Οικονομία και Κυπριακό, οι σχέσεις των Τ/κ με την Τουρκία, αλλά και οι συγκυρίες, παίζουν ρόλο στην προτίμηση και την προσέλευση των ψηφοφόρων μεθαύριο Κυριακή στις κάλπες για τις για ακόμη μια φορά ,πρόωρες «βουλευτικές εκλογές» στα κατεχόμενα. Δύο Τουρκοκύπριες επιστήμονες στον τομέα τους, σκιαγραφούν στο ΚΥΠΕ το σκηνικό, τη σημασία των πιο «αδιάφορων εκλογών» και το τι αναμένεται αυτές να φέρουν αμέσως μετά.
Οι «εκλογές» μετά τις παρεμβάσεις της Τουρκίας
Οι παρεμβάσεις της Τουρκίας στις τελευταίες «προεδρικές εκλογές» αλλά και η αύξηση των ψηφοφόρων κατά 4,154 άτομα, δεικνύουν κατά την Μινέ Γιοιυτζέλ ότι άνοιξαν τον δρόμο σε μια μερίδα του πληθυσμού – περιλαμβανομένης της αριστεράς – να πιστεύει ότι ‘εδώ ό,τι θέλει η Τουρκία θα γίνει ό,τι κι αν κάνουμε εμείς`. Αλλά και πως «από εδώ και πέρα έχει αρχίσει να διαδίδεται η άποψη ότι θα χαθεί η βούληση στις εκλογές στο βόρειο τμήμα της Κύπρου».
Η διευθύντρια της εταιρείας ερευνών Prologue ανέφερε ως δεύτερη παρατήρηση ότι «τα αριστερά κόμματα είναι γενικά πιο αποτυχημένα σε περιόδους που η πιθανότητα επίλυσης του Κυπριακού είναι χαμηλή. Στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, η αριστερά αυτοπροσδιόριζεται στον άξονα του Κυπριακού και δεν μπορεί να βρει θέση στα μάτια του εκλογικού σώματος, ειδικά αυτή την περίοδο».
Σύμφωνα με την κ. Γιουτζέλ, αυτή την περίοδο οι σχέσεις με την ε/κ πλευρά και την ΕΕ έχουν μειωθεί στο ελάχιστο και οι Τ/κ έχουν εξαρτηθεί πλήρως από την Τουρκία. Σημείωσε δε ότι μετά την οικονομική κρίση που ξεκίνησε στην Τουρκία και βιώνεται πολύ πιο σοβαρά στην τ/κ κοινότητα, ο στόχος της αριστεράς ‘να σταθούμε οικονομικά στα πόδια μας’ δεν φαίνεται πολύ ρεαλιστικός για τους περισσότερους Τ/κ. Διανύοντας την χειρότερη οικονομικά περίοδο των τελευταίων χρόνων, συνέχισε, δεν είναι εύκολο να υπάρξει οικονομική ανεξαρτητοποίηση από την Τουρκία και η επανεκλογή αυτών που πρόσκεινται περισσότερο στην Άγκυρα φαίνεται να είναι προτεραιότητα για την πλειοψηφία των ψηφοφόρων που προσέρχονται στις κάλπες. «Και λέω αυτών που θα πάνε στις κάλπες, γιατί η προτεραιότητα αυτών που δεν θα πάνε, είναι ακριβώς η αντίθετη».
Ανέφερε ότι αυτές είναι οι πιο αδιάφορες «εκλογές» και εκτίμησε ότι δεν πρόκειται να αλλάξουν και πολύ το υφιστάμενο πολιτικό σκηνικό, κάτι που θεωρεί πολύ ενδιαφέρον. Γιατί – εξήγησε – σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας που διενήργησε η εταιρεία της τον Δεκέμβριο του 2021, το 93,99% των ερωτηθέντων απάντησε ότι πιστεύει πως η κατάσταση στη «χώρα» «πάει λάθος» και αυτό είναι το πιο κακό αποτέλεσμα της τελευταίας 10ετίας, όπως επεσήμανε. Παρ’ αυτά, συνέχισε, οι έρευνες δείχνουν ότι η υφιστάμενη διοίκηση δεν θα αλλάξει. «Οι Τ/κ αισθάνονται όλο και περισσότερο ανήμποροι και πιστεύουν ότι δεν μπορούν να επηρεάσουν το μέλλον τους. Κι αυτό δείχνει πόσο μειωμένο είναι το ποσοστό της εμπιστοσύνης που έχουν προς τους εαυτούς τους».
