H Κύπρος δοκιμάζεται ξανά από έναν ακόμη κύκλο ανομβρίας, ενδεχομένως από τους χειρότερους που πέρασε τα τελευταία χρόνια, είπε η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, σε εισαγωγική της δήλωση, στη σημερινή συνέντευξη Τύπου για τη διαχείριση του υδατικού προβλήματος κατά την οποία κάλεσε τους ξενοδόχους να ανταποκριθούν στο σχέδιο οικονομικών κινήτρων για τοποθέτηση αφαλατώσεων.
«Οι επόμενες μέρες, οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι. Είναι ήδη δύσκολοι. Για να μην αισθανθούν τα νοικοκυριά τις συνέπειες της ανομβρίας χρειάζεται συλλογική προσπάθεια. Προσέχουμε κάθε σταγόνα νερού που φεύγει από τις βρύσες μας. Όσο περισσότερο νερό εξοικονομήσουμε σήμερα, τόσο μειωμένα θα είναι τα προβλήματα που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε», πρόσθεσε.
Όπως είπε, «εργαζόμαστε ώστε, στην περίπτωση που απαιτηθούν περικοπές, αυτές να περιοριστούν στον ελάχιστο δυνατό βαθμό».
Σημείωσε, παράλληλα, ότι η Πάφος και η Λεμεσός είναι οι πρώτες πόλεις που ενδεχομένως να αισθανθούν τις επιπτώσεις της ανομβρίας.
«Για αυτό και τα μέτρα που λαμβάνουμε στοχεύουν πρώτα σε αυτές τις δύο πόλεις. H χώρα μας δοκιμάζεται ξανά από έναν ακόμη κύκλο ανομβρίας, ενδεχομένως από τους χειρότερους που πέρασε τα τελευταία χρόνια. Ύψιστη προτεραιότητά μας αυτή τη στιγμή είναι να καλύπτουμε απρόσκοπτα τις ανάγκες σε νερό πόσιμο σε όλη την Κύπρο», συμπλήρωσε.
Η κ. Παναγιώτου κάλεσε τους ξενοδόχους να ανταποκριθούν στο σχέδιο οικονομικών κινήτρων για τοποθέτηση αφαλατώσεων.
«Είναι η πρώτη φορά που επιδοτείται ένα τέτοιο μέτρο και η πρώτη φορά που τους δίνεται η δυνατότητα να καλύψουν και τις ανάγκες ύδρευσης, πέραν της άρδευσης. Η συμμετοχή στο σχέδιο θα μειώσει σημαντικά τα προβλήματα στον τουρισμό μας», υπογράμμισε.
Η Υπουργός Γεωργίας αναφέρθηκε στη διαχείριση του υδατικού προβλήματος, αλλά και στα μέτρα που εξαγγέλθηκαν και που ήταν το τέταρτο πακέτο μέτρων που έλαβε η Κυβέρνηση μέσα σε έναν χρόνο.
«Ύψιστη προτεραιότητά μας αυτή τη στιγμή είναι να καλύπτουμε απρόσκοπτα τις ανάγκες σε νερό πόσιμο σε όλη την Κύπρο. Εργαζόμαστε ώστε, στην περίπτωση που απαιτηθούν περικοπές, αυτές να περιοριστούν στον ελάχιστο δυνατό βαθμό. Είναι ένα απευκταίο σενάριο, για το οποίο δουλεύουμε μεθοδικά ώστε να αποφύγουμε», επεσήμανε.
Σε καμιά περίπτωση, συνέχισε η κ. Παναγιώτου, «δεν πρόκειται να ωραιοποιήσουμε την εικόνα που επικρατεί».
