Μετά τη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκινά η διαδικασία για προετοιμασία και παρουσίαση εγγράφου επιλογών ως απάντηση για τις ενέργειες της Τουρκίας στα Βαρώσια, με στόχο να παρουσιαστεί στο επόμενο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις 13 Δεκεμβρίου, δήλωσε μετά την ολοκλήρωση της συνόδου ο Ύπατος Εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ.
Αναφερόμενος στο ζήτημα των Βαρωσίων, που συζητήθηκε κάτω από τον τίτλο των τρεχουσών εξελίξεων, ο κ. Μπορέλ ανέφερε πως έθεσε στο Συμβούλιο τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας, οι οποίες όπως είπε έρχονται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και θέτουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών.
Σημειώνοντας ότι τα κράτη μέλη εξέφρασαν την ισχυρή αλληλεγγύη τους, πρόσθεσε πως «τώρα θα πρέπει να τη μετατρέψουμε σε συγκεκριμένες προτάσεις για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση».
«Προς αυτή την κατεύθυνση, έχουμε συμφωνήσει να ξεκινήσουμε τη διαδικασία ώστε το έγγραφο επιλογών να παρουσιαστεί το συντομότερο στην COREPER» πρόσθεσε, σημειώνοντας πως εναπόκειται στην προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ να αποφασίσει την ατζέντα, και τόνισε πως αυτό θα γίνει μέχρι τον Δεκέμβριο ώστε να διασφαλιστεί πως θα παρουσιαστεί ενώπιον των ΥΠΕΞ.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Μπορέλ επεσήμανε πως το έγγραφο θα περιέχει επιλογές στη βάση όλων των διαθέσιμων πληροφοριών και των πληροφοριών που έχουν συλλεχθεί. Πρόσθεσε πως θα πρέπει να περιμένουν ακόμα λίγο για την διαμόρφωσή του, «αλλά όχι πολύ».
Σύμφωνα με πληροφορίες, το έγγραφο επιλογών θα αποτελείται από δύο ενότητες, την παρουσίαση της κατάστασης στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων και την καταγραφή των επιλογών που έχει ενώπιον της η Ευρωπαϊκή Ένωση για να αντιδράσει.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, κατά τη συζήτηση του θέματος, ο κ. Μπορέλ ενημέρωσε τους ΥΠΕΞ για την πορεία της προετοιμασίας του εγγράφου και έκανε εκτενείς αναφορές σε έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών της Κομισιόν στην οποία καταγράφεται επακριβώς η κατάσταση στα Βαρώσια και στην κατεχόμενη Αμμόχωστο.
Η έκθεση, στην οποία στοιχειοθετούνται οι ενέργειες της Τουρκίας και της τ/κ πλευράς στα Βαρώσια και στα κατεχόμενα, έπρεπε να ολοκληρωθεί προτού προχωρήσει η διαμόρφωση του εγγράφου επιλογών σύμφωνα με πληροφορίες.
Στην παρέμβασή του ο Υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την απαρέσκεια της Κύπρου για την καθυστέρηση που σημειώθηκε στη διαδικασία και τόνισε πως θα πρέπει να σταλεί το μήνυμα πως οι ενέργειες της Τουρκίας δεν θα γίνουν αποδεκτές.
Το έγγραφο αναμένεται να κυκλοφορήσει το συντομότερο, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα καταγράφηκαν στην έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών αλλά και την επιστολή του Κύπριου ΥΠΕΞ, όπου καταγράφονται εισηγήσεις για συγκεκριμένους τρόπους αντίδρασης.
Δεν αποκλείεται, εφόσον το έγγραφο προετοιμαστεί γρηγορότερα, να προωθηθεί για έγκριση με γραπτή διαδικασία πριν τον Δεκέμβριο, αν και αυτό θεωρείται προς το παρόν απομακρυσμένο ενδεχόμενο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, επιδίωξη της κυπριακής πλευράς είναι οι επιλογές να περιλαμβάνουν κυρίως πολιτικές και νομικές επιλογές παρά στοχευμένες κυρώσεις, περιορίζοντας έτσι την υπό διαμόρφωση θετική ατζέντα Τουρκίας – ΕΕ καθώς και χρηματοδοτήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Την ανάγκη να προχωρήσει η συγκεκριμένη διαδικασία στήριξαν η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Μάλτα και η Σλοβενία ως προεδρεύουσα του Συμβουλίου.
