Πρόεδροι ή εκπρόσωποί τους των Κοινοβουλίων των Μικρών Κρατών της Ευρώπης, οι οποίοι συναντήθηκαν στη Λευκωσία, στις 15 και 16 Σεπτεμβίου, τόνισαν τη δέσμευσή τους για ενίσχυση της συνεργασίας σε μια σειρά θεμάτων όπως η ενίσχυση της δημοκρατίας, η ηθική χρήση της τεχνολογίας και η κοινοβουλευτική διπλωματία.
Παράλληλα, σε σχέση με το Κυπριακό, επανέλαβαν «την αδιαμφισβήτητη στήριξή τους στις προσπάθειες για επίτευξη συνολικής λύσης σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Στη συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε κατόπιν πρόσκλησης της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων, Αννίτας Δημητρίου, συμμετείχαν Πρόεδροι ή εκπρόσωποι των Κοινοβουλίων από την Ανδόρα, την Κύπρο, το Λιχτενστάιν, το Λουξεμβούργο, το Μονακό, το Μαυροβούνιο, τη Μάλτα και το Σαν Μαρίνο.
Σε δημοσιογραφική διάσκεψη που δόθηκε με τη λήξη της 18ης Διάσκεψης των Προέδρων των Κοινοβουλίων Μικρών Ευρωπαϊκών Κρατών την Τρίτη, η Πρόεδρος της Βουλής ανακοίνωσε ότι, για πρώτη φορά, η συνεργασία θα θεσμοθετηθεί μέσω Μνημονίου Συνεργασίας που θα υπογραφεί το 2026, ενώ η Κοινή Διακήρυξη που υιοθετήθηκε επαναβεβαίωσε επίσης τη στήριξη για μια λύση του Κυπριακού σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.
Όπως ανέφερε η κ. Δημητρίου, η διάσκεψη ανέδειξε για άλλη μια φορά τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν τα μικρότερα κράτη στην προώθηση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Χαρακτήρισε τις συζητήσεις «ουσιαστικές και με προοπτική», εστιάζοντας σε τρία κύρια θέματα. Σχετικά με τη δημοκρατία και τη συμμετοχή, σημείωσε ότι η διάσκεψη εξέτασε τρόπους ενίσχυσης της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς, με τη διαφάνεια και τη συμπερίληψη να αποτελούν πυλώνες της δημοκρατικής ανθεκτικότητας.
Στο θέμα της τεχνολογίας και της ηθικής, τόνισε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη πρέπει να υπηρετεί την ανθρωπότητα, με διασφαλίσεις που εξασφαλίζουν «διαφάνεια, λογοδοσία και ηθική χρήση».
Όσον αφορά την κοινοβουλευτική διπλωματία, υπογράμμισε πώς τα μικρά κράτη μπορούν να ενισχύσουν τη φωνή τους συλλογικά, τονίζοντας ότι «η ανταπόκρισή μας στις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου πρέπει να είναι ίδια, είτε αφορά τη Γάζα, την Ουκρανία, την Κύπρο ή οποιοδήποτε άλλο μέρος του κόσμου».
Ανακοίνωσε ότι, για πρώτη φορά, τα Κοινοβούλια συμφώνησαν να θεσμοθετήσουν τη συνεργασία τους μέσω Μνημονίου Συνεργασίας που θα οριστικοποιηθεί το 2026. Όπως είπε, το μνημόνιο «δεν είναι απλώς ένα χαρτί, αλλά μια ισχυρή δέσμευση για το μέλλον της διάσκεψής μας». Πρόσθεσε ότι η διάσκεψη υιοθέτησε επίσης μια Κοινή Διακήρυξη, ενισχύοντας τη συλλογική φωνή των μικρών κρατών και επαναβεβαιώνοντας τη στήριξη για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο.
Η κ. Δημητρίου ευχαρίστησε τους ομολόγους της για την αλληλεγγύη τους, λέγοντας ότι η Κύπρος εκτιμά τη συνεργασία και την ανταπόκριση που βασίζεται στις αρχές του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Είναι προνόμιο να φιλοξενούμε μια τόσο σημαντική συνεδρίαση, να έχουμε όλους τους προέδρους εδώ από μικρά κράτη. Στην Κύπρο, είμαστε ευγνώμονες για την υποστήριξή σας, πιστεύουμε στη συνεργασία, πιστεύουμε στην αλληλεγγύη», δήλωσε.
Στη συνέντευξη Τύπου, οι Πρόεδροι ή εκπρόσωποί τους από τα κοινοβούλια των συμμετεχουσών χωρών υπογράμμισαν τη σημασία της συνεργασίας μεταξύ μικρών κρατών και καθόρισαν πολιτικές προτεραιότητες για το μέλλον.
Ο Πρόεδρος της Βουλής της Ανδόρας, Κάρλες Ενσενιάτ Ρέιγκ, εξέφρασε ευγνωμοσύνη προς την Κύπρο, αναφέροντας ότι η χώρα του θα προσπαθήσει του χρόνου να σταθεί στο ίδιο επίπεδο.
Απαντώντας η κ. Δημητρίου είπε ότι παρόλο που η ίδια δεν θα είναι του χρόνου Πρόεδρος της Βουλής, είναι σίγουρη για την επιτυχία της διοργάνωσης στην Ανδόρα.
Ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου του Μονακό, Τόμας Μπρέτσο, τόνισε ότι η φιλία και η κατανόηση που καλλιεργήθηκαν κατά τη συνάντηση πρέπει να επεκταθούν στους πολίτες και τα κοινοβούλια, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διατήρησης της ενότητας και της συλλογικής εργασίας για τη διασφάλιση του μέλλοντος των μικρών κρατών.
Ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου του Λιχτενστάιν, Μάνφρεντ Κάουφμαν, αναφέρθηκε στην Κοινή Διακήρυξη, η οποία, όπως είπε, αντικατοπτρίζει την «ενιαία δέσμευση για δημοκρατική ανθεκτικότητα και καινοτομία», επισημαίνοντας ότι τα μικρά κράτη μπορούν να ενισχύσουν τις δημοκρατίες τους μέσω συνεργασίας και κοινών πρωτοβουλιών.
Ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου του Μαυροβουνίου, Αντρίγια Μάντιτς, επανέλαβε την επιδίωξη της χώρας του να γίνει το επόμενο μέλος της ΕΕ, σημειώνοντας ότι έλαβε ισχυρή υποστήριξη από τα κράτη-μέλη της ΕΕ που συμμετείχαν στη διάσκεψη.
Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Μάλτας, Ντέιβιντ Άγκιους, τόνισε ότι τα μικρά κράτη μπορούν να έχουν «ισχυρή φωνή» αν δράσουν από κοινού, δεσμευόμενος για τη στήριξη της Μάλτας στην υποψηφιότητα του Μαυροβουνίου για ένταξη στην ΕΕ.
Η κ. Δημητρίου επαναβεβαίωσε την αμέριστη στήριξη της Κύπρου στην ένταξη του Μαυροβουνίου, τονίζοντας ότι όλα τα συμμετέχοντα κράτη υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή πορεία της Ποντγκόριτσα.
Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου του Σαν Μαρίνο, Μισέλ Μουρατόρι, περιέγραψε τις συμμετέχουσες χώρες ως «μια πολύ μεγάλη οικογένεια» παρά το μικρό τους μέγεθος, υπογραμμίζοντας ότι η απόφαση που υιοθετήθηκε στη Λευκωσία φέρει ένα «ισχυρό μήνυμα» που κάθε κοινοβούλιο πρέπει να αναγνωρίσει και να εφαρμόσει.
Οι μικρές ευρωπαϊκές χώρες στηρίζουν λύση στο Κυπριακό και το διεθνές δίκαιο
Τη δέσμευσή τους να στηρίξουν το διεθνές δίκαιο ως τη μόνη εγγύηση για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια στον κόσμο, επανέλαβαν οι Πρόεδροι και εκπρόσωποι των Κοινοβουλίων μικρών ευρωπαϊκών κρατών, στην Κοινή Διακήρυξη που εξέδωσαν μετά το τέλος των εργασιών.
Οι συμμετέχοντες καταδίκασαν με έντονο τρόπο όλες τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου, περιλαμβανομένων των παραβιάσεων της κρατικής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας κρατών, και εξέφρασαν ανησυχία για την αυξανόμενη παγκόσμια αστάθεια και τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις. Υπογράμμισαν, παράλληλα, τον καθοριστικό ρόλο της διπλωματίας και του διαλόγου, καθώς και τη σημασία της κοινοβουλευτικής διπλωματίας ως εργαλείου στήριξης της εξωτερικής πολιτικής.
Ειδική αναφορά έγινε στο Κυπριακό, με τους Προέδρους των Κοινοβουλίων να επαναλαμβάνουν «την αδιαμφισβήτητη στήριξή τους στις προσπάθειες για επίτευξη συνολικής λύσης σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ» και να υπογραμμίζουν τη σημασία του σεβασμού των αξιών και αρχών των Ηνωμένων Εθνών, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Τόνισαν επίσης τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα μικρά κράτη στις διεθνείς σχέσεις ως αξιόπιστοι δρώντες που προωθούν τον διάλογο, δημιουργούν δίκτυα συνεργασίας και συμμετέχουν ενεργά σε πολυμερείς οργανισμούς. Στο ίδιο πλαίσιο, επεσήμαναν ότι τα κοινοβούλια των μικρών κρατών μπορούν να συμβάλουν στη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή και να λειτουργήσουν ως γέφυρα με την Ευρώπη.
Οι συμμετέχοντες επαναβεβαίωσαν την αξία των τακτικών συναντήσεών τους για την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης και αλληλεγγύης, υπογραμμίζοντας ότι οι ανταλλαγές εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών ενισχύουν τον ρόλο των μικρών κρατών στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή. Στο πλαίσιο αυτό, χαιρέτισαν την πρόταση του Προέδρου του Εθνικού Συμβουλίου του Μονακό για θέσπιση Μνημονίου Συναντίληψης, με στόχο τη θεσμοθέτηση της συνεργασίας τους. Η συμφωνία αναμένεται να οριστικοποιηθεί και να υπογραφεί στην επόμενη Διάσκεψη, που θα φιλοξενήσει η Ανδόρα το 2026.
Για τη συμμετοχική δημοκρατία, οι Πρόεδροι τόνισαν ότι οι πολίτες πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής διαδικασίας, καλώντας σε ενίσχυση της διαφάνειας και στην προώθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων πολιτικής αγωγής για τους νέους.
Σχετικά με την Τεχνητή Νοημοσύνη, τόνισαν την ανάγκη εκσυγχρονισμού των κοινοβουλίων, αναγνώρισαν, ωστόσο, τους κινδύνους από την ανεύθυνη χρήση της και δεσμεύτηκαν να στηρίξουν διεθνείς προσπάθειες για την καθιέρωση ηθικών κανόνων που θα προστατεύουν τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τέλος, εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη φιλοξενία της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου και αποδέχθηκαν την πρόσκληση του Κοινοβουλίου της Ανδόρας για τη φιλοξενία της 19ης Διάσκεψης το 2026
