγωγή των οφειλετών στο δικαστήριο.
Όπως σημειώνει, το 35% των εξωδίκων που εκδόθηκαν από το σύστημα φωτοεπισήμανσης δεν έχουν ακόμη παραληφθεί από τους παραβάτες. Περισσότερα από τα μισά από αυτά έχουν εκδοθεί το πρώτο εξάμηνο του 2022, αναφέρει η ΕΥ. Στο μεταξύ, για ορισμένους παραβάτες του κώδικα οδικής κυκλοφορίας εκκρεμεί η παραλαβή μεγάλου αριθμού εξωδίκων, με αποτέλεσμα να μην τους έχουν επιβληθεί οι προβλεπόμενοι βαθμοί ποινής, που σωρευτικά θα είχαν ως συνέπεια τη στέρηση της άδειας οδήγησής τους.
Σε διάστημα 13 μηνών, καταγράφηκαν από το σύστημα φωτοεπισήμανσης, συνολικά 164 παραβάσεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας από αστυνομικά οχήματα. Το 93% των περιπτώσεων κρίθηκαν ως δικαιολογημένες από το Τμήμα Τροχαίας του Αρχηγείου, χωρίς ωστόσο να επισυνάπτεται πάντοτε η αναγκαία τεκμηρίωση για τη μη δίωξη των εμπλεκόμενων μελών, αναφέρει η ΕΥ. Ακόμα και για τις περιπτώσεις όπου αποφασίστηκε η ποινική δίωξη μελών της Δύναμης (7%), δεν έχει εκδοθεί μέχρι στιγμής κανένα εξώδικο χρηματικό πρόστιμο, σημειώνει.
Οπλισμός και πυρομαχικά
Η Αστυνομία δεν παραχώρησε στοιχεία για τις χορηγήσεις υπηρεσιακού οπλισμού σε ιδιώτες, επικαλούμενη λόγους δημόσιας τάξης και ασφάλειας, αναφέρει η ΕΥ, προσθέτοντας ότι για το ίδιο θέμα αποτάθηκε στη Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου, προκειμένου να κοινοποιήσει τις σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις, ωστόσο δεν πήρε απάντηση.
Αναφορικά με τον έλεγχο/καταμέτρηση του οπλισμού και πυρομαχικών που φυλάσσονται εντός τριών αποθηκών οπλισμού πυρομαχικών που έλεγξε η ΕΥ, αυτός διενεργείται κάθε εξάμηνο, αντί κάθε δύο μήνες, όπως προβλέπεται. Επιπλέον, σε συγκεκριμένη αποθήκη οπλισμού/πυρομαχικών, καταμετρήθηκαν από τον αποθηκάριο συνολικά 112 πιστόλια συγκεκριμένου τύπου, ενώ η συνολική ποσότητά τους σύμφωνα με τα διατακτικά εκδόσεων, ανέρχεται στα 114. “Το εν λόγω έλλειμμα δεν διερευνήθηκε από τους Υπευθύνους κατά τον ουσιώδη χρόνο, αλλά εντοπίσθηκε για πρώτη φορά κατά τον έλεγχο της Υπηρεσίας μας”, αναφέρει η ΕΥ, σημειώνοντας ότι αυτό οφειλόταν σε αριθμό διαχειριστικών σφαλμάτων και όχι στην απώλεια οπλισμού.
Καμία από τις τρεις αποθήκες οπλισμού/πυρομαχικών δεν διαθέτει διπλό σύστημα ασφαλείας με κλειδαριές, όπου το ένα κλειδί τηρείται από τον αποθηκάριο και το δεύτερο από τον Διευθυντή/Διοικητή του αντίστοιχου Τμήματος της Αστυνομίας, προσθέτει η ΕΥ, σημειώνοντας ότι σε μία από τις αποθήκες εντοπίστηκαν επιπρόσθετες αδυναμίες/ελλείψεις στα τηρούμενα μέτρα ασφάλειας.
