Συνέχιση του άτυπου διαλόγου σε πιο διευρυμένη μορφή με συμμετοχή των εγγυητριών δυνάμεων, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ όμως πιθανότατα όχι με τον διορισμό της Μαρία Άνγκελα Ολγκίν αλλά ανάθεση των καθηκόντων αυτών σε αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών, παράλληλα με συζητήσεις μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων με στόχο τη διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων και εστίαση κατ’ αρχήν στο Πυρόι ή τα Κόκκινα σε αντάλλαγμα με άνοιγμα της Μιας Μηλιάς, συζήτησαν ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ με τον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κατά το άτυπο δείπνο που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τρίτης στη Νέα Υόρκη, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές.
Ουσιαστικά πρόκειται για μια προσπάθεια σε δύο ράγες, αυτές του διευρυμένου άτυπου διαλόγου και αυτού της οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων, ούτως ώστε να ανοίξει σταδιακά ο δρόμος για επανέναρξη διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Αν και η θέση της τ/κ πλευράς αφορά διευρυμένες επαφές χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, δηλαδή τις δύο πλευρές, την Ελλάδα και την Τουρκία, φαίνεται πως η κατεύθυνση στην οποία κινούνται τα πράγματα συμπεριλαμβάνει το Λονδίνο καθώς ο ΓΓ του ΟΗΕ θα μιλήσει με τους Βρετανούς για τα επόμενα βήματα, όπως έκανε ήδη και με την Ελλάδα και την Τουρκία. Η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν δέχονται άλλο σχήμα από αυτό των πενταμερών, σύμφωνα με πληροφορίες.
Ο κ. Τατάρ φέρεται να διαφώνησε με τον διορισμό της Μαρία Άνγκελα Ολγκίν, θεωρώντας πως δεν έφερε εις πέρας αυτά τα οποία ζητά η τ/κ πλευρά για τα τρία «απευθείας» (εμπόριο, πτήσεις, επαφές), κάτι που σημαίνει πως ο ΓΓ του ΟΗΕ θα προχωρήσει σε ανάθεση δρομολόγησης αυτών των διευρυμένων επαφών σε άλλο πρόσωπο, ενδεχομένως στη βοηθό ΓΓ Ρόζμαρι Ντι Κάρλο.
Η ε/κ πλευρά επέμεινε πως θεωρεί ως αδιαπραγμάτευτα στοιχεία την διασφάλιση των τριών singles (ενιαία κυριαρχία, ενιαία προσωπικότητα, ενιαία ιθαγένεια), τη διασφάλιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη λειτουργικότητα του κράτους, κάτι που είναι αναγκαίο για ένα κράτος μέλος της ΕΕ. Επανέλαβε επίσης πως η ε/κ πλευρά δεν συζητά κάτι άλλο από τερματισμό των εγγυήσεων, ή τη θέση για πλήρη αποχώρηση στρατευμάτων με sunset clause αντί για ρήτρα αναθεώρησης.
Η συζήτηση για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης εστίασε κυρίως σε ενδεχόμενο άνοιγμα οδοφραγμάτων, με τον κ. Τατάρ να ζητά εκ νέου τη διάνοιξη του οδοφράγματος Μιας Μηλιάς, και τον κ. Χριστοδουλίδη να απαντά πως μαζί με αυτό το οδόφραγμα η ε/κ πλευρά ζητά τη διάνοιξη οδοφράγματος ή στο Πυρόι ή στα Κόκκινα. Παράλληλα ο κ. Χριστοδουλίδης έθεσε ως πιθανό ΜΟΕ και την ιδέα για δημιουργία Επιτροπής Αλήθειας, με τον κ. Τατάρ να την απορρίπτει πριν τη λύση. Αναφέρθηκε επίσης πρόταση για δημιουργία τεχνικής επιτροπής για θέματα νεολαίας, την οποία ο κ. Τατάρ επίσης απέρριψε.
Στη συζήτηση μεταξύ των ηγετών ο κ. Τατάρ φέρεται να αναφέρθηκε και στο θέμα των διώξεων κατά προσώπων που εμπλέκονται σε σφετερισμό ε/κ περιουσιών, ζητώντας παρέμβαση του ΠτΔ.
