Για καθυστερήσεις στις διαδικασίες υπογραφής και υλοποίησης των δημοσίων συμβάσεων έκανε λόγο η Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, κατά τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου, με θέμα την Ετήσια Έκθεση Γενικού Ελεγκτή για το έτος 2021.
Στην παρουσίαση της έκθεσης εκ μέρους της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η Διευθύντρια Τεχνικού Ελέγχου Στάλω Αριστείδου είπε πως για την προετοιμασία της έκθεσης έγινε οριζόντιος δειγματοληπτικός έλεγχος σε υπηρεσίες με εύρος έργων 2-60 εκατ. ευρώ, τα οποία πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία 10 χρόνια και τελείωσαν μετά το 2014.
Για τον σκοπό αυτό, συνέχισε, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με όλες τις υπηρεσίες, εντοπίστηκαν 31 αναθέτουσες αρχές και δημιουργήθηκε παράρτημα με παρατηρήσεις για επαναλαμβανόμενα προβλήματα, με τη σύσταση της υπηρεσίας να αφορά στη δημιουργία εγχειριδίων για έλεγχο όλων των σταδίων και την επανάληψη του ελέγχου σε έναν χρόνο.
Σε ό,τι αφορά το κομμάτι της διενέργειας διαγωνισμών και της διαχείρισης των συμβάσεων, η κ. Αριστείδου είπε πως υπάρχουν 650 διαφορετικές αναθέτουσες αρχές, οι οποίες πραγματοποιούν κατά μέσο όρο 6.000 διαγωνισμούς και 3.500 αναθέσεις ανά έτος, για έργα συνολική αξίας 700.000.000 ευρώ κατά μέσο όρο ανά έτος αντίστοιχα.
Συμπλήρωσε ότι οι δημόσιες συμβάσεις αντιστοιχούν στο 16% του ΑΕΠ και ανέδειξε τη σημασία διεξαγωγής εσωτερικού ελέγχου και τη βελτίωση της στελέχωσης του προσωπικού των Υπουργείων.
Όπως ανέφερε, στα συμπεράσματα της έκθεσης σημειώνεται ότι επιδείχθηκε σοβαρή καθυστέρηση από τις αναθέτουσες αρχές, ιδιαίτερα κατά τη χρονική περίοδο μεταξύ της υποβολής των προσφορών και της υπογραφής των συμβάσεων, ανεξαρτήτως του γεγονότος εάν είχε υποβληθεί ή όχι προσφυγή στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών.
Προσέθεσε ότι σε αρκετές περιπτώσεις το ποσό ανάθεσης των συμβάσεων είχε υπερβεί την εκτιμώμενη αξία των διαγωνισμών, κάτι που καταδεικνύει ότι η εκτίμηση δαπάνης στην οποία είχαν προβεί οι αρχές δεν ανταποκρινόταν στα πραγματικά δεδομένα της αγοράς τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο της προκήρυξης των διαγωνισμών.
Συμπλήρωσε ότι παρατηρήθηκαν επίσης καθυστερήσεις στην έναρξη υλοποίησης των συμβάσεων, ενώ το τελικό κόστος μεγάλου αριθμού συμβάσεων είχε ξεπεράσει σημαντικά την αξία τους, κυρίως λόγω αλλαγών τις οποίες οι αναθέτουσες αρχές επέφεραν στις συμβάσεις και οι οποίες σχετίζονταν με επιπρόσθετες εργασίες/παραδοτέα και χρονικές επεκτάσεις με καταβολή ανάλογων αποζημιώσεων στους αναδόχους.
Επιπλέον, σημείωσε ότι έχει εγκριθεί υπερβολικός αριθμός αλλαγών κατά την εκτέλεση των συμβάσεων, μεγάλος αριθμός χρονικών απαιτήσεων, ο οποίος αύξησε σε σημαντικό βαθμό τη χρονική διάρκεια των συμβάσεων, καθώς και ένας υπερβολικά μεγάλος αριθμός οικονομικών απαιτήσεων, ο οποίος επιβάρυνε σημαντικά τον προϋπολογισμό των συμβάσεων.
Επιπλέον, γίνεται αναφορά στον ορισμό συντονιστών διαχείρισης συμβάσεων χωρίς εμπειρία στη διαχείριση συμβάσεων ή σε ορισμό έμπειρων λειτουργών, οι οποίοι χειρίζονται ωστόσο μόνο μία σύμβαση, και περιλαμβάνεται εισήγηση για ανάπτυξη ατόμων από κάθε αναθέτουσα αρχή με σκοπό τη μετατροπή τους σε εμπειρογνώμονες
Ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας Ανδρέας Αντωνιάδης ανέφερε πως επιθυμία της υπηρεσίας του είναι η αξιοποίηση της έκθεσης και η βελτίωση του πλαισίου και διαδικασιών.
Προσέθεσε ότι είχε συνάντηση χθες με την Ελεγκτική Υπηρεσία, κατά την οποία υπήρξε συμφωνία επί πέντε ενοτήτων ως βάση για την κατάρτιση στρατηγικού σχεδίου διεύθυνσης δημοσίων συμβάσεων, τουτέστιν συμμόρφωση με ρυθμιστικό πλαίσιο και αλλαγές στο εν λόγω πλαίσιο, απλοποίηση των διαδικασιών και χρήση έξυπνων εργαλείων, αναβάθμιση μηχανογραφικού συστήματος, εμπλουτισμός πληροφόρησης (στατιστικά) και επαγγελματική ανάπτυξη προσωπικού.