«Η Πάφος και η Λεμεσός είναι οι πρώτες πόλεις που ενδεχομένως να αισθανθούν τις επιπτώσεις της ανομβρίας. Για αυτό και τα μέτρα που λαμβάνουμε στοχεύουν πρώτα σε αυτές τις δύο πόλεις. Οι λόγοι που οδηγηθήκαμε σε αυτή την κατάσταση είναι γνωστοί: ανομβρία για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, πεπαλαιωμένα δίκτυα νερού με σημαντικές απώλειες, αφαλατώσεις που καλύπτουν το 70% των αναγκών μας σε ύδρευση, αξιοποίηση των αφαλατώσεων περιστασιακά και όποτε δεν έβρεχε, αφαίρεση σημαντικών ποσοτήτων νερού από τα φράγματα για σκοπούς ύδρευσης και στέρησής του από όσους το έχουν ανάγκη, δηλαδή τους αγρότες μας, και όσους δεν είναι στο δίκτυο των αφαλατώσεων», συμπλήρωσε.
Σημείωσε ότι η καταστροφική πυρκαγιά στη μονάδα αφαλάτωσης της Πάφου, επιδείνωσε ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
«Προφανώς έγιναν λάθη διαχρονικά, όμως, την ίδια ώρα πρέπει να ειπωθεί πως έγιναν και πολλά. Η διαφορά των τεσσάρων πακέτων μέτρων που εξαγγείλαμε και ήδη υλοποιούμε, είναι ότι αποτελούν μια ολοκληρωμένη στρατηγική που οδηγεί σε απεξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες για κάλυψη των αναγκών ύδρευσης στο 100%. Αυτή η στρατηγική καταρτίστηκε και ήδη υλοποιείται. Τώρα είναι η ώρα της εξοικονόμησης, η ώρα της ανταπόκρισης στα μέτρα που λάβαμε είναι η ώρα της συλλογικής ευθύνης, είναι η ώρα των λύσεων», πρόσθεσε.
Όπως είπε η κ. Παναγιώτου, η Κυβέρνηση, στοχεύει στη μόνιμη επίλυση του προβλήματος, δηλαδή στην κάλυψη του συνόλου των αναγκών ύδρευσης από τις αφαλατώσεις, με αντίστοιχη απεξάρτησή μας από τις καιρικές συνθήκες.
Ανέφερε, μεταξύ άλλων σε ό,τι αφορά τις σημαντικότερες ενέργειες που έκαναν από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων της, ότι μη έχοντας άλλη επιλογή και για να συνεχιστεί απρόσκοπτα η ύδρευση, ξεκίνησαν τις περικοπές νερού για τους αγρότες ήδη από το 2024 κατά 30%, και τις συνεχίζουν το 2025 στο 50%.
Πέραν από τα πιο πάνω, είπε η Υπουργός Γεωργίας, το Υπουργικό Συμβούλιο προχώρησε χθες σε τέσσερις επιπλέον σημαντικές αποφάσεις, οι οποίες μπορούν να έχουν άμεσο και μετρήσιμο θετικό αποτέλεσμα.
Συγκεκριμένα, σημείωσε, «για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα των απωλειών που εκτιμάται ότι είναι στο 35%-40% κατά μέσο όρο, αποφασίσαμε την ενίσχυση των ΕΟΑ με 8 εκ. ευρώ για να μειωθούν οι απώλειες στα δίκτυα υδατοπρομήθειας που είναι υπό την ευθύνη τους».
«Πρόκειται για έργα που μπορούν να γίνουν αμέσως και να έχουν το μεγαλύτερο όφελος. Θα επιλέξουμε δηλαδή τα έργα που μπορούν να ολοκληρωθούν μέσα σε ένα χρόνο και να έχουν το μεγαλύτερο θετικό αποτέλεσμα», πρόσθεσε.
Ανέφερε, επίσης, πως αποφάσισαν την ετήσια στήριξη ύψους €1 εκατομμυρίου για την τριετία 2025-2027, προκειμένου να υλοποιηθούν αντίστοιχα έργα και σε κοινότητες εκτός αρμοδιότητας των ΕΟΑ, ενισχύοντας την υδροδότηση ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.
«Εγκρίναμε Σχέδιο Χορηγιών για Εγκατάσταση Μικρών Ιδιωτικών Μονάδων Αφαλάτωσης ύψους 3 εκ ευρώ σε Ξενοδοχειακές Μονάδες με στόχο να καλύψουν τις ανάγκες τους σε νερό, χωρίς να επιβαρύνουν τα κυβερνητικά συστήματα υδατοπρομήθειας. Αυτό το σχέδιο εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Κύπρο», σημείωσε.