Η ΕΥ αναφέρει ότι στο παρελθόν είχαν απολεσθεί ή κλαπεί από μέλη της Αστυνομίας, συνολικά 13 υπηρεσιακά πιστόλια, σε παγκύπρια κλίμακα, με το ένα από αυτά να ανευρέθηκε, αφότου χρησιμοποιήθηκε για διάπραξη ποινικού αδικήματος στην Επαρχία Λάρνακας.
Επιπλέον, αναφέρει ότι σε απόσταση δέκα μέτρων από αποθήκη πυρομαχικών/εκρηκτικών, υπάρχουν εννέα εμπορευματοκιβώτια και τέσσερα κουβούκλια, που χρησιμοποιούνται ως αποθηκευτικοί χώροι, χωρίς να είναι ενήμερος για το περιεχόμενό τους ο Υπεύθυνος του Κλάδου Πυροτεχνουργών. Ακόμα, σε απόσταση 12 μέτρων από την πιο πάνω αποθήκη υπάρχει ντεπόζιτο πετρελαιοειδών χωρητικότητας δύο τόνων, η οποία συνορεύει με εύφλεκτα υλικά χωρίς την ύπαρξη πυροσβεστικού σημείου.
Ποσότητα πυρομαχικών που κρίθηκε ακατάλληλη για χρήση και αποθήκευση, στη βάση φυσικοχημικών εξετάσεων, παραμένει εντός της αποθήκης οπλισμού/πυρομαχικών, αντί να προωθηθεί άμεσα προς καταστροφή και χωρίς να ληφθούν οι επιβαλλόμενες ασφαλιστικές δικλείδες για αποφυγή πρόκλησης ατυχήματος, αναφέρει στην έκθεσή της η ΕΥ, προσθέτοντας ότι προσωρινά τοποθετήθηκε εντός της αποθήκης οπλισμού και πυρομαχικών και μηχανοκίνητο όχημα φορτωμένο με 303.000 κροτίδες που είχαν κατασχεθεί, παραβιάζοντας θεμελιώδεις κανόνες/οδηγίες ασφάλειας των πυρομαχικών/εκρηκτικών υλών.
Επτά μέλη της Δύναμης κατέχουν όπλο σε 24ώρη βάση, χωρίς ωστόσο να διαθέτουν το αναγκαίο πιστοποιητικό ικανότητας, ενώ για τρία από αυτά, η εκτέλεση των υπηρεσιακών τους καθηκόντων συνεπάγεται τη συνεχή κατοχή/χρήση αυτόματου τυφεκίου. Επίσης, από 76 μέλη της Αστυνομίας που κλήθηκαν να προσέλθουν στην εκπαίδευση και εξέτασή τους στις βολές, τα 14 από αυτά (18%) δεν παρουσιάστηκαν, αναφέρει η ΕΥ.
Υπηρεσιακά οχήματα
Χρησιμοποιούνται υπηρεσιακά οχήματα για τις μετακινήσεις των παιδιών του Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας, αναφέρει η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. “Για την Υπηρεσία μας είναι σαφές ότι, οι όποιοι λόγοι ασφάλειας προβάλλονται δεν μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να διακινούνται ιδιώτες με έξοδα του κράτους. Υποδείξαμε ότι, κατά την άποψή μας, η μεταφορά των παιδιών του Προέδρου της Δημοκρατίας με υπηρεσιακό αυτοκίνητο είναι παράνομη και συνιστά κατάχρηση εξουσίας”.
Επιπλέον, από σύνολο 455 τροχαίων συγκρούσεων στις οποίες ενεπλάκησαν αστυνομικά οχήματα κατά την περίοδο 2015 – 2022, οι 231 προκλήθηκαν με ευθύνη των μελών της Αστυνομίας. Σε καμία περίπτωση μέχρι σήμερα δεν προωθήθηκαν διαδικασίες για καταλογισμό της ευθύνης του κόστους αποκατάστασης των ζημιών που προξένησαν, καθότι τους αποδίδεται ο χαρακτηρισμός «συνήθεις τροχαίες συγκρούσεις», σημειώνει.
