Με την ενεργειακή ασφάλεια να αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία για την Ευρώπη, κανέναν δεν ευνοεί η παράταση εκκρεμών ζητημάτων που εμποδίζουν έργα τα οποία θα μπορούσαν να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια. Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα έχει κάνει αισθητό το ενδιαφέρον του για υπέρβαση των διαφορών και διευθέτηση των ανοιχτών ζητημάτων ο αμερικανικός παράγοντας, που κινείται με διττό στόχο: αυτόν της ενίσχυσης της γεωπολιτικής σταθερότητας και της ενεργειακής ασφάλειας, αλλά και την οικονομική διάσταση που έχει η συμμετοχή ή το ενδιαφέρον αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών για τα ενεργειακά πρότζεκτ που αναδύονται.
Η συμφωνία που υπέγραψαν χθες στη Βηρυτό ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Πρόεδρος του Λιβάνου Ζοζέφ Αούν «κουμπώνει» στην πολύπλευρη διάσταση που λαμβάνουν τα γεωπολιτικά ζητήματα της ευρύτερης περιοχής. Καταρχάς επιλύει μια εκκρεμότητα 18 χρόνων για την οριοθέτηση ΑΟΖ, η οποία με τη σειρά της ανοίγει το δρόμο για αξιοποίηση ενεργειακών κοιτασμάτων, ακόμη και συνεκμετάλλευση, που κάνει περισσότερο ευνοϊκούς τους οικονομικούς όρους αξιοποίησης. Βάζει τα θεμέλια για ηλεκτρική διασύνδεση, που δεν αφορά στενά τις δύο χώρες, αλλά θα αποτελέσει τμήμα ευρύτερων δικτύων συνδεσιμότητας, που βρίσκονται σε στάδιο μελέτης στην ευρύτερη περιοχή.
Διαμορφώνει προοπτική για καθορισμό θαλάσσιων ζωνών ανάμεσα στις δύο χώρες και τη Συρία. Ορθώνει ανάχωμα στο επεκτατικό δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» που η Άγκυρα έχει υιοθετήσει για να εξυπηρετήσει τις μαξιμαλιστικές βλέψεις της στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενισχύεται, μέσω της Κύπρου, ο ρόλος της Ε.Ε. στην περιοχή και κατ’επέκταση η προσπάθεια για ενίσχυση της σταθερότητας. Ανοίγει το δρόμο για την προσέλκυση μεγάλων ξένων εταιρειών – και αμερικανικών – που θα ενδιαφερθούν για τα ενεργειακά πρότζεκτ και που με τη συμμετοχή τους επίσης ενισχύουν την προοπτική σταθερότητας.
Το ερώτημα είναι αν και με ποιο τρόπο θα επιχειρήσει η Άγκυρα να παρέμβει στις συμφωνίες που προχωρούν. Η πολυετής καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της συμφωνίας για καθορισμό ΑΟΖ ανάμεσα σε Κύπρο και Λίβανο οφείλεται και στην τουρκική παρέμβαση. Ο υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, Γιασάρ Γκιουλέρ, σε μια συγκυρία που δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαία, δεδομένων όσων εξελίσσονται το τελευταίο διάστημα στην ευρύτερη περιοχή, διεμήνυσε μιλώντας στην επιτροπή προϋπολογισμού της τουρκικής βουλής ότι καμιά πρωτοβουλία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την Άγκυρα. Είναι ένα μήνυμα που η τουρκική πλευρά εκπέμπει σταθερά με διάφορες αφορμές. Έχει επαναληφθεί και σε σχέση με το καλώδιο ηλεκτρικής σύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου και για τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης.
Ο κ. Γκιουλέρ ήταν σαφής δηλώνοντας ότι «Καταβάλλουμε κάθε είδους προσπάθεια για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων μας στη γαλάζια και ουράνια πατρίδα μας και εκτελούμε αποτελεσματικά τις δραστηριότητές μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνα με τα εθνικά μας συμφέροντα. Από την άλλη πλευρά, επιθυμούμε επίσης την επίλυση των προβλημάτων που υπάρχουν ανάμεσα σε εμάς και τη γείτονά μας Ελλάδα, την ανάπτυξη του υφιστάμενου θετικού περιβάλλοντος διαλόγου, ώστε και η θάλασσα του Αιγαίου να γίνει περιοχή ειρήνης και σταθερότητας. Παράλληλα, προβαίνουμε και σε διπλωματικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και εφαρμόζουμε με αποφασιστικότητα κάθε αναγκαίο μέτρο στο πλαίσιο της αμοιβαιότητας έναντι κάθε είδους έργου και πρωτοβουλίας που επιχειρεί να υλοποιήσει μονομερώς η Ελλάδα στην περιοχή. Ενώ τονίζουμε σε κάθε ευκαιρία ότι δεν θα μπορέσει να πραγματοποιηθεί κανένα έργο στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο που αγνοεί τη χώρα μας ή έχει την πρόθεση να σφετεριστεί τα δικαιώματά μας, συνεχίζουμε να υπερασπιζόμαστε και τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των αδελφών μας στην Κύπρο».