Επαναξιολόγησαν, είπε η Υπουργός, για δεύτερη φορά το πλαίσιο αδειοδότησης για αφαλατώσεις έως 1500 κυβικά ώστε ξενοδοχεία, τοπικές αρχές αλλά και γεωργοί, οι οποίοι επιθυμούν να εγκαταστήσουν μικρές μονάδες αφαλάτωσης, να μπορούν να αδειοδοτηθούν για άδεια αφαλάτωσης εντός μίας εβδομάδας.
«Επίσης, απλοποιήσαμε και εξαιρέσαμε από μια σειρά από άλλες πρόνοιες που σχετίζονται με σειρά αδειοδοτήσεων και τις κινητές μονάδες αφαλάτωσης που έχουμε στον προγραμματισμό μας. Αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί σε ό,τι αφορά το υδατικό. Έχουμε τη θέληση και το πλάνο για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε την κατάσταση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, με πρώτη προτεραιότητα να αποφύγουμε τις περικοπές στην ύδρευση. Για να αποφύγουμε τα χειρότερα, χρειαζόμαστε και τη βοήθεια όλων. Καλώ τους ξενοδόχους να ανταποκριθούν στο σχέδιο οικονομικών κινήτρων για τοποθέτηση αφαλατώσεων», συμπλήρωσε.
Είναι η πρώτη φορά, συνέχισε η κ. Παναγιώτου, που επιδοτείται ένα τέτοιο μέτρο και η πρώτη φορά που τους δίνεται η δυνατότητα να καλύψουν και τις ανάγκες ύδρευσης, πέραν τις άρδευσης.
«Η συμμετοχή στο σχέδιο θα μειώσει σημαντικά τα προβλήματα στον τουρισμό μας. Καλώ τους ΕΟΑ, που είναι για εμάς εκ των στενότερων συνεργατών μας, μέσα από τη στενή συνεργασία που έχουμε να συνεχίσουν τις δικές τους προσπάθειες και να προχωρήσουν στην υλοποίηση των έργων που θα οδηγήσουν σε μείωση των απωλειών νερού. Από αύριο το ΤΑΥ ξεκινά εκ νέου κύκλο επαφών με τον κάθε έναν ΕΟΑ για να καθοριστούν τα επόμενα βήματα σε ό,τι αφορά τις απώλειες. Πρώτη επαφή ο ΕΟΑ Πάφου. Καλώ τις κοινότητες να αξιοποιήσουν τη χρηματοδότηση που τους παρέχουμε ώστε να μπορέσουν να καλύψουν έκτακτες ανάγκες υδροδότησης», είπε.
Σε αυτή τους την προσπάθεια, ανέφερε η κ. Παναγιώτου, ο βασικός τους συμπαραστάτης είναι οι ίδιοι οι πολίτες.
«Απευθύνω έκκληση στον κάθε έναν και στην κάθε μία από εσάς. Οι επόμενες μέρες, οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι. Είναι ήδη δύσκολοι. Για να μην αισθανθούν τα νοικοκυριά τις συνέπειες της ανομβρίας χρειάζεται συλλογική προσπάθεια. Προσέχουμε κάθε σταγόνα νερού που φεύγει από τις βρύσες μας. Όσο περισσότερο νερό εξοικονομήσουμε σήμερα, τόσο μειωμένα θα είναι τα προβλήματα που θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Τα μέτρα που λάβαμε χθες, δεν τελειώνουν σήμερα. Αναφέρθηκα στα 13 πιο σημαντικά μέτρα που έχουμε λάβει τους τελευταίους 12 μήνες. Και συνεχίζουμε και με άλλα μέτρα που επεξεργαζόμαστε», πρόσθεσε.
