Μείωση στους σοβαρούς οδικούς τραυματισμούς κατά 43% σημείωσε η Κύπρος στη δεκαετία που προηγήθηκε του 2023, σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Οδικής Ασφάλειας Road Safety PIN (Performance Index) που παρουσιάζει τα δεδομένα στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), καθώς και στην Ελβετία, το Ισραήλ, τη Νορβηγία, τη Σερβία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Στην έκθεση, η οποία δημοσιεύεται σήμερα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών (ETSC), αναφέρεται ωστόσο πως η πρόοδος στη μείωση των σοβαρών οδικών τραυματισμών στην ΕΕ δεν είναι η προσδοκώμενη, σύμφωνα με το στόχο που η ΕΕ καθόρισε για μείωση τους κατά 50% από το 2020 μέχρι το 2030, καθώς ανήλθε μόνο σε 13%.
Σύμφωνα με την έκθεση, κάθε χρόνο καταγράφονται στην ΕΕ περίπου 1.291.000 οδικοί τραυματισμοί, από τους οποίους 141.000 είναι σοβαροί. Ένα μεγάλο ποσοστό από τους σοβαρούς τραυματισμούς προκαλούν μόνιμες αναπηρίες και άλλα σοβαρά προβλήματα εφ’ όρου ζωής. Στην Κύπρο καταγράφηκαν το 2024 226 σοβαροί οδικοί τραυματισμοί, με βάση τον εθνικό ορισμό.
Σημειώνεται ότι δεδομένου του γεγονότος ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές στον ορισμό του σοβαρού τραυματισμού ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και στα υπόλοιπα κράτη που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ΡΙΝ, η ΕΕ καθόρισε το νοσοκομειακό ορισμό MAIS3+, για να εξασφαλιστεί η δυνατότητα σύγκρισης μεταξύ των κρατών. Ακόμα ένας λόγος για την υιοθέτηση του MAIS3+, είναι η ελλιπής καταγραφή του συνόλου των τραυματισμών από την Αστυνομία, σε κάποιες χώρες. Στην Κύπρο δεν παρατηρείται πρόβλημα στην καταγραφή των οδικών τραυματισμών και ιδιαίτερα των σοβαρών. Η Κύπρος άρχισε να καταγράφει συστηματικά τους σοβαρούς οδικούς τραυματισμούς με την κατηγοριοποίηση MAIS3+, από το 2017.
Αναγνωρίζοντας το μέγεθος των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων που προκαλούν οι σοβαροί οδικοί τραυματισμοί, η ΕΕ καθόρισε στόχο για μείωση τους κατά 50% από το 2020 μέχρι το 2030, όπως είναι και ο στόχος για τους οδικούς θανάτους. Η Κύπρος έχει καθορίσει τους ίδιους στόχους στο εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας 2021-2030.
Ωστόσο, η πρόοδος στη μείωση των σοβαρών οδικών τραυματισμών στην ΕΕ δεν είναι η προσδοκώμενη. Κατά τη δεκαετία από το 2013 μέχρι το 2023 καταγράφηκε μείωση στους σοβαρούς τραυματισμούς κατά 13% μόνο, ενώ η αντίστοιχη μείωση στους θανάτους ήταν 16%. Η μείωση του 13% απέχει πολύ από το στόχο του 50% για τη δεκαετία 2020-2030, αναφέρει η έκθεση. Η Κύπρος, αντιθέτως, κατέγραψε εντυπωσιακή μείωση 43% στους σοβαρούς τραυματισμούς κατά τη δεκαετία 2013-2023. Επίσης, κατέγραψε τη 2η μεγαλύτερη μέση ετήσια μείωση στην ΕΕ, μετά τη Ρουμανία και τη μεγαλύτερη μείωση στους ελαφρούς τραυματισμούς κατά την ίδια δεκαετία.
Η κατανομή των σοβαρών τραυματισμών στις διάφορες κατηγορίες των οδικών χρηστών διαφέρει από χώρα σε χώρα.