Σε αυτό το σκηνικό, ανέφερε, υπήρξε μια προσπάθεια συνένωσης και συνεργασίας στην αριστερά που όμως απέτυχε και γι’ αυτό κάποια κόμματα που αισθάνθηκαν χωρίς ελπίδα και διέξοδο, αποφάσισαν να μποϊκοτάρουν τις «εκλογές». Σημείωσε δε ότι στην έρευνα του Δεκέμβρη, το 40% είχε απαντήσει ότι δεν θα ψηφίσει. «Σύμφωνα με ορισμένους, ένα ισχυρό μποϊκοτάζ θα μπορούσε να είναι μια απάντηση στην Άγκυρα. Από την άλλη, ένα μεγάλο μποϊκοτάζ θα ενισχύσει την παρουσία του ΚΕΕ, γιατί η ομάδα που θα μποϊκοτάρει την κάλπη είναι συνήθως μεταξύ των αριστερών ψηφοφόρων».
Η κ. Γιουτζέλ δεν αναμένει να αλλάξουν πολλά στην τ/κ κοινότητα από το αποτέλεσμα αυτών των «εκλογών», ούτε και θεωρεί ότι θα επηρεάσει τις σχέσεις Τ/κ – Τουρκίας. Όπως είπε, η αντιπολίτευση στην Τουρκία κατάφερε να ενωθεί και να δράσει από κοινού ενάντια στην κυβέρνηση εκεί, κάτι που η αριστερά δεν κατάφερε να πετύχει στην τ/κ πλευρά και πιστεύει ότι αυτό που συμβαίνει στην Τουρκία «μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για αλλαγή εξουσίας. Μόνο μετά από αυτό θα εξαλειφθεί η κατάσταση της ομηρίας της Κύπρου από την τουρκική πολιτική».
Κρίμα, συνέχισε, που μέχρι τότε «εδώ μας περιμένουν μέρες όπου η επιρροή της Τουρκίας θα αυξάνεται» σημειώνοντας ότι η Άγκυρα έχει δείξει ότι επιθυμεί εδώ μια «διοίκηση» που θα πρόσκειται σε αυτήν.
Η κ. Γιουτζέλ θεώρησε τέλος ότι η πανδημία θα επηρεάσει μια μικρή μερίδα ψηφοφόρων.
Οι προσπάθειες της Τουρκίας για «κοινωνικό μετασχηματισμό» θα συνεχιστούν
Η εμπιστοσύνη των πολιτών στα κόμματα έχει μειωθεί, δήλωσε η πολιτική επιστήμονας, Ουμούτ Μποζκούρτ λέγοντας πως η αναταραχή με την πανδημία, την οικονομική και συναλλαγματική κρίση, οι εργαζόμενοι κυρίως στον ιδιωτικό τομέα που δεν τα βγάζουν πέρα με τον κατώτατο μισθό, οι υπάλληλοι που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στην αποπληρωμή δανείων σε ξένο συνάλλαγμα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έκλεισαν, οι νέοι που εργάζονται σε ανασφαλείς συνθήκες, είναι οι όροι κάτω από τους οποίους πραγματοποιούνται αυτές οι «βουλευτικές».