Η ΕΥ αναφέρει επίσης, ότι κατά το 2022 διατέθηκαν σε 12 συνεργεία επιδιόρθωσης αμαξωμάτων οχημάτων, της επαρχίας Λευκωσίας, συνολικά €127.730, επιπλέον ο Φ.Π.Α, με απευθείας ανάθεση, χωρίς τη διενέργεια του απαιτούμενου δημόσιου διαγωνισμού και χωρίς τη σύναψη οποιασδήποτε γραπτής συμφωνίας με τους συμβαλλόμενους.
Κτηριακές εγκαταστάσεις
Η Αστυνομία συνεχίζει να χρησιμοποιεί κτήρια που δεν διαθέτουν πιστοποιητικά έγκρισης, κάτι που αποτελεί ποινικό αδίκημα, τόσο για τον ιδιοκτήτη όσο και για τον ενοικιαστή, αναφέρει η ΕΥ, προσθέτοντας ότι οι κενωθέντες χώροι δίπλα από το Αρχηγείο Αστυνομίας, μετά τη μεταστέγαση του ΓΕΕΦ, παραμένουν ανεκμετάλλευτοι. Σημειώνει ότι η προώθηση της ανέγερσης νέου, καταλληλότερου κτηρίου, το οποίο θα μπορεί να καλύψει και άλλες υπηρεσίες της Αστυνομίας που σήμερα στεγάζονται σε ενοικιαζόμενα υποστατικά, προχωρεί με αργούς ρυθμούς.
Η ΕΥ αναφέρει ακόμα ότι το κτήριο του νέου Κεντρικού Αστυνομικού Σταθμού Πάφου παρουσιάζει πρόβλημα εισροής των νερών της βροχής από την οροφή, από την παραλαβή του, τον Μάιο του 2010, χωρίς ακόμη να έχει επιλυθεί.
Επιπλέον, αναφέρει ότι, παρόλο που τερματίστηκε ο θεσμός παραχώρησης Αστυνομικών κατοικιών για διαμονή των μελών της, υφίστανται ακόμη κατοικίες που είτε κατακρατούνται παράνομα, είτε παραχωρήθηκαν με ή χωρίς συμβόλαιο. Αριθμός κατοικιών παραμένουν εγκαταλελειμμένες και άλλες θα παραχωρηθούν προς εκμετάλλευση από αστυνομικούς συνδέσμους.
Μετά τη λήξη της περιόδου προσωρινής μείωσης των ενοικίων που συμφωνήθηκε με τους ιδιοκτήτες των υποστατικών, η Αστυνομία ορθά μεν προχώρησε σε διαδικασία επαναδιαπραγμάτευσης του ύψους του ενοικίου, ωστόσο ακόμη και εκεί που δεν υπήρξε συμφωνία, συνέχισε να καταβάλλει μονομερώς τα μειωμένα ενοίκια, παραβιάζοντας πρόνοιες ενοικιαστήριων συμβολαίων που βρίσκονται σε ισχύ. Αυτό προκάλεσε πολλαπλά προβλήματα, όπως δικαστικές διαμάχες, έξωση από ένα ιδιοκτήτη, άρνηση συντήρησης των υποστατικών και άρνηση είσπραξης ενοικίου από ένα ιδιοκτήτη μέχρι να συμφωνηθεί το ποσό του ενοικίου, επισημαίνει η Υπηρεσία.