– Λευκορωσία και εργαλειοποίηση
Όσον αφορά την κατάσταση στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία και άλλα κράτη μέλη και την εργαλειοποίηση των μεταναστών, λήφθηκε πολιτική απόφαση για επέκταση του καθεστώτος κυρώσεων που αφορούν τη χώρα ώστε να περιλαμβάνει και την εργαλειοποίηση των μεταναστών.
Οι αρμόδιες ομάδες εργασίες θα επεξεργαστούν τη σχετική απόφαση ώστε να υιοθετηθούν συγκεκριμένες αποφάσεις στο ΣΕΥ του Δεκεμβρίου.
Στις δηλώσεις του, ο κ. Μπορέλ υπογράμμισε πως αυτή η απόφαση θα δώσει τη δυνατότητα στην ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας για την εργαλειοποίηση μεταναστών και αιτητών ασύλου. Πρόσθεσε πως η κρίση αυτή έχει δημιουργηθεί με τεχνητό τρόπο από το καθεστώς ώστε να αποσπάσει την προσοχή από την κατάσταση εντός της χώρας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατατέθηκε πρόταση από την πλευρά της Ελλάδας για να δοθεί οριζόντια διάσταση στην επέκταση του καθεστώτος κυρώσεων, έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε περίπτωση που άλλες χώρες επιχειρήσουν να εργαλειοποιήσουν την μετανάστευση.
Σε παρέμβασή του ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας επεσήμανε πως το καθεστώς Λουκασένκο ουσιαστικά ακολουθεί το παράδειγμα της Τουρκίας και επιχειρηματολόγησε πως αν η ΕΕ είχε απαντήσει αποτελεσματικά στην Άγκυρα την περίοδο της κρίσης στον Έβρο, το καθεστώς της Λευκορωσίας δεν θα θεωρούσε πως μπορεί να ακολουθήσει την ίδια προσέγγιση.
Εφόσον προχωρήσει η πρόταση, η οποία βρίσκεται στα αρχικά της στάδια, η εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού θα προστεθεί στις κατηγορίες ενεργειών, όπως η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου, για τις οποίες η ΕΕ επιβάλλει κυρώσεις.
Στηρίζοντας την πρόταση της Ελλάδας, ο Κύπριος ΥΠΕΞ αναφέρθηκε στη δύσκολη θέση στην οποία έχει περιέλθει η Κύπρος λόγω των μαζικών αφίξεων μέσω κατεχομένων.
Στις δηλώσεις του μετά τη συνάντηση ο κ. Μπορέλ αναφέρθηκε ακόμα στις συζητήσεις που είχε μεταξύ άλλων με τον Λευκορώσο ΥΠΕΞ και με τον ΓΓ του ΟΗΕ, στον οποίο υπογράμμισε την ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας στους ανθρώπους που έχουν εγκλωβιστεί στα σύνορα με την ΕΕ.
Ο κ. Μπορέλ ανακοίνωσε ακόμα την απόφαση για πέμπτο πακέτο κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας σε σχέση με το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα, το οποίο θα οριστικοποιηθεί τις επόμενες ημέρες.
Ο κ. Μπορέλ αναφέρθηκε ακόμα στην μακρά συζήτηση που είχαν οι ΥΠΕΞ για τα Δυτικά Βαλκάνια, και τη συμφωνία για μεγαλύτερη εμπλοκή και ενημέρωση των χωρών αυτών στις συζητήσεις που αφορούν την εξωτερική πολιτική.
Πρόσθεσε πως ιδανικά η πρώτη διακυβερνητική συνάντηση με την Αλβανία και τη Βόρειο Μακεδονία θα πρέπει να πραγματοποιηθεί πριν το τέλος του έτους καθώς σε αντίθετη περίπτωση επηρεάζεται αρνητικά η αξιοπιστία της ΕΕ στην περιοχή.
Αναφέρθηκε ακόμα στην πολιτική κρίση στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη, όπου όπως είπε ορισμένοι πολιτικοί προωθούν αποσχιστική ρητορική, και επανέλαβε τη στήριξη της ΕΕ στην ενότητα της χώρας. Εξέφρασε επίσης την ελπίδα να υπάρξει συνέχιση του διαλόγου Βελιγραδίου – Πρίστινας.