Κατά μέσο όρο, σε όλη την επικράτεια της ΕΕ το 35% των σοβαρών τραυματισμών αφορά σε επιβαίνοντες αυτοκινήτων (24% οδηγοί και 11% επιβάτες) ενώ πολύ δυσανάλογο είναι το ποσοστό του 25% που αφορά σε ποδηλατιστές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε θανάτους ποδηλατιστών ανέρχεται στο 10%. Η Κύπρος καταγράφει τα ίδια ποσοστά με το μέσο όρο της ΕΕ σε ότι αφορά τους επιβαίνοντες αυτοκινήτου, αλλά μόνο 4% για τους ποδηλατιστές.
Υπάρχει επίσης μεγάλη διαφορά στην κατανομή των σοβαρών τραυματισμών κατά φύλο, που κυμαίνεται για τους άρρενες από 81% στην Ελλάδα, στο 55% στην Εσθονία. Ο μέσος όρος της ΕΕ για τους άρρενες είναι 66%. Στην Κύπρο, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 73%.
Σύμφωνα με την Jenny Carson, υπεύθυνη του έργου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών καθημερινά, σ’ όλη την Ευρώπη, εκατοντάδες άνθρωποι τραυματίζονται σοβαρά στους δρόμους. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υποτιμούν τόσο την κλίμακα του προβλήματος όσο και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν αυτοί οι τραυματισμοί, είπε.
Οι εθνικές κυβερνήσεις, συνέχισε, πρέπει να εργαστούν σκληρότερα για να βελτιώσουν το σύστημα που βασίζεται εκτενώς σε δεδομένα που αναφέρονται από την αστυνομία, τα οποία δίνουν μια παραπλανητική εικόνα για την έκταση των τραυματισμών από τροχαία ατυχήματα στα άτομα, τις κοινωνίες και τις οικονομίες.
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος και την επίτευξη του στόχου της μείωσης των σοβαρών τραυματισμών, η έκθεση προτείνει την υιοθέτηση της προσέγγισης του «Ασφαλούς Συστήματος». Αυτή η προσέγγιση λαμβάνει υπόψη την ευαλωτότητα του ανθρώπινου σώματος και επιδιώκει τη δημιουργία ενός συστήματος οδικής ασφάλειας που μειώνει τους κινδύνους θανατηφόρων και σοβαρών τραυματισμών. Τα βασικά στοιχεία του «Ασφαλούς Συστήματος» περιλαμβάνουν την προσαρμογή των ορίων ταχύτητας στο οδικό περιβάλλον και τους χρήστες, τη βελτίωση της υποδομής για τη μείωση των συγκρούσεων και των συνεπειών τους, την προώθηση τεχνολογιών που αποτρέπουν τις συγκρούσεις και προστατεύουν τους χρήστες, την εκπαίδευση, επιβολή νόμων και παροχή κινήτρων για υπεύθυνη συμπεριφορά και τη διασφάλιση άμεσης και αποτελεσματικής ιατρικής περίθαλψης.
Η έκθεση, σε συστάσεις της, καλεί τις εθνικές Kυβερνήσεις να εφαρμόσουν μέτρα για τη μείωση των σοβαρών τραυματισμών, όπως συλλογή δεδομένων σύμφωνα με το MAIS3+ και βελτίωση της καταγραφής των ευάλωτων χρηστών, μείωση των ορίων ταχύτητας στις κατοικημένες περιοχές στα 30 χλμ./ώρα, ανάπτυξη ασφαλέστερων υποδομών και διαχωρισμός της μηχανοκίνητης κυκλοφορίας από ευάλωτους χρήστες και αποτελεσματική επιβολή των κανόνων κυκλοφορίας και ενίσχυση της αστυνόμευσης.
Προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αναφέρει ότι θα πρέπει να ενισχύσουν τη συνεργασία με τα κράτη μέλη, υποστηρίζοντας τη συλλογή εναρμονισμένων δεδομένων και την ενίσχυση της επαγγελματικής κατάρτισης, τη μείωση των ορίων ταχύτητας και την ανάπτυξη ασφαλέστερων υποδομών και τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Αρχής Οδικής Ασφάλειας για τη βελτίωση της ανάλυσης δεδομένων και της χάραξης πολιτικής.
Η αυτούσια έκθεση θα βρίσκεται στο σύνδεσμο www.etsc.eu/pinflash48
