Τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου, συνέρχεται ξανά η Ιερά Σύνοδος, αναφορικά με τις Αρχιεπισκοπικές Εκλογές, μετά τον θάνατο του Αρχιεπίσκοπου Χρυσόστομου Β΄, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το πρωί της Δευτέρας, σε ηλικία 81 ετών.
Σε δηλώσεις του στην Αρχιεπισκοπή ο Μητροπολίτης Πάφου, ανέφερε πως «πρώτα να πω πως χθες και σήμερα μιλήσαμε πολύ για την προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου, ο οποίος έκρινε την μεγαλοσύνη μέσα σε μια μεγάλη απλότητα και έπρεπε κάποιος να τον αναζητήσει για ανακαλύψει αυτή τη μεγαλοσύνη. Εμείς που το ζήσαμε, ξέρουμε ότι θα περάσουν πολλοί αιώνες για να μπορέσει η εκκλησία της Κύπρου να ξεφύγει από τη σκιά του. Ήταν τόσες οι μεταρρύθμισες που έκαμε και οι τομές που επέφερε στη διοίκηση της εκκλησίας, που θα τον θυμάται για πάντα. Δυστυχώς, τα ανθρώπινα έχουν ένα τέλος. Οι διευθετήσεις ανακοινώθηκαν χθες, μετά την απόφαση της Ιεράς Συνόδου. Σήμερα άνοιξε βιβλίο συλληπτήριών στο γραφείο του μακαριστού, τόσο επίσημοι, όσο και απλό λαός, από την Πέμπτη θα εκτεθεί η σορός του σε λαϊκό προσκύνημα και το Σάββατο στις 12 Νοεμβρίου θα γίνει η κηδεία. Έχει ανακοινωθεί ότι θα παραστεί στην κηδεία ο Οικουμενικός Πατριάρχης, θα παραστεί η Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και η Κυβέρνηση».
Στη συνέχεια πρόσθεσε πως «δεν μιλήσαμε για εκλογές, γιατί θεωρούμε ότι είναι ασέβεια, ενώ η σορός η μακαριστού είναι ακόμα άταφη, να μιλάμε για τη διαδοχή. Τη Δευτέρα, στις 10:00, συνέρχεται ξανά η σύνοδος για το θέμα των εκλογών. Υπάρχουν κάποιες προθεσμίες που δίνονται από το καταστατικό, αλλά αυτές μπορεί να ξεπεραστούν, εάν υπάρχουν προβλήματα που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε».
Το ιδιόχειρο ψηφοδέλτιο, ποιοι ψηφίζουν και το ενδεχόμενο εκλογής με κλήρωση
Δικαίωμα υποψηφιότητας έχουν περίπου 60 ιεράρχες, οι οποίοι πληρούν τα προσόντα που καθορίζονται. Δεν αφορά δηλαδή μόνο τους υψηλόβαθμους κληρικούς αλλά ούτε και το σύνολο του κλήρου. Ωστόσο, κανένας εξ’ αυτών δεν υποβάλλει υποψηφιότητα. Αντ’ αυτού, εάν δεν ενδιαφέρονται για εκλογή, το γνωστοποιούν στους ψηφοφόρους. Τα κριτήρια είναι τα ακόλουθα:
- Να είναι άγαμοι κληρικοί
- Να είναι άνω των 35 ετών
- Να είναι κάτοχοι πτυχίου θεολογίας
- Να έχουν δέκα χρόνια υπηρεσίας
Στους ψηφοφόρους θα δίνεται ένα σφραγισμένο ψηφοδέλτιο, στο οποίο θα γράφουν το όνομα του κληρικού της προτίμησής του, ο οποίος πληροί τα κριτήρια. Αναμένεται ότι όσοι θα προσέλθουν στις κάλπες θα γνωρίζουν εκ των προτέρων ποια είναι τα πρόσωπα που όντως ενδιαφέρονται για τον Αρχιεπισκοπικό Θώκο, καθώς εδώ και καιρό είναι γνωστά και αναμένεται το επόμενο διάστημα να ενημερωθεί ακόμη περισσότερο στο κοινό. Πρόκειται για τους Μητροπολίτες Λεμεσού, Ταμασού, Κωνσταντίας, Μορφου και Κηρυνείας και τον Επίσκοπο Καρπασίας.