Η συζήτηση, σύμφωνα με πληροφορίες από αρμόδιες πηγές, ξεκίνησε με παρέμβαση του ΓΓ του ΟΗΕ ο οποίος ανέφερε πως χρειάζεται να γίνει μια ανοιχτή συζήτηση με ιδέες «out of the box» και αποφεύγοντας αντιπαραθέσεις των ηγετών στη βάση προηγούμενων δηλώσεων, ενώ ευχαρίστησε την Μαρία Άνγκελα Ολγκίν για τη δουλειά που έκανε αν και δεν πέτυχε τον στόχο για επανέναρξη συνομιλιών.
Ο κ. Γκουτέρες σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες σημείωσε πως ανέλαβε την πρωτοβουλία ως κάποιος που κατανοεί την Κύπρο, λόγω και της κατάστασης στην περιοχή. Σημείωσε πως αν και υπάρχει διαφορά στο σημείο εκκίνησης, με τον ένα ηγέτη να μιλά για την κυριαρχική ισότητα και τον άλλο για τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, θεωρεί πως μπορούν σταδιακά να βρεθούν κάποια στοιχεία που να συζητηθούν πέρα από τους τίτλους.
Το άλλο σημαντικό στοιχείο το οποίο υπογράμμισε ο ΓΓ του ΟΗΕ, είναι να προχωρήσουν κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των σχέσεων των κοινοτήτων και της ζωής των πολιτών.
Όπως είπαν οι ίδιες πηγές, στην παρέμβασή του ο ΠτΔ ευχαρίστησε τον ΓΓ του ΟΗΕ για την πρωτοβουλία του, και αναφέρθηκε στα σημεία στα οποία θεωρεί πως απέδειξε πως υπάρχει πολιτική βούληση και δέσμευση για λύση, απαριθμώντας ειδικότερα τη συμφωνία της ε/κ πλευράς για διορισμό προσωπικής απεσταλμένης αν και η ε/κ θέση ήταν για ειδική απεσταλμένη, αποδέχθηκε όνομα που προτάθηκε αν και απορρίφθηκε από την Τουρκία και δέχθηκε τον διορισμό Ολγκίν καθώς και τις προτάσεις της για συναντήσεις με τον Τ/Κ ηγέτη. Ακόμα ανέφερε πως προχώρησε σε άνοιγμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, επικαλούμενος τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του περασμένου Απριλίου, πως η κυβέρνηση δέχθηκε τη συμμετοχή Φιντάν σε άτυπη σύνοδο ΥΠΕΞ της ΕΕ, και πως ανακοίνωσε μέτρα υπέρ των Τ/Κ πολιτών από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Σύμφωνα πάντα με την ίδια πληροφόρηση, από την πλευρά του ο Τ/Κ ηγέτης αφού επανέλαβε τις θέσεις για κυριαρχική ισότητα, σημείωσε πως ενώ η ε/κ πλευρά έχει διεθνείς συναντήσεις σε Λονδίνο και Βρυξέλλες ο ίδιος δεν μπορεί να προχωρήσει σε συναντήσεις, και αναφέρθηκε στην ομιλία Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση όπου παρουσίασε τη θέση της τουρκικής πλευράς για δύο κράτη. Αναφέρθηκε ακόμα εκ νέου στη θέση της τ/κ πλευράς για απευθείας εμπόριο, πτήσεις και σχέσεις για τους Τ/Κ.
Οι ίδιες πηγές έκαναν λόγο για εκτεταμένες αναφορές από τον κ. Τατάρ για τις υποθέσεις σφετερισμού ε/κ περιουσιών και τις συλλήψεις που έγιναν ζητώντας από τον ΠτΔ να κάνει παρέμβαση, με τον κ. Χριστοδουλίδη να φέρεται να απαντά πως στα κράτη της ΕΕ η εκτελεστική εξουσία δεν επηρεάζει τη δικαστική, και πως μάλιστα είχε παρόμοιο αίτημα από τον Ισραηλινό Πρόεδρο στον οποίο έδωσε ανάλογη απάντηση, ενώ παρέπεμψε σε κοινή ανακοίνωση ε/κ και τ/κ κομμάτων κατά της παράνομης χρήσης περιουσιών.
Όσον αφορά το μέλλον της διαδικασίας, αν και ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν αναφέρθηκε στην έκθεση Ολγκίν ήγειρε τα ζητήματα διακυβέρνησης και εγγυήσεων, θεωρώντας πως μπορεί να γίνει συζήτηση στη βάση των όσων λέει η ε/κ πλευρά, ενώ ανέφερε πως στο Κραν Μοντανά είχε πει πως οι εγγυήσεις δεν μπορούν να διατηρηθούν και πως είχε γίνει πρόοδος στη συζήτηση για τα στρατεύματα. Από την πλευρά του ο κ. Τατάρ φέρεται να αναφέρθηκε στην ιδέα των δύο κρατών εντός της ΕΕ, κάτι που η ε/κ πλευρά επέμεινε πως δεν μπορεί να γίνει.
