Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προέβηκε μαζί με την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης Έμιλυ Γιολίτη και τον Αναπληρωτή Κυβερνητικό Εκπρόσωπο Παναγιώτη Σεντώνα, σε λεπτομερή παρουσίαση των μέτρων της Κυβέρνησης για πάταξη της διαφθοράς.
Ο σχεδιασμός υπό τον τίτλο «Κράτος Δικαίου – Διαφάνεια – Λογοδοσία», αφορά στην επικαιροποίηση του Οριζόντιου Σχεδίου Δράσης, το οποίο ετοιμάστηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 15 Μαΐου 2019, αποσκοπώντας στην εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς. Ο σχεδιασμός στοχεύει στη βελτίωση του πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού και νομοθετικού περιβάλλοντος μέσα από συντονισμένες δράσεις σε 3 βασικούς πυλώνες:
Κράτος Δικαίου – Διαφάνεια – Λογοδοσία
Ο σχεδιασμός υπό τον τίτλο «Κράτος Δικαίου – Διαφάνεια – Λογοδοσία», αφορά στην επικαιροποίηση του Οριζόντιου Σχεδίου Δράσης, το οποίο ετοιμάστηκε από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 15 Μαΐου 2019, αποσκοπώντας στην εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς. Ο σχεδιασμός στοχεύει στη βελτίωση του πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού και νομοθετικού περιβάλλοντος μέσα από συντονισμένες δράσεις σε 3 βασικούς πυλώνες:
1ος Πυλώνας: Εκπαίδευση – Ευαισθητοποίηση – Πρόληψη:
Με έμφαση στη νέα γενιά, με συνεχή εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, στοχεύουμε στη μείωση των ευκαιριών διαφθοράς και την αποτροπή των αιτιών της. Παρεμβαίνουμε οριζόντια στην κοινωνία και επιδιώκουμε την ενημέρωση σε σχέση με την πρόληψη της διαφθοράς. Ζητούμενο είναι η αλλαγή της συμπεριφοράς και της νοοτροπίας, η ενίσχυση του αισθήματος της κοινωνίας για απαίτηση χρηστής διαχείρισης και λογοδοσίας, η ώθηση της κοινωνίας να αντιστέκεται και να προλαμβάνει τη διαφθορά, καθώς και η ενδυνάμωση του πλαισίου συμμετοχής μη κρατικών φορέων.
2ος Πυλώνας: Νομοθετικός, Διαρθρωτικός Εκσυγχρονισμός και Κατασταλτικά Μέτρα:
Ισχυροποιούμε τους θεσμούς και θωρακίζουμε τη δικαιοσύνη με την ενίσχυση και αξιοποίηση του νομικού πλαισίου κατά της διαφθοράς. Ενδυναμώνουμε τους μηχανισμούς ελέγχου, ενισχύοντας τα εργαλεία καταπολέμησης της διαφθοράς και εφαρμόζοντας αποτελεσματικότερες και ταχύτερες διαδικασίες καταστολής.
3ος Πυλώνας: Εποπτεία, Αξιολόγηση Κινδύνων και Ενημέρωση Κοινωνίας των Πολιτών:
Δημιουργούμε δομές εποπτείας και ελέγχου της πορείας υλοποίησης του σχεδιασμού. Παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο την αποτελεσματικότητα των μέτρων συμμόρφωσης με τους κανόνες χρηστής διακυβέρνησης και λογοδοσίας.
Οι ανακοινώσεις:
Τον λόγο έλαβε πρώτος ο Νίκος Αναστασιάδης.
Όλα όσα ανέφερε:
Στις 30 Οκτωβρίου είχα δηλώσει πως τις επόμενες των ημερών θα προέβαινα στην εξαγγελία μιας σειράς νέων μέτρων για πάταξη της διαφθοράς. Η σχετική καθυστέρηση δεν οφείλεται παρά στην επιθυμία μου να καταστήσω συνεργούς στην όλη προσπάθεια τις πολιτικές δυνάμεις, τους εμπλεκόμενους θεσμούς αλλά και ένα σημαντικό αριθμό Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που έχουν σαν κύριο στόχο την διαφάνεια, τη λογοδοσία και την πάταξη της διαφθοράς.
