Προοδευτικά περιοριστικά μέτρα σε περίπτωση υπαναχώρησης της Τουρκίας και επιστροφής της στην πολιτική των εντάσεων, που ξεκινούν από πρόσθετες καταχωρήσεις οντοτήτων και προσώπων έως και περιορισμούς στην οικονομία και την παροχή τουριστικών υπηρεσιών, τον τομέα της ενέργειας και απαγορεύσεις εξαγωγής τεχνολογίας, περιλαμβάνει η έκθεση του Ύπάτου Εκπροσώπου της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις επιλογές των 27 έναντι της Τουρκίας. Η έκθεση περιλαμβάνει παρομοίως και μια σειρά από κίνητρα, αλλά ο κ. Μπορέλ συμπεραίνει ότι χρειάζεται ακόμα περισσότερος χρόνος για να διαπιστωθεί αν η όποια στροφή της Τουρκίας είναι βιώσιμη και διατηρήσιμη. Τα συμπεράσματα του κ. Μπορέλ θα τεθούν σήμερα στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το αντίτυπο της έκθεσης που έχει δει το ΚΥΠΕ, ο Ύπατος Εκπρόσωπος αναφέρει στα συμπεράσματά του ότι “από τον περασμένο Δεκέμβριο, η Τουρκία έχει δείξει μια πιο ήρεμη, πιο εποικοδομητική στάση σε διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των διμερών σχέσεών της με αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτά είναι θετικά και ευπρόσδεκτα βήματα προς τα εμπρός. Η πανδημία COVID-19 τόνισε περαιτέρω τα αμοιβαία οφέλη μιας σχέσης συνεργασίας. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία αποκλιμάκωσης παραμένει εύθραυστη. Χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να κρίνουμε εάν είναι βιώσιμη και αξιόπιστη και προσφέρει μακροχρόνια αποτελέσματα, υπό το φως της επιδεινούμενης εσωτερικής κατάστασης στην Τουρκία”.
“Για να εμβαθύνουμε την τρέχουσα δυναμική και να δώσουμε κίνητρα για στενότερους δεσμούς ΕΕ-Τουρκίας, πιστεύουμε ότι η Ένωση πρέπει να θέσει μια σειρά πιθανών τομέων συνεργασίας για να επιτρέψει μια προοδευτική, αναλογική και αναστρέψιμη προσέγγιση. Αυτά είναι προς το κοινό μας συμφέρον και θα μπορούσαν να συνεχιστούν με σταδιακά βήματα – υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι οι εποικοδομητικές προσπάθειες της Τουρκίας θα συνεχιστούν και θα ενισχυθούν τους επόμενους μήνες”.
“Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα” αναφέρει ο κ. Μπορέλ και απαριθμεί τα εξής:
“Μια πιο αποτελεσματική και αμοιβαία επωφελής εφαρμογή των βασικών τομέων της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας για το 2016, ιδίως σχετικά με τη διαχείριση της μετανάστευσης. Αυτό θα σήμαινε συγκεκριμένα ότι η Τουρκία θα ξαναρχίσει χωρίς καθυστέρηση τη διαδικασία επιστροφής από τα ελληνικά νησιά, ξεκινώντας από τους 1450 επαναπατριζόμενους των οποίων οι νομικές προσφυγές έχουν εξαντληθεί”.
“Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να εντείνουν τις επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία στην Ένωση, βασιζόμενοι στην πρόοδο που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής. Αυτό θα πρέπει να καλύπτει ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες ομάδες Σύρων προσφύγων στην Τουρκία”.
“Η ενίσχυση των ήδη ουσιαστικών οικονομικών μας δεσμών είναι μια άλλη κερδοφόρα κατάσταση και για τις δύο πλευρές, ιδίως στο τρέχον δύσκολο οικονομικό κλίμα. Στο επίκεντρο αυτού θα ήταν ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του πεδίου εφαρμογής της τρέχουσας τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, όπως έχει ήδη προτείνει η Κομισιόν. Αυτό θα παρέχει επίσης ένα κατευθυντήριο πλαίσιο για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με τις οδηγίες διαπραγμάτευσης και να εξουσιοδοτήσουν την Κομισιόν να αρχίσει διαπραγματεύσεις για αυτόν τον εκσυγχρονισμό της, υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα λάβει συγκεκριμένα μέτρα για την επίλυση των σημερινών οχλήσεων στο εμπόριο” προστίθεται.