Ακόμα, η ΕΥ αναφέρει ότι ανάδοχος κυλικείου της Αστυνομίας συστηματικά δεν κατέβαλλε το ενοίκιο και έξοδα κοινής ωφελείας. Η Αστυνομία αποδέχθηκε την παραχώρηση έναντι της οφειλής επαγγελματικού εξοπλισμού (που δεν εντοπίστηκε από την ΕΥ, τόσο στα κατάστιχα κυβερνητικής περιουσίας, όσο και με φυσική παρουσία) και τη συνέχιση λειτουργίας του κυλικείου από μέρους του, χωρίς ανανέωση της σύμβασης και χωρίς την καταβολή ενοικίου και εξόδων κοινής ωφελείας. Η νέα σύμβαση κατακυρώθηκε στον ίδιο Ανάδοχο, χωρίς να περιληφθεί όρος για καταβολή ενοικίου, σημειώνει.
Θέματα προσωπικού και υπερωριών
Σημαντικές ανισορροπίες μεταξύ ανδρών-γυναικών μελών της Αστυνομίας εντόπισε επίσης η ΕΥ.
Επιπλέον, το Αρχηγείο Αστυνομίας προώθησε με καθυστέρηση 11 μηνών την εκτέλεση απόφασης του Διοικητικού Δικαστηρίου που αφορούσε στην ακύρωση προαγωγών, με αποτέλεσμα για αυτό το χρονικό διάστημα να καταβάλλονται υψηλότερα συνταξιοδοτικά ωφελήματα και απολαβές στα επηρεαζόμενη μέλη της Αστυνομίας.
Σημαντική αύξηση παρατηρήθηκε επίσης στο ύψος των υπερωριών (από €11 εκ. σε €16 εκ.), ενώ το υπόλοιπο του συσσωρευμένου χρόνου ανάπαυσης που δόθηκε έναντι υπερωριακής εργασίας (71.230 ώρες) παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Θέματα παράτυπων μεταναστών/αιτητών ασύλου
Η ΕΥ αναφέρει ότι αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα της Αστυνομίας στον εντοπισμό παράτυπων μεταναστών/αιτητών ασύλου. Βάσει στοιχείων που τηρούνται στην Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης, το σύνολο των εντοπισθέντων παράτυπων μεταναστών/αιτητών ασύλου κατά την τελευταία πενταετία (2018-2022), καθώς και οι αντίστοιχες επιστροφές-απομακρύνσεις τους, ανήλθαν στις 47.303 και 12.278, αντίστοιχα. Όπως προκύπτει, οι εκροές ανήλθαν μόλις στο 26% των εισροών, “με αποτέλεσμα σημαντικός αριθμός παρανόμως διαμενόντων Υπηκόων Τρίτων Χωρών να εξακολουθεί, επί σειρά ετών, να διακινείται ελεύθερα και, ενδεχομένως, να εργοδοτείται παράνομα εντός της Δημοκρατίας, γεγονός που καθιστά τις ενέργειες της Αστυνομίας για εντοπισμό και σύλληψή τους ακόμα πιο επιτακτικές”, αναφέρει.
Για αύξηση των επιστροφών Υπηκόων Τρίτων Χωρών, παρέχεται οικονομικό κίνητρο, ύψους €200-€1.500, ανά αλλοδαπό, αναλόγως της χώρας καταγωγής του. Για τον σκοπό αυτό διατέθηκαν, σε χρονικό διάστημα ενός έτους (23.5.22 – 25.5.23), από το αντίστοιχο Ταμείο Πάγιας Προκαταβολής, συνολικά ποσά πέραν των €6 εκ., με την ΕΥ να διαπιστώνει αδυναμίες, τόσο στη λογιστική παρακολούθηση των συναλλαγών, όσο και στην τεκμηρίωσή τους.
Θέματα γενικής φύσεως
Η ΕΥ διαπίστωσε επίσης καθυστέρηση στην ετοιμασία αστυνομικών εκθέσεων για υποθέσεις που αφορούν σε οδικά τροχαία δυστυχήματα/ατυχήματα, με αρκετές από αυτές να ετοιμάζονται σε χρονικό διάστημα άνω των έξι μηνών, ενώ ορισμένες εκκρεμούν για περίοδο σχεδόν δύο χρόνων.