Θα συνεχιστούν άτυπες συναντήσεις σε διευρυμένη μορφή δήλωσε ο ΠτΔ μετά το δείπνο στη Ν. Υόρκη
«Θα συνεχιστούν οι άτυπες συναντήσεις σε διευρυμένη μορφή, όπως και στο παρελθόν με τη συμμετοχή των τριών εγγυητριών δυνάμεων» δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, μετά το πέρας του άτυπου δείπνου στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, με τον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, και τον Τ/κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ, και ευχαρίστησε τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για τη σημαντική αυτή πρωτοβουλία.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είπε πως “έγινε μια ανοιχτή συζήτηση, σε κάποια των σημείων εποικοδομητική” και πως δεν άκουσαν κάτι καινούργιο από τον κ. Τατάρ. Ακόμη ανέφερε πως συμφωνήθηκε στο τέλος να υπάρξει συνάντηση στην Κύπρο με τον κ. Τατάρ και να εξεταστεί το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέα σημεία διέλευσης.
Ανέφερε ακόμη πως “από τον Γενικό Γραμματέα έγιναν κάποιες εισηγήσεις που δεν έγιναν δεκτές από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη”.
Στη δήλωσή του μετά το άτυπο δείπνο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε πως θέλει δημόσια να ευχαριστήσει τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το γεγονός ότι ανέλαβε αυτή την πολύ σημαντική πρωτοβουλία, εν μέσω δύο πολέμων στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή να πραγματοποιηθεί αυτό το άτυπο δείπνο, αλλά και για όσα ανέφερε κατά τη διάρκεια της εισαγωγικής παρέμβασης για το πως ο ίδιος πιστεύει ότι είναι εφικτή η επίλυση του Κυπριακού.
“Έγινε μια ανοιχτή συζήτηση, σε κάποια των σημείων εποικοδομητική. Δεν ακούσαμε κάτι καινούργιο από τον κ. Τατάρ, για να είμαι ειλικρινής, αλλά χαίρομαι για το γεγονός ότι ο Γενικός Γραμματέας έχει αποφασίσει να συνεχιστούν αυτές οι άτυπες συναντήσεις σε διευρυμένη μορφή, όπως έγινε και στο παρελθόν και την ίδια στιγμή σε αρκετές προτάσεις που υποβάλαμε για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης”, επεσήμανε.
Πρόσθεσε πως “εκείνο που συμφωνήθηκε στο τέλος είναι να υπάρξει συνάντηση στην Κύπρο με τον κ. Τατάρ και να εξεταστεί το ενδεχόμενο να υπάρξουν νέα σημεία διέλευσης. Συνεχίζουμε μια προσπάθεια. Για πολύ καιρό δε υπήρχε κινητικότητα στο Κυπριακό. Επαναλαμβάνω ότι χαίρομαι για την πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα. Είμαστε εδώ. Ξέρουμε που αποσκοπούμε και ας ελπίσουμε ότι θα υπάρξουν θετικές εξελίξεις προς την κατεύθυνση επανέναρξης των συνομιλιών”, ανέφερε.
“Δεν είμαστε εκεί ακόμα, θέλω να το διευκρινίσω. Είναι άτυπες οι συζητήσεις που γίνονται και απόψε και αυτές που θα ακολουθήσουν και ελπίζω να οδηγήσουν στην επανέναρξη των συνομιλιών”, επεσήμανε.
Σε ερώτηση για το «τι σημαίνουν οι διευρυμένες συναντήσεις» ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απάντησε ότι «θα είναι διευρυμένες όπως στο παρελθόν με τη συμμετοχή και των τριών εγγυητριών δυνάμεων, θα είναι άτυπου χαρακτήρα για να δούμε πως μπορούν να διερευνηθούν οι προοπτικές επανέναρξης των συνομιλιών. Μέσα στο πλαίσιο της συζήτησης που είχαμε απόψε, ανέδειξα τα θέματα τα οποία αντιλαμβάνεστε έχουν ιδιαίτερη σημασία, αν και όλα έχουν σημασία για την ελληνοκυπριακή πλευρά», σημείωσε.