Προς τούτο, προήδρευσα τριών συσκέψεων στις 06, 09 Νοεμβρίου και 02 Δεκεμβρίου 2020, ενώ εν συνεχεία η Προεδρία, κατόπιν προτροπής της, έγινε και δέκτης μεγάλου αριθμού εισηγήσεων, από άλλα οργανωμένα σύνολα ή και απλούς πολίτες, γεγονός που με την σωρεία των άλλων κρισίμων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα (πανδημία, οικονομία, Κυπριακό), συνέβαλε στο να καθυστερήσει η προγραμματισμένη εξαγγελία.
Στο σημείο αυτό, επιτρέψετε μου να εκφράσω θερμές ευχαριστίες σ’ όλους όσοι συνέβαλαν με τις εισηγήσεις τους στη διαμόρφωση του ολοκληρωμένου πλαισίου καταπολέμησης της διαφθοράς που σήμερα παρουσιάζουμε.
Τα νέα μέτρα που θα παρουσιάσουν εν συνέχεια η Υπουργός Δικαιοσύνης και ο Αναπληρωτής Κυβερνητικός Εκπρόσωπος βασίζονται στο τρίπτυχο κράτος δικαίου, διαφάνεια και λογοδοσία.
Ο σχεδιασμός μας στοχεύει στην μεγαλύτερη δυνατή ενίσχυση του νομοθετικού, πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, μέσα από δράσεις που χωρίζονται σε τρεις κεντρικούς πυλώνες:
Πρώτον: Πρόληψη, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση.
Δεύτερον: Νομοθετικά μέτρα.
Τρίτον: Εποπτεία και αξιολόγηση κινδύνων.
Προτού λάβει τον λόγο η Υπουργός Δικαιοσύνης, θέλω να τονίσω πως το πρόβλημα αποτελεσματικής καταπολέμηση της διαφθοράς δεν είναι έργο μόνο της εκτελεστικής εξουσίας, αλλά απαιτεί:
(α) Ισχυρή πολιτική βούληση και συνεργασία του Νομοθετικού Σώματος, των πολιτικών δυνάμεων, θεσμών, Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, επαγγελματικών φορέων και ευρύτερα της Κοινωνίας των πολιτών.
(β) Iσχυρό και Αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο.
(γ) Ο αλληλοσεβασμός και ιδιαίτερα ο σεβασμός στους θεσμούς κατά την ενάσκηση εξουσιών εντός των συνταγματικών θεσμίων, με αυστηρή προσήλωση κάθε αξιωματούχου, Προέδρου ή ανεξάρτητων, στην αντικειμενικότητα, αμεροληψία και αξιοπιστία.
(δ) Διαφάνεια ολοκληρωμένων και τεκμηριωμένων ερευνών, ώστε να αποφεύγεται διασυρμός θεσμών, ανεξάρτητων αξιωματούχων, δημοσίων προσώπων, ή οντοτήτων και προσωπικοτήτων του ιδιωτικού τομέα. Για αυτό πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όλοι ανεξαίρετα όταν αναφέρονται ή ύστερα από έρευνες προβαίνουν σε πόρισμα.
(ε) Τήρηση του κώδικα δεοντολογίας του δημοσιογραφικού λειτουργήματος. Λέγοντας αυτό δεν εννοώ ότι υπερβαίνεται των όσων θα πρέπει καθηκόντως να πράττετε, να μας κρίνετε να μας επικρίνετε, αλλά η εκτροπή από τον κώδικα πολλές φορές μπορεί να δημιουργεί εσφαλμένες εικόνες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα με αποτέλεσμα να διογκώνεται ή και να υποβαθμίζεται εκεί και όπου υπάρχει διαφθορά.
Θέλω να πιστεύω πως με τη συνεργασία και αποφασιστικότητα όλων, θα γίνει κατορθωτό ώστε τα προτεινόμενα μέτρα να υιοθετηθούν το συντομότερο ώστε, ενισχύοντας, να δημιουργήσουμε ένα ισχυρό δίκτυο πρόληψης, προστασίας και καταπολέμησης της διαφθοράς.
Ο λόγος στην Υπουργό Δικαιοσύνης:
Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε σε έναν φιλόδοξο σχεδιασμό σημειώνει η κ. Γιολίτη. Σήμερα χώρα κάνει ένα βήμα στον δύσκολο αγώνα για πάταξη της διαφθοράς. Ενισχύσαμε τους μηχανισμούς ελέγχων. Είναι υποχρεωτική η δημοσιοποίηση προσφορών για δημόσιες συμβάσεις.