Αναφέρεται ακόμη ότι “η διατήρηση ανοικτών καναλιών επικοινωνίας είναι χρήσιμη – κυρίως για την υποστήριξη των δεσμεύσεων οικονομικής και τομεακής μεταρρύθμισης της Τουρκίας. Οι διάλογοι υψηλού επιπέδου που έχουν προηγουμένως ανασταλεί θα μπορούσαν έτσι να ξαναρχίσουν σχετικά με την οικονομία, την ενέργεια, τις μεταφορές, τις πολιτικές εξελίξεις, τις εξωτερικές πολιτικές και τις πολιτικές ασφάλειας και να ξεκινήσουν για άλλα νέα θέματα, π.χ. την πράσινη συμφωνία / κλίμα, την εσωτερική ασφάλεια, τις διαθρησκευτικές σχέσεις και τον πολιτισμό”.
“Η αύξηση των επαφών μεταξύ ατόμων είναι ένα περαιτέρω μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης. Η Κομισιόν σκοπεύει να συνεχίσει να διευκολύνει τη συμμετοχή της Τουρκίας στην επόμενη γενιά προγραμμάτων της ΕΕ, όπως το Erasmus +, το Horizon Europe κ.λπ. στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και παραμένει έτοιμη να ενημερώσει την Τουρκία για τις ιδιαιτερότητες των εκκρεμών σημείων αναφοράς που ορίζονται στον χάρτη πορείας για την ελευθέρωση των θεωρήσεων” συμπληρώνεται.
Ωστόσο, αν η Τουρκία δεν προχωρήσει εποικοδομητικά στην ανάπτυξη μιας πραγματικής εταιρικής σχέσης με την ΕΕ, αλλά επιστρέψει σε ανανεωμένες μονομερείς ενέργειες ή προκλήσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, με σκοπό να προκαλέσει ζημία στα συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών μελών της, ιδίως στην Ανατολική Μεσόγειο, θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι αυτό θα έχει πολιτικές και οικονομικές συνέπειες, όπως αναφέρεται στην έκθεση. “Τα περαιτέρω μέτρα της ΕΕ πρέπει να εστιαστούν, να είναι αναλογικά και αναστρέψιμα, προκειμένου να προσαρμοστούν στην κατάσταση και στο επίπεδο απειλής ή πρόκλησης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, να ενθαρρύνουν την επιστροφή σε μια συνεταιριστική πορεία και να αποφύγουν μια αρνητική δυναμική κλιμάκωσης”.
“Εκτός από την αναστολή των στοιχείων της προσφοράς εποικοδομητικής συνεργασίας που αναφέρονται παραπάνω, θα πρέπει να προβλέψουμε έξυπνα, επεκτάσιμα αλλά αναστρέψιμα περιοριστικά μέτρα, βασιζόμενοι σε αυτά που ισχύουν”, αναφέρει ο κ. Μπορέλ και απαριθμεί τα εξής:
– Η έγκριση των πρόσθετων καταχωρίσεων που έχουν ήδη συμφωνηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου ·
– Θα μπορούσαν να ενισχυθούν τα περιοριστικά μέτρα στο πλαίσιο των υφιστάμενων πλαισίων κυρώσεων και να εξεταστεί το ενδεχόμενο να συμπεριληφθούν νομικά πρόσωπα ·
– Περαιτέρω περιορισμοί στην οικονομική συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ·
– Μέτρα που στοχεύουν άλλους τομείς σημαντικούς για την τουρκική οικονομία, όπως απαγόρευση παροχής τουριστικών υπηρεσιών, αρνητικές ταξιδιωτικές συμβουλές από τα κράτη μέλη κ.λπ.