Ο Προϊστάμενος Αρμόδιας Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων στο Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας Φίλιππος Κατράνης συμπλήρωσε ότι η στρατηγική βρίσκεται σε φάση υλοποίησης και εισηγήθηκε την κατάρτιση επαγγελματιών και τοποθέτηση στις μεγάλες αναθέτουσες αρχές, οι μικρές αρχές να σταματήσουν να προκηρύσσουν διαγωνισμούς και να καλύπτονται κεντρικά, καθώς και την τοποθέτηση των εν λόγω επαγγελματιών στις ομάδες έργων για καλύτερο προγραμματισμό και επιτήρηση.
Ο Αναπληρωτής Διευθυντής Δημοσίων Έργων Ελευθέριος Ελευθερίου είπε από την πλευρά του πως το τμήμα διαχειρίζεται έργα αξίας 1,6 δισεκ. για τα επόμενα τρία χρόνια, ενώ έκανε λόγο για έλλειψη προσωπικού και πίεση που ασκείται στο τμήμα αναφορικά με τη δημοσίευση προσφορών, συνθήκες που δημιουργούν προβλήματα στην υλοποίηση των συμβάσεων.
Στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της επιτροπής Ζαχαρίας Κουλίας στάθηκε στο γεγονός πως η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας κατέγραψε 650 αναθέτουσες αρχές, η πλειοψηφία των οποίων αφορά στην τοπική αυτοδιοίκηση.
Σημείωσε πως η επιτροπή εισηγήθηκε στο Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας να επεξεργαστεί τρόπους μείωσης του αριθμού των αρχών αυτών και να δημιουργηθεί η κατάλληλη τεχνοκρατική γνώση και εμπειρογνωμοσύνη των αρμόδιων λειτουργών που χειρίζονται τις σχετικές υποθέσεις.
Ένα δεύτερο ζήτημα, σύμφωνα με τον κ. Κουλία, αφορά στις εταιρείες που αναλαμβάνουν τα έργα, καθώς κατά τη διάρκεια της συζήτησης αναφέρθηκε ότι το 90% των αναθέσεων για δημόσια κτίρια καταλήγουν στον ίδιο εργολάβο, δημιουργώντας στην ουσία συνθήκες μονοπωλίου.
Ερωτηθείς αν η επιτροπή διαπίστωσε εκμετάλλευση των διαδικασιών από την πλευρά των εργολάβων που τους επιτρέπουν να προβαίνουν σε καθυστερήσεις και υπερχρεώσεις, ο κ. Κουλίας απάντησε θετικά, φέροντας ως παράδειγμα το ύψος των ποινικών ρητρών σε συμβόλαια ανάθεσης έργων, οι οποίες ήταν πολύ χαμηλότερες από τις ενδεδειγμένες.
«Για τον λόγο αυτό πρέπει να υπάρξει εκ βάθρων νέος σχεδιασμός και να τοποθετηθούν τα κατάλληλα άτομα, υπό τη στενή επίβλεψη τόσο του Γενικού Ελεγκτή της Δημοκρατίας, όσο και του Γενικού Λογιστηρίου του κράτους. Το μόνο που θα πρέπει να παραμείνει προς εξέταση μεταγενέστερα είναι το θέμα της τοπικής αυτοδιοίκησης, όπου το τοπίο αλλάζει άρδην», κατέληξε ο κ. Κουλίας.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, η Βουλευτής του ΔΗΣΥ Ρίτα Σούπερμαν αναφέρθηκε σε περιπτώσεις επανειλημμένων άγονων διαγωνισμών και ως αποτέλεσμα απευθείας αναθέσεων, κάτι που, όπως είπε, εκτός από έλλειψη διαφάνειας, συνεπάγεται και αυξημένο κόστος για τα εν λόγω έργα.
Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ειρήνη Χαραλαμπίδου στάθηκε με τη σειρά της στο ζήτημα της λογοδοσίας των αρμόδιων λειτουργών σε περιπτώσεις που προκύπτουν λανθασμένες αρχικές εισηγήσεις κατά την προκήρυξη των διαγωνισμών, ενώ ο συνάδελφός της Χρίστος Χριστοφίδης εισηγήθηκε να κατατεθεί σχεδιασμός από όλες τις υπηρεσίες όπου θα αναφέρονται δράσεις συμμόρφωσης με τις προτάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
Ο επίσης Βουλευτής του ΑΚΕΛ Κώστας Κώστα ξεχώρισε τα ζητήματα προσφυγής στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών και το σοβαρό πρόβλημα καθυστερήσεων που παρατηρείται με διαδοχικές παρατάσεις.
Ο Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων Σταύρος Παπαδούρης επεσήμανε τη σημασία περιπτώσεων λειτουργών όπου παρατηρήθηκε έλλειψη επαγγελματισμού και συμφώνησε με την πρόταση διεξαγωγής εσωτερικών ελέγχων στα κυβερνητικά τμήματα, ενώ απηύθυνε και ερώτημα προς την Ελεγκτική Υπηρεσία πόσο κοστίζουν στο κράτος υποθέσεις που τέθηκαν υπό καθεστώς διαιτησίας και πόσες από αυτές τις υποθέσεις χάθηκαν, θέμα για το οποίο ο Γενικός Ελεγκτής επιφυλάχθηκε να προσκομίσει στοιχεία.