Σημείωσε και αυτή την παρέμβαση της Τουρκίας στις «προεδρικές εκλογές» του 2020 θεωρώντας ότι ένα σημαντικό μέρος του 48,31% που στήριξε Μουσταφά Ακιντζί τότε, στον δεύτερο γύρο, έχει χάσει τον ενθουσιασμό του για τις «εκλογές». «Υπάρχει παρέμβαση στη βούληση, η ομοσπονδία είναι ένα απομακρυσμένο ενδεχόμενο, περνάμε πολύ δύσκολες στιγμές οικονομικά, υπάρχει ένα αίσθημα κόπωσης όσον αφορά το τί θα αλλάξουν αυτές οι εκλογές».
Η κ. Μποζκούρτ θεωρεί ότι υπάρχουν διάφοροι λόγοι για όσους δεν προσέλθουν στις κάλπες και πιστεύει ότι η μερίδα όσων μποϊκοτάρουν τις «εκλογές» θα είναι μικρή στην αριστερά.
Εκτίμησε ότι το αφήγημα περί «δύο ίσων κυρίαρχων κρατών» της Τουρκίας και της τ/κ πολιτικής ελίτ, μέσα στο οποίο διεξάγονται αυτές οι «εκλογές», μπορεί να μην πάει μακριά και πως οι δυναμικές που αλλάζουν στην περιοχή αλλά και η αλλαγή της στάσης των ΗΠΑ, μπορεί να υποχρεώσουν την Τουρκία να αλλάξει στάση όσον αφορά την λύση ομοσπονδίας. Ωστόσο, το να βασίζεσαι υπερβολικά στις εξωτερικές δυναμικές μπορεί να οδηγήσει σε καθυστέρηση για κάποια πράγματα, πρόσθεσε. «Μετά τις εκλογές του 2020 υπάρχει ένα πράγμα που σίγουρα δεν αλλάζει, κι αυτό είναι η ανοικτή παρέμβαση της Τουρκία στους “πολιτικούς θεσμούς” . Πριν απ αυτό, αυτή η παρέμβαση γινόταν κεκαλυμμένα, ωστόσο το ΑΚΡ δεν νιώθει τέτοια ανάγκη». Πιστεύει ότι ακόμα κι αν η αριστερά δεν πήγε ενωμένη στις «βουλευτικές», στην περίοδο αμέσως μετά πρέπει να είναι ενωμένη, αλλιώς θα είναι δύσκολο να σταματήσουν την παρέμβαση του ΑΚΡ.
Σημείο καμπής για τις σχέσεις των Τ/κ με την Τουρκία, ήταν για την Τ/κ επιστήμονα οι τελευταίες «προεδρικές εκλογές» όπου η Τουρκία ξεκίνησε μια κοινωνική παρέμβαση με διαφορετικές εκφάνσεις όπως η παρέμβαση στις «προεδρικές» και μετά στο εκλογικό συνέδριο του ΚΕΕ. Σήμερα, συνέχισε, το ΑΚΡ βλέπει την ανεξαρτησία της “δικαιοσύνης” στην τ/κ πλευρά ως απειλή και θέλει να δημιουργήσει ένα «υπουργείο δικαιοσύνης» ενώ στην πιο πράσινη περιοχή της Λευκωσίας θέλει να κάνει «προεδρικό» και «βουλή». Ανέφερε δε ότι υπάρχουν ενδείξεις πως μετά τις «βουλευτικές» θα ξεκινήσει η συζήτηση για εγκαθίδρυση «προεδρικού» αντί «κοινοβουλευτικού» συστήματος.
Εάν συμβεί, πρόσθεσε, δεν θα είναι ένα σύστημα με διακριτές τις εξουσίες όπως στις ΗΠΑ αλλά ένα σύστημα που θα ελέγχει καλύτερα το καθεστώς του «ενός ανδρός» στην Τουρκία. «Ως εκ τούτου, ανησυχώ ότι η μετεκλογική περίοδος θα είναι μια περίοδος κατά την οποία οι προσπάθειες της διοίκησης του AKP να μετασχηματίσει τους εδώ πολιτικούς θεσμούς θα γίνουν πιο εμφανείς», κατέληξε η κ. Μποζκούρτ.