– Πρόσθετα μέτρα της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας και σε συναφείς τομείς, όπως απαγορεύσεις εισαγωγών / εξαγωγών σε ορισμένα αγαθά και τεχνολογίες ·
Τέλος ο κ. Μπορέλ προτείνει σε συνέχεια των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2020, η Κομισιόν να προετοιμάσει επίσης γρήγορα επιλογές για συνεχή χρηματοδότηση για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία.
“Δεδομένων των σοβαρών αναγκών επί τόπου και του σημαντικού φόρτου που εξακολουθεί να επωμίζεται η Τουρκία, πρόκειται για μια ευρωπαϊκή επένδυση σε σταθερότητα και αλληλεγγύη”, καταλήγει ο κ. Μπορέλ
Προηγούμενη ενημέρωση
Η έκθεση Μπορέλ στο επίκεντρο του σημερινού Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων
Στο τραπέζι των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, που συνεδριάζουν σήμερα με φυσική παρουσία στις Βρυξέλλες, θα βρεθεί η έκθεση του Ύπάτου Εκπροσώπου της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την ανάλυση και τις επιλογές για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Σύμφωνα με ανώτερο κοινοτικό αξιωματούχο που ενημέρωσε τον Τύπο στις Βρυξέλλες για την ατζέντα και τις συζητήσεις του του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ), η λεγόμενη θετική ατζέντα και η δυνατότητα επιβολής πρόσθετων κυρώσεων (όπως πρόσθετες καταχωρήσεις ονομάτων προσώπων ή οντοτήτων), υπάρχουν εξίσου στην έκθεση ως κίνητρα και αντικίνητρα σε συνάρτηση και κατ’ αναλογία της όποιας συμπεριφοράς της Τουρκίας.
Συγκεκριμένα, ο αξιωματούχος ανέφερε ότι “η έκθεση του Ύπάτου Εκπροσώπου θα είναι περιεκτική και θα περιέχει περιγραφές για τη συμπεριφορά της Τουρκίας και θα λάβει υπόψιν όλες τις διαφορετικές πιθανότητες”.
“Τα μέτρα προφανώς παραμένουν στο τραπέζι, δεν αποσύρονται και αυτό θα είναι τμήμα της πολιτικής μας καθοδήγησης (προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο)”, εξήγησε αναλυτικά ο αξιωματούχος.
Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, η συζήτηση για την Τουρκία στο ΣΕΥ θα προετοιμάσει τη συζήτηση των ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής.
Η έκθεση απευθύνεται στους ηγέτες και όχι στον Τύπο. Ως εκ τούτου το μόνο που θα δημοσιευθεί, θα είναι το κείμενο των συμπερασμάτων που θα υιοθετήσουν οι 27.
“Δεν γνωρίζω αν η όποια θετική ατζέντα (ως μέρος της έκθεσης) θα υιοθετηθεί τώρα ή στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (τον Ιούνιο), θα εξαρτηθεί από τις προθέσεις και τις συζητήσεις των ηγετών” ανέφερε ο κοινοτικός αξιωματούχος.
Ο ίδιος εξήγησε ότι “στο Συμβούλιο επικρατεί περισσότερη ενότητα από ποτέ για το θέμα της Τουρκίας μεταξύ των κρατών μελών”.
Ο αξιωματούχος ανέφερε ότι η ΕΕ παρακολουθεί και την κατάσταση σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, αλλά το αν θα υπάρξει αντίδραση για τις τελευταίες εξελίξεις, σε σχέση με το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, όπως για παράδειγμα κυρώσεις βάσει του νέου καθεστώτος της ΕΕ “εναπόκειται στα κράτη μέλη” σε επόμενη φάση.
Σημείωσε ακόμη ότι “πρόκειται για μια δύσκολη σχέση”, αλλά επεσήμανε ότι “οι πράξεις της Τουρκίας βελτίωσαν το περιβάλλον”. Διευκρίνισε δε ότι η χώρα “μένει πολλά να κάνει, για να έχουμε πραγματικά καλές σχέσεις”.