Όπως τόνισε η κ. Παναγιώτου, «με τη συνεργασία όλων μας, κράτους, τοπικών αρχών, αλλά και κάθε πολίτη ξεχωριστά, μπορούμε να δώσουμε τον απαραίτητο χρόνο στις υποδομές που ξεκίνησαν να υλοποιούνται ήδη για να δώσουν τα αποτελέσματα που χρειαζόμαστε».
Σε ερώτηση για το μέγιστο ποσό της δαπάνης που θα καταβάλει ένας ξενοδόχος για εγκατάσταση μικρής μονάδας αφαλάτωσης, η Υπουργός Γεωργίας ανέφερε ότι αυτό θα εξαρτηθεί από τη δυναμικότητα της μονάδας που θα εγκαταστήσει.
Εξήγησε ότι η ενίσχυση που δίνεται βάσει του σχεδίου υπολογίζεται στο 30% μιας μεμονωμένης μονάδας και μέχρι 50% για σύμπλεγμα ή ομαδικές αναπτύξεις.
Η κ. Παναγιώτου σημείωσε ότι η ενίσχυση αυτή αφορά την αγορά μιας μονάδας, προσθέτοντας ότι υπάρχει και η επιλογή της ενοικίασης όπου γίνονται ανάλογες ρυθμίσεις με την αντίστοιχη χρηματοδότηση βάσει του σχεδίου.
«Σίγουρα το κόστος της μίσθωσης σύμφωνα με την άσκηση που κάναμε σε κάποια υφιστάμενα ξενοδοχεία που ήδη έχουν αφαλατώσεις δεν ξεπερνά τις υφιστάμενες χρεώσεις που έχουν από τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας. Άρα είναι προς το συμφέρον τους η τοποθέτηση αφαλατώσεων», πρόσθεσε.
Απαντώντας σε ερώτηση αν το σχέδιο αφορά ξενοδοχεία που έχουν εξασφαλίσει τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις, η κ. Παναγιώτου είπε ότι επιλέξιμα θεωρούνται τα ξενοδοχεία που έχουν άδεια λειτουργίας από το υφυπουργείο Τουρισμού.
Ερωτηθείσα αν λήφθηκαν υπόψη οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο πλαίσιο του σχεδίου, η Υπουργός είπε ότι βεβαίως και λήφθηκαν όλες οι περιβαλλοντικές παράμετροι και όροι συμπεριλαμβάνονται στο πλαίσιο αδειοδότησης.
Είπε, επίσης, ότι οι ενδιαφερόμενοι γνωρίζουν τους περιβαλλοντικούς όρους που πρέπει να εφαρμόσουν και είναι όροι, οι οποίοι προστατεύουν το θαλάσσιο περιβάλλον, αλλά και την ίδια στιγμή επιτρέπουν και στον ιδιοκτήτη να προχωρήσει στην εγκατάσταση της μονάδας αφαλάτωσης.
«Η άσκηση που έχουμε κάνει με ξενοδοχεία, επαναλαμβάνω, που ήδη χρησιμοποιούν μονάδες αφαλάτωσης και είναι εις γνώση μας, δείχνει ότι το σχέδιο το οποίο κάνουμε είναι ένα σχέδιο, το οποίο δίνει μια πολύ σημαντική οικονομική ενίσχυση», σημείωσε.
Απαντώντας σε ερώτηση αν θα δοθεί στήριξη για εγκατάσταση και φωτοβολταϊκών συστημάτων, η κ. Παναγιώτου είπε ότι το σχέδιο δεν προνοεί κάτι τέτοιο, υπενθυμίζοντας πως υπάρχει ήδη αριθμός σχεδίων που αφορούν στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Επεσήμανε, παράλληλα, ότι στο πλαίσιο των Πλάνου 28 δράσεων το οποίο καταρτίστηκε και εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, για πρώτη φορά περιλαμβάνεται η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τις μεγάλες και μόνιμες μονάδες αφαλάτωσης που θα εγκατασταθούν.