Σημειώνει ακόμα, ότι εξακολουθεί να εκκρεμεί η διακρίβωση της τύχης αρκετών τεκμηρίων της Υπηρεσίας Καταπολέμησης Ναρκωτικών (ΥΚΑΝ) που βρίσκονταν σε αποθηκευτικό χώρο του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, στον οποίο ξέσπασε πυρκαγιά τον Φεβρουάριο του 2018, ενώ αναφέρει ότι δεν αξιοποιούνται επαρκώς οι δυνατότητες του Συστήματος Γεωγραφικών Πληροφοριών, σε συνδυασμό με άλλα δεδομένα/στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Αστυνομία, για περαιτέρω υποβοήθηση του έργου της.
Θέματα Δημοσίων Συμβάσεων/Διαγωνισμών
Η Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ) ενέκρινε τον Ιούλιο 2019 πρόταση της Αστυνομίας για αντικατάσταση και αναβάθμιση του Αυτοματοποιημένου Συστήματος Αναγνώρισης Δακτυλικών Αποτυπωμάτων (ΑΣΑΔΑ) της Αστυνομίας από τον υφιστάμενο Ανάδοχο, ο οποίος είχε εγκαταστήσει και συντηρούσε το εν λόγω σύστημα κάτω από τρία διαφορετικά συμβόλαια συντήρησης, υπό την προϋπόθεση της σύμπτυξης των τριών πιο πάνω συμβολαίων συντήρησης σε ένα ενιαίο συμβόλαιο. Η πρόταση εγκρίθηκε αφού η Αστυνομία διαβεβαίωσε την ΚΕΑΑ ότι δεν θα είναι δεσμευμένη με την εν λόγω εταιρεία για ανανέωση της σύμβασης συντήρησης για άλλα πέντε χρόνια μετά τη λήξη της, αφού το σύστημα θα ανήκει εξολοκλήρου στην Αστυνομία, η οποία θα μπορεί να προκηρύξει νέα προσφορά, αναφέρεται στην έκθεση.
“Τελικά, μετά τη λήξη της Σύμβασης, η Αστυνομία προχώρησε τον Φεβρουάριο 2023 εκ νέου σε απευθείας ανάθεση με τη διαδικασία διαπραγμάτευσης με τον υφιστάμενο Ανάδοχο, για παροχή υπηρεσιών συντήρησης του ΑΣΑΔΑ, με την επίκληση της μοναδικότητάς του για τεχνικούς λόγους αφού, τελικά, για τη λειτουργία του Λογισμικού απαιτείται συγκεκριμένος αριθμός αδειών χρήσης οι οποίες εκδίδονται μόνο από την συγκεκριμένη εταιρεία, και οι οποίες μπορούν να εξασφαλισθούν μόνο από τη συγκεκριμένη εταιρεία μέσω του εκπρόσωπου της στην Κύπρο, που είναι ο υφιστάμενος Ανάδοχος”, αναφέρει η ΕΥ, σημειώνοντας ότι κατά την εξέταση του θέματος από την ΚΕΑΑ, η Υπηρεσία υπέδειξε τους πιο πάνω κινδύνους/παραπλάνηση, χωρίς ωστόσο αυτό να ληφθεί υπόψη κατά τη λήψη της πιο πάνω απόφασης.
Επιπλέον, η ΕΥ διαπιστώνει αδυναμία, τόσο του Υπουργείου, όσο και της Αστυνομίας, να παρακολουθήσουν και να διαχειριστούν έγκαιρα διαγωνισμούς της Αστυνομίας, με αποτέλεσμα να παρέλθει ο χρόνος ισχύος των προσφορών και, ως εκ τούτου, να ακυρωθούν, καθώς και αδυναμία διαχείρισης και αξιολόγησης ορθά των διαγωνισμών, με βάση τις πρόνοιες των Κανονισμών, στις περιπτώσεις που οι τιμές που λαμβάνονται από τους προσφοροδότες είναι εξωπραγματικά υψηλές, σε σύγκριση με την εκτιμώμενη αξία.