Σε ό,τι αφορά αυτούς που έχουν δικαίωμα ψήφου, είναι οι χριστιανοί ορθόδοξοι, που κατοικούν μόνιμα στην Κύπρο τον τελευταίο ένα χρόνο. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι μη Κύπριοι πολίτες, που είναι ορθόδοξοι χριστιανοί και μόνιμοι κάτοικοι.
Για τον καταρτισμό των εκλογικών καταλόγων αναμένεται να χρησιμοποιηθούν ως βάση αυτοί των πολιτειακών εκλογών και να αφαιρεθούν όσα πρόσωπα ανήκουν στις άλλες θρησκευτικές κοινότητες, ενώ συγκρίσεις μπορούν να γίνουν και με τον κατάλογο του 2006. Όσον αφορά τον χώρο και τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών, κανονικά αυτές πραγματοποιούνται στις εκκλησίες. Ωστόσο, η Εκκλησία της Κύπρου έχει το δικαίωμα να αναθέσει την πραγματοποίησή τους στο κράτος επί πληρωμή, το οποίο διαθέτει τους κατάλληλους μηχανισμούς και υποδομές.
Σημειώνεται, βέβαια, πως όλα αυτά αφορούν τον «πρώτο γύρο» των Αρχιεπισκοπικών Εκλογών, κατά τον οποίο ψηφίζει ο λαός. Η τελική ψηφοφορία πραγματοποιείται τρεις μέρες αργότερα από την Ιερά Σύνοδο και δικαίωμα ψήφου έχουν 16 υψηλόβαθμοι κληρικοί. Τα τρία πρόσωπα που θα αποφασίσουν οι ψηφοφόροι ότι αποτελούν το Τριπρόσωπο θα τεθούν ενώπιον τους προς μυστική ψηφοφορία. Σε περίπτωση ισοψηφίας πραγματοποιείται δεύτερος γύρος μεταξύ των δύο που εξασφαλίζουν τις περισσότερες ψήφους, ώστε κάποιος εκ των δύο να εξασφαλίσει εννέα. Εάν ούτε τότε καταστεί δυνατόν, πραγματοποιείται κλήρωση.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να αλλάξει την κατάταξη των υποψηφίων, καθώς η Ιερά Σύνοδος είναι διαφορετικό εκλογικό σώμα από τον λαό και ψηφίζει με διαφορετικά κριτήρια, τα οποία σχετίζονται με συμπάθειες, προσωπικές και συλλογικές ατζέντες, διαφορετικές προσεγγίσεις, ακόμη και με την ηλικία των υποψηφίων, ενώ άτυπα «κόμματα» υπάρχουν και ανάμεσα στα μέλη της ιεραρχίας της Εκκλησίας.
Συνεπώς, ακόμη κι αν ο Χ υποψήφιος έρθει πρώτος στις εκλογές, μπορεί τελικά να είναι τρίτος, αν δεν λάβει την απαραίτητη υποστήριξη από τα μέλη της Ιεράς Συνόδου. Αυτή η εναλλαγή είναι θεωρητικά πιθανή και στις Προεδρικές Εκλογές, καθώς το πρόσωπο που κόβει πρώτο το νήμα στον πρώτο γύρο, ενδέχεται να έρθει δεύτερο στον δεύτερο γύρο, με τη διαφορά ότι στις Προεδρικές ψηφίζει και στους δύο γύρους ο λαός και αποφασίζει γι’ αυτή την αλλαγή η πλειοψηφία, ενώ στην περίπτωση των Αρχιεπισκοπικών Εκλογών, την τελική απόφαση θα λάβουν 16 υψηλόβαθμοι κληρικοί.