Όσον αφορά το θέμα της κυριαρχικής ισότητας που ζητεί η τουρκοκυπριακή πλευρά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι «δεν ξεπεράστηκε» και ότι «δεν υπήρξε πρόοδος επί θεμάτων ουσίας”.
«Δεν άκουσα κάτι διαφορετικό από τον κ. Τατάρ και φυσικά απάντησα στα θέματα που αναφέρθηκε τα οποία είναι γνωστά, αυτά που λέει δημόσια», ανέφερε.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «ο Γενικός Γραμματέας θα προχωρήσει σε κάποιες βολιδοσκοπήσεις και θα ενημερώσει και τις δύο πλευρές για τις ημερομηνίες των επόμενων άτυπων συναντήσεων. Δεν υπάρχει χρονικό ορόσημο απόψε», ανέφερε, και πρόσθεσε ότι άγγιξαν «όλα τα θέματα που άπτονται του Κυπριακού». Επανέλαβε δε «τη σημασία να διασφαλιστούν τα διαπραγματευτικά κεκτημένα, τα έξι σημεία του Γενικού Γραμματέα».
«Από τον Γενικό Γραμματέα έγιναν κάποιες εισηγήσεις που δεν έγιναν δεκτές από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Δεν θα υπεισέλθω σε λεπτομέρειες, δεν είμαι εδώ για να επιρρίψω ευθύνες, ούτε να μιλήσω δημόσια για αυτά τα θέματα. Ας κρατήσουμε ως θετικά σημεία ότι θα συνεχιστεί αυτή η άτυπη προσπάθεια και ελπίζω ο διάλογος να φέρει αποτελέσματα, κάναμε συγκεκριμένες εισηγήσεις, η άλλη πλευρά δεν έδωσε απαντήσεις, είπε ότι αυτά θα συζητηθούν στην Κύπρο», ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας απαντώντας σε ερώτηση για τα θέματα που εισηγήθηκε ο Γενικός Γραμματέας.
Όσον αφορά το μέλλον της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία επιθυμεί τη συνέχιση της προσπάθειας της κ. Ολγκίν και σίγουρα αυτό που μπορώ να πω είναι ότι κάποιος θα έχει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές τις άτυπες συναντήσεις με τον κ. Τατάρ».
Εάν δεν επιβεβαιωθεί η κυριαρχική ισότητα δεν πάει σε επίσημες συνομιλίες, λέει ο Τατάρ
«Εάν δεν επιβεβαιωθεί η κυριαρχική ισότητα και το ίσο διεθνές καθεστώς μας δεν θα καθίσουμε να συνεχίσουμε τις επίσημες διαπραγματεύσεις. Στέκομαι στο ίδιο σημείο», δήλωσε ο Τ/κ ηγέτης Ερσίν Τατάρ, μετά το τέλος του άτυπου δείπνου με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, και τον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στη Νέα Υόρκη.
Μιλώντας στ’ αγγλικά στους δημοσιογράφους που βρίσκονταν εκεί, ανταποκριτές και απεσταλμένους, ο Τ/κ ηγέτης είπε ότι επανέλαβε στη συνάντηση ότι η τ/κ θέση παραμένει η ίδια, όπως τρια χρόνια πριν στην Γενεύη. Πρόσθεσε ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες ήταν στο Κραν Μοντανά και ξέρει πολύ καλά γιατί κατέρρευσε εκεί η διαδικασία. Ο κ. Τατάρ είπε ότι “εκλέγηκε” (το 2020) με το νέο του όραμα, το οποίο παρουσίασε στη Γενεύη.
Έχουμε την οφειλόμενη ευθύνη προς τον «λαό» μας, συνέχισε, να εξερευνήσουμε «τους δρόμους προς τα μπρος» και γι’ αυτό παρευρέθηκε στο δείπνο, το οποίο, σημείωσε, ήταν άτυπο, χωρίς ατζέντα. «Ετσι, συζητήσαμε πολλά θέματα, πολλά πράγματα, αλλά βεβαίως, εγώ διατήρησα τις θέσεις μου», ανέφερε.
«Εξέφρασα το πώς νιώθουμε, ειδικά με τα εμπάργκο και τις απομονώσεις στη σημερινή εποχή», σημείωσε. Ανέφερε, είπε, ότι στους Τ/κ είχαν δοθεί υποσχέσεις μετά το δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν για άρση των «εμπάργκο», το είχε υποσχεθεί ο τότε ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, αναφέρθηκε τότε στο ΣΑ, αλλά δεν έγινε τίποτε.