Η λειψυδρία αποτελεί ένα από τα βασικότερα ζητήματα, είπε ο Υφυπουργός
Σε παρέμβασή του, ο Υφυπουργός Τουρισμού, Κώστα Κουμής, είπε ότι η λειψυδρία αποτελεί ένα από τα βασικότερα ζητήματα που καλούνται όλες οι χώρες της Μεσογείου να διαχειριστούν στις μέρες μας.
«Το πρόβλημα έχει γίνει ιδιαίτερα αισθητό λόγω και της δυναμικής που χαρακτηρίζει τον τουρισμό τα τελευταία χρόνια και η χώρα μας δεν μπορεί να αποτελέσει εξαίρεση, ιδιαίτερα εάν λάβουμε υπόψιν ότι για 3ο συνεχόμενο έτος δυστυχώς έχουμε ανομβρία. Το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από πρόταση της καθ’ ύλην αρμόδιας Υπουργού, της Μαρίας Παναγιώτου, αποφάσισε χθες την υιοθέτηση πακέτου μέτρων για αντιμετώπιση του προβλήματος, το 4ο πακέτο μέτρων σε διάστημα ενός περίπου έτους», σημείωσε.
Στο πακέτο που αποφασίστηκε, είπε ο κ. Κουμής, συμπεριλαμβάνεται και πρόνοια, που δίνει το δικαίωμα στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Κύπρου, να προχωρήσουν στην εγκατάσταση μονάδων αφαλάτωσης.
«Σύμφωνα με το σχέδιο, δικαιούχοι είναι Φυσικά ή Νομικά Πρόσωπα, τα οποία διαχειρίζονται ξενοδοχεία ή τουριστικά καταλύματα σε παράκτιες περιοχές. Αιτήσεις μπορούν να γίνονται είτε από ένα αιτητή, είτε από ομάδα αιτητών, από αριθμό δηλαδή ξενοδοχειακών μονάδων για εγκατάσταση κοινής Μονάδας Αφαλάτωσης υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις», συμπλήρωσε.
Επί της ουσίας μέσω του σχεδίου, συνέχισε ο Υφυπουργός Τουρισμού, δίνεται το δικαίωμα στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της Κύπρου να γίνουν αυτάρκεις, και να μειώσουν και το κόστος νερού ανά τουριστική μονάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο ανταγωνιστικότητας.
«Την ίδια στιγμή βεβαίως, επιτυγχάνεται και λιγότερη επιβάρυνση του υφιστάμενου μηχανισμού ύδρευσης και άρδευσης της πολιτείας. Γενικότερα η συγκεκριμένη πρόνοια του σχεδίου, αποτελεί μία οριζόντια πολιτική που εφαρμόζεται με απώτερο σκοπό την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, με τρόπο μάλιστα που δίνει την ευχέρεια στις τουριστικές επιχειρήσεις να γίνουν αυτάρκεις και πιο ανταγωνιστικές», σημείωσε.
Ο Αναπληρωτής Διευθυντής του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, Γιώργος Καζαντζής, παρουσίασε την τρέχουσα εικόνα όσον αφορά το υδατικό ισοζύγιο και τις ενέργειες στις οποίες προβαίνει το ΤΑΥ για αντιμετώπιση της κατάστασης.
Αναφερόμενος στην εισροή νερού στα φράγματα, ο κ. Καζαντζής επεσήμανε πως η τρέχουσα τριετία όσον αφορά τη βροχόπτωση και την εισροή νερού στα φράγματα θεωρείται αντίστοιχη με την περίοδο 2007, 2008 και 2009.
Υπογράμμισε ότι το ΤΑΥ δουλεύει πολύ σκληρά και στοχευμένα για να ανταπεξέλθει στην κατάσταση, προσθέτοντας ότι οπωσδήποτε είναι αναγκαία και η συμβολή των πολιτών σε αυτήν την προσπάθεια.
Η Ανώτερη Εκτελεστικός Μηχανικός του ΤΑΥ, Γιάννα Οικονομίδου, παρουσίασε τις πρόνοιες του σχεδίου παροχής χορηγίας για εγκατάσταση μικρών μονάδων αφαλάτωσης σε ξενοδοχειακές μονάδες.