“Ο Ύπατος Εκπρόσωπος σκοπεύει να θέσει τη σχέση με την Τουρκία στο σωστό δρόμο, σε όλα τα θέματα, τα εσωτερικά της, το μεταναστευτικό, τις σχέσεις με τα κράτη μέλη, τη σχέση με την ΕΕ”, είπε.
“Πρέπει να μπούμε σε ένα δρόμο που θα μπορούμε να τα συζητάμε και να τα λύσουμε όλα”, τόνισε.
Σε σχέση με το συντονισμό της πολιτικής της ΕΕ με τις ΗΠΑ για το θέμα της Τουρκίας, ο αξιωματούχος τόνισε ότι “αυτό είναι ένα από τα θέματα που θα συζητηθούν με τους Αμερικανούς”, αλλά εξήγησε ότι “κατάσταση στην Ουάσιγκτον είναι περίεργη επειδή δεν έχουν λάβει την εντολή τους όλα τα άτομα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ”. Ανέφερε δε ξανά ότι “η κατάσταση έχει βελτιωθεί στην Ανατολική Μεσόγειο”, και προσέθεσε ότι η θετική ατζέντα «καλύπτει τα πάντα στις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας».
Υπενθυμίζεται ότι ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν θα ταξιδέψει στις Βρυξέλλες από τις 22 έως τις 25 Μαρτίου για να παρευρεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο του ΝΑΤΟ, να συνομιλήσει με ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να συναντηθεί με Βέλγους αξιωματούχους. Οι συναντήσεις στις Βρυξέλλες επιβεβαιώνουν τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στους Συμμάχους μας και τους Ευρωπαίους εταίρους στην κοινή ατζέντα ΕΕ – ΗΠΑ, σημειώνει η Αποστολή των ΗΠΑ στην ΕΕ, σε γραπτή ανακοίνωση.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΚΥΠΕ, σε σχέση με το Κυπριακό στην έκθεση καταγράφονται οι δύο μεγάλες απόπειρες επίλυσης και η σημαντική ευκαιρία τώρα με τα ΗΕ. Η ΕΕ θα είναι πάντα παρατηρητής στις διαδικασίες και εκτιμά ότι το αποτέλεσμα θα επηρεάσει τα πάντα.
Την ίδια ώρα ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ, σε βιβλίο που εξέδωσε για την διπλωματική κατάσταση στην ΕΕ και τα πεπραγμένα του 2020, με τίτλο “η εξωτερική πολιτική της ΕΕ τις μέρες του COVID19” προειδοποιεί ότι οι διερευνητικές συνομιλίες Ελλάδας – Τουρκίας και οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος “πρέπει να καταλήξουν σε ένα ικανοποιητικό συμπέρασμα και δεν μπορούν να συνεχίσουν ατέλειωτα”, καθώς “ο χρόνος δεν είναι φίλος μας σε αυτήν την περίπτωση”.
Σημαντικό στοιχείο της έκθεσης είναι και η πρόθεση για μελλοντική συμφωνία για το μεταναστευτικό.
Το Συμβούλιο θα ξεκινήσει στις 09:00 τοπική ώρα και αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 16:30. Θα έχει τέσσερα σημεία στη ατζέντα, τις τρέχουσες υποθέσεις, ανταλλαγή απόψεων με την επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μισέλ Μπασελέ, την Τουρκία και τη Νότια Γειτονία, ενώ ακολούθως οι Υπουργοί θα μπορούν να θέσουν και άλλα ζητήματα.
Στις τρέχουσες υποθέσεις, οι ΥΠΕΞ θα εξετάσουν 5 θέματα. Αρχικά τις σχέσεις με τη Ρωσία, ενόψει και της αντίστοιχης συζήτησης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, την κατάσταση στη Μιανμάρ με το πραξικόπημα, τις εξελίξεις στη Γεωργία, τη Βενεζουέλα και τέλος τα Δυτικά Βαλκάνια μετά τις τελευταίες συζητήσεις του Υπάτου Εκπροσώπου με ηγέτες της περιοχής.