Ο Ερσίν Τατάρ ευχαρίστησε την Προσωπική Απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, για την επιτέλεση των καθηκόντων της, υποστηρίζοντας πως έκανε “ό,τι καλύτερο μπορούσε για να δει πώς θα αρχίσουν για τους Τ/κ απευθείας πτήσεις, απευθείας εμπόριο και απευθείας επαφές με τη διεθνή κοινότητα”.
«Δυστυχώς απέτυχε, και ως εκ τούτου τα αιτήματα για την κυριαρχία μας δεν αναγνωρίστηκαν. Γι’ αυτό δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με επίσημες διαπραγματεύσεις. Προφανώς, ωστόσο, θα δούμε πως θα προχωρήσουμε μαζί με την Τουρκία, την μητέρα πατρίδα μας και εγγυήτρια δύναμη», ανέφερε.
Ο ΓΓ του ΟΗΕ, πρόσθεσε ο κ. Τατάρ, θα είναι σε επικοινωνία και η επόμενη συνάντηση θα είναι διευρυμένη με την Τουρκία και την Ελλάδα. Θα είναι μια ανεπίσημη συνάντηση, είπε, όπου θα δουν πώς θα προχωρήσουν. Αλλά ο ίδιος παραμένει στη θέση του όσον αφορά την κυριαρχική ισότητα και το ίσο διεθνές καθεστώς.
Ερωτηθείς εάν η διευρυμένη συνάντηση γίνει στην Νέα Υόρκη, ο κ. Τατάρ απάντησε ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ θα επικοινωνήσει με τα ενδιαφερόμενα μέρη για να δει πώς και πότε θα γίνει. «Αλλά έχει κάνει κάποια δουλειά σε αυτό και επομένως αυτό είναι κάτι που προέκυψε από αυτό το δείπνο απόψε», ανέφερε.
Συμφωνήθηκε επίσης στο δείπνο, είπε , να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη στην Κύπρο για να συζητήσουν και να διερευνήσουν εάν μπορούν να ανοίξουν περισσότερα σημεία διέλευσης, «ώστε να μπορούμε να έχουμε περισσότερους ανθρώπους να πηγαινοέρχονται για εμπόριο, για κοινωνικές συναντήσεις και για άλλες επιχειρηματικές συναλλαγές».
Στην ερώτηση πότε θα γίνει αυτή η συνάντηση, ο Τ/κ ηγέτης απάντησε «σύντομα νομίζω. Μπορούμε να συναντηθούμε όταν γίνει η κατάλληλη προετοιμασία».
Ανέφερε ότι τα υφιστάμενα σημεία διέλευσης έχουν πολλή κίνηση και χιλιάδες άνθρωποι στέκονται στην ουρά κι αυτό δεν βοηθά. «Επομένως, νομίζω ότι αυτό μπορεί να είναι μια θετική κίνηση προς τα εμπρός», πρόσθεσε. Ο κ. Τατάρ είπε ότι εισηγήθηκε το σημείο διέλευσης στη Μια Μηλιά.
Υπάρχουν, συνέχισε, κι άλλα θέματα που συζήτησαν στο δείπνο στα οποία θα αναφερθεί αργότερα, αφού διαβουλευθεί με τους συνεργάτες του.
Σε ερώτηση εάν μια διευρυμένη συνάντηση περιλαμβάνει και το Ηνωμένο Βασίλειο, ο κ. Τατάρ είπε ότι ΓΓ θα «κάνει τις σωστές επαφές για να δούμε πώς μπορούμε να προχωρήσουμε».
Ερωτηθείς εάν το αίτημά του για την κυριαρχία ικανοποιήθηκε ο Ερσίν Τατάρ απάντησε ότι αυτό δεν είναι αίτημα αλλά απαίτηση. «Είναι απαίτησή μου γιατί αυτό είναι ένα κατοχυρωμένο δικαίωμα που υπάρχει από την Κυπριακή Δημοκρατία και από τις διεθνείς συμφωνίες. Είμαστε τόσο κυρίαρχοι όσο οι Ε/κ, είμαστε ένα μέρος της Κύπρου. Επομένως προφανώς δεν είναι αίτημα, είναι απαίτηση», σημείωσε.
Ερωτηθείς εάν αυτή η απαίτηση ικανοποιήθηκε, ο Ερσίν Τατάρ είπε ότι «προφανώς ο Γενικός Γραμματέας συμπάσχει με τους Τ/κ. Αυτή είναι η θέση μου και η θέση μου υποστηρίζεται πλήρως από την Τουρκία» ανέφερε.