Η ίδια κάνει αναφορά στα όσα έγιναν μέχρι σήμερα. «Θεσπίστηκε η δυνατότητα αποκλεισμού φορέων για αντιεπαγγελματικές συμπεριφορές».
Για ενδυνάμωση της διαφάνειας τροποποιήθηκε το άρθρο 15 και θεσπίστηκε νομοθετικό εργαλείο σχετικά με την ιδιωτική ζωή ενώ ενισχύθηκε το πόθεν έσχες. Δημιουργήθηκε η μονάδα εσωτερικού ελέγχου στην Αστυνομία ενώ ρυθμίστηκε ανώτατο όριο στις θητείες του ΠτΔ. Δημιουργήθηκε επίσης νομοθετικό πλαίσιο για καταπολέμησης χειραγώγησης αθλητικών αγώνων.
Κατατέθηκε νομοσχέδιο για το αδίκημα κατάχρησης εξουσίας και πρόταση για οριοθέτηση της βουλευτικής ασυλίας.
Κατατέθηκε επίσης στη Βουλή νομοσχέδιο για συμμόρφωση της διοίκησης στις αποφάσεις των δικαστηρίων και για σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. Πρόθεση μας είναι να ενθαρρυνθούν οι πολίτες να καταγγέλλουν πράξεις διαφθοράς χωρίς φόβο και δισταγμούς.
Η προσπάθεια για πάταξη της διαφθοράς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την γρήγορη απονομή Δικαιοσύνης.
Ο πρώτος πυλώνας αφορά την πρόληψη. Επιδιώκουμε ενεργοποίηση της κοινωνίας των πολιτών. Θέλουμε απαιτητικούς πολίτες που θα απαιτούν τη λογοδοσία.
Ο λόγος στον Π. Σεντώνα
Πρώτο μέτρο είναι η ενίσχυση των μονάδων εσωτ. ελέγχου σε όλα τα Υπουργεία, ανεξάρτητες Υπηρεσίες και άλλους τομείς. Τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών και παροχής πληροφοριών. Έμφαση στην εκπαίδευση του δημόσιου τομέα.
-Υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με ακαδημαϊκά ιδρύματα το τρίτο μέτρο. Δρομολογούνται οι συνέργειες για υλοποίηση προγραμμάτων.
-Εκπαίδευση μαθητών και φοιτητών για θέματα διαφθοράς. Θα ετοιμαστεί υλικό που θα αξιοποιηθεί.
-Ενίσχυση νομικού ελέγχου κατά διαφθοράς ο Β’ πυλώνας αναφέρει η Ε. Γιολίτη.
-Σύσταση Εθν. Υπηρεσίας Ακεραιότητας και Ανεξάρτητη Επιτροπή Προσλήψεων. Η Υπ. Ακεραιότητας θα συνενώνει έλεγχο περιουσιακού στοιχείων και πιθανή σύγκρουση συμφερόντων περιλαμβανομένου και του ΠτΔ
-Σύσταση Μονάδας Καταπολέμησης της Διαφθοράς
-Θέσπιση του Κώδικα Δεοντολογίας: Υπουργικό Συμβούλιο, Βουλή των Αντιπροσώπων, Δικαστών, Αστυνομίας, Δημόσια Υπηρεσία.
-Προώθηση και εφαρμογή προτύπων πιστοποίησης για διαφάνεια και στον ιδιωτικό τομέα.Παροχή κινήτρων για εφαρμογή και στον ιδιωτικό τομέα, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους.
Γ’ Πυλώνας
-Σύσταση Επιστημονικού Συμβουλίου από Ακαδημαϊκούς και άτομα της κοινωνίας των πολιτών με ειδικές γνώσεις υπό την Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης.
-Δημιουργία κατάλληλου μηχανισμού υποβολής στοιχείων, πληροφοριών και καταγγελιών, επωνύμως ή ανωνύμως, προς την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς
-Διαδικτυακή πύλη για δημοσιοποίηση των ερευνών που αφορούν φαινόμενα διαφθοράς, ευνοϊκή μεταχείριση και διαπλοκή, δημοσίων λειτουργών και αξιωματούχων.
