Σημαντικές αδυναμίες εντοπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία στο νομοθετικό πλαίσιο που αφορά τα εκλογικά έξοδα των υποψηφίων, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι ενδεχομένως να γίνονται, παράνομα, πληρωμές για λογαριασμό υποψηφίων από τρίτους ή/και από πολιτικά κόμματα, χωρίς αυτές να προσμετρούν για σκοπούς ελέγχου της τήρησης του ορίου εξόδων των υποψηφίων.
Σύμφωνα με την ειδική έκθεση με θέμα «Έλεγχος Εκθέσεων Εκλογικών Εξόδων Υποψηφίων για τις Εκλογές Μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων που διεξήχθησαν στις 30.5.2021», η απουσία σχετικής πρόνοιας στην υφιστάμενη νομοθεσία έχει ως αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις οι εκθέσεις να μην συνοδεύονται με τα σχετικά παραστατικά ή να συνοδεύονται από ελλιπή στοιχεία.
ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΔΩ
«Ως εκ τούτου, υπάρχουν περιορισμοί στον έλεγχό μας, αφού η Υπηρεσία μας δεν μπορεί να ελέγξει την πληρότητα των εξόδων που δηλώθηκαν από τους υποψηφίους, με εξαίρεση τη διασταύρωση της πληροφόρησης, μέσω των συγκεντρωτικών καταστάσεων που υποβλήθηκαν από φορείς, σε σχέση με διαφημιστικά έξοδα που δηλώθηκαν από τους υποψηφίους ή/και τις διευκρινίσεις/σχόλια που ζήτησε και έλαβε η Υπηρεσία μας για κάποιες περιπτώσεις δειγματοληπτικά».
Σημειώνεται ότι, το θέμα τέθηκε επανειλημμένα και σε προηγούμενες σχετικές επιστολές και εκθέσεις της ΕΥ.Παρατηρούμε, ωστόσο, ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε νομοθετική ή άλλη ουσιαστική ρύθμιση για την αντιμετώπιση ή περιορισμό των πιο πάνω διαπιστώσεων, σημειώνει η ίδια.
Παράλληλα, η ΕΥ επισημαίνει ότι, «κατά την επισκόπηση των εκθέσεων εκλογικών εξόδων των υποψηφίων, παρατηρήσαμε διάφορες αδυναμίες και παραλείψεις, που αφορούν στην κατάλληλη/ορθή και ομοιόμορφη συμπλήρωσή τους από όλους τους υποψηφίους. Οι εκθέσεις που διαβιβάζονται προς τον Έφορο υποβάλλονται στην Υπηρεσία μας χωρίς, όπως διαφάνηκε, να τυγχάνουν έστω προκαταρκτικής επισκόπησης για εντοπισμό τυχόν ελλείψεων/παραλείψεων».
Νομοσχέδιο
Σύμφωνα με τις γενικές συστάσεις που περιλαμβάνονται στην ειδική έκθεση ο Γενικός Έφορος Εκλογής πρέπει να προωθήσει, το συντομότερο δυνατόν, στη Βουλή νομοσχέδιο που θα αποσκοπεί στην αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό των σχετικών νομοθεσιών, ώστε αυτές να εναρμονιστούν, διευκρινιστούν και να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εφαρμογή τους.
Ηλεκτρονικά μέσα
Αναφορικά με την παράγραφο 5 της έκθεσης εκλογικών εξόδων, αυτή θα πρέπει να τροποποιηθεί, λέει η ΕΥ, ώστε να περιλαμβάνει και τον χειρισμό των διαφημιστικών εξόδων που γίνονται σε ηλεκτρονικά μέσα και σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις περιπτώσεις που αυτά θα μπορούν να ελεγχθούν.
Συστήνεται, μεταξύ άλλων, να εξεταστεί το ενδεχόμενο συνολικής επανεξέτασης και εναρμόνισης της νομοθεσίας.
Μέσω αλλαγής της νομοθεσίας, να θεσμοθετηθεί όπως:
- οι εκθέσεις εκλογικών εξόδων των υποψηφίων να συνοδεύονται υποχρεωτικά με τα κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία,
- οι εκθέσεις εκλογικών εξόδων να περιλαμβάνουν υποχρεωτικά στοιχεία επικοινωνίας με τον υποψήφιο ή/και τον εκλογικό αντιπρόσωπο,
- οι φορείς που προσφέρουν διαφημιστικές υπηρεσίες στους υποψήφιους να υποβάλλουν, πέραν των συγκεντρωτικών, και αναλυτικές καταστάσεις για τις υπηρεσίες που προσέφεραν σε κάθε υποψήφιο ή για λογαριασμό του, κατά προτίμηση σε καθορισμένο έντυπο, και
- να επαναξιολογηθεί η διαμόρφωση της έκθεσης εκλογικών εξόδων, με σκοπό την ομοιόμορφη συμπλήρωσή της από τους υποψηφίους.
Εκθέσεις εκλογικών εξόδων
Επιπρόσθετα, αναφορικά με τις εκθέσεις εκλογικών εξόδων, η ΕΥ σημειώνει ότι πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο:
- Nα δηλώνεται σε αυτές κατά πόσο η δαπάνη έγινε με επιταγή ή μετρητά και στην περίπτωση της πληρωμής με επιταγή να δίνεται το όνομα της τράπεζας και ο αριθμός της επιταγής με την οποία έγινε η πληρωμή.
- Υποβολής αιτήματος προς το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, όπως προχωρήσει, το συντομότερο, στη δημιουργία λογισμικού που να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων των υποψηφίων και όλων των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων, καθώς και των συγκεντρωτικών καταστάσεων των διαφημιστικών φορέων, με ξεκάθαρες κατευθυντήριες γραμμές για την υποβολή τους. Στην περίπτωση λανθασμένης ηλεκτρονικής συμπλήρωσης, το λογισμικό θα πρέπει να δεικνύει τα σχετικά λάθη, για διόρθωσή τους, προτού αποδεκτεί την ηλεκτρονική υποβολή (κάτι παρόμοιο ισχύει στην περίπτωση της ηλεκτρονικής υποβολής των φορολογικών δηλώσεων). Τούτο θα διευκολύνει τόσο τους υποψήφιους βουλευτές στη συμπλήρωση της έκθεσης εκλογικών εξόδων, αλλά και τους διαφημιστικούς φορείς. Επίσης, αυτό θα βοηθήσει στην ορθή παρουσίαση και κατηγοριοποίηση των εξόδων, σύμφωνα με τις νομοθετικές διατάξεις.
Εναλλακτικά και μέχρι τη μελέτη και υιοθέτηση της πιο πάνω εισήγησης ο Έφορος θα μπορούσε να εκδώσει εγχειρίδιο με κατευθυντήριες γραμμές ή να περιλάβει στην έκθεση οδηγίες για καθοδήγηση των υποψηφίων για την ορθή συμπλήρωση της έκθεσης εκλογικών εξόδων, σύμφωνα με τις διατάξεις της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας, καθώς και των σχετικών γνωματεύσεων της ΝΥ. Να εισαχθεί ενδεχομένως και μηχανισμός ελέγχου της εφαρμογής τους από τον Έφορο, προσθέτει η ΕΥ.
