Από τον Ιανουάριο, ένα από τα μικρότερα σε έκταση κράτη της Ευρώπης αναλαμβάνει έναν από τους πιο απαιτητικούς ρόλους στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος παραλαμβάνει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου, αναλαμβάνοντας να καθοδηγήσει τις πολιτικές διεργασίες της Ένωσης σε μια περίοδο γεμάτη κρίσιμα και αλληλένδετα ζητήματα.
Η Λευκωσία καλείται να ηγηθεί διαπραγματεύσεων για θέματα όπως:
- η απάντηση της ΕΕ στη ρωσική επιθετικότητα
- η στήριξη στρατηγικών ευρωπαϊκών βιομηχανιών που δοκιμάζονται
- η κατάρτιση του μακροπρόθεσμου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού
- η αναθεώρηση σημαντικών τμημάτων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει να απλοποιήσει
Το εύρος αυτών των προκλήσεων θεωρείται πρωτοφανές, ιδίως για ένα μικρό, στρατιωτικά ουδέτερο κράτος και γεωγραφικά απομακρυσμένο από τις Βρυξέλλες.
Όπως σημειώνει Ευρωπαίος διπλωμάτης, «οι μικρές χώρες δυσκολεύονται περισσότερο όταν αναλαμβάνουν την προεδρία, γιατί απαιτείται τεράστιος όγκος εργασίας και ανθρώπινων πόρων — κάτι που η Κύπρος δεν είχε ιστορικά».
Αγώνας δρόμου για την προετοιμασία
Τους τελευταίους μήνες, η κυπριακή κυβέρνηση και η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της στις Βρυξέλλες κινούνται εντατικά για να καλύψουν οργανωτικά και θεσμικά κενά. Προσλήφθηκε επιπλέον προσωπικό από διάφορες χώρες, ενώ εξασφαλίστηκαν απευθείας πτήσεις μεταξύ Βρυξελλών και Λευκωσίας για ταχύτερη μετακίνηση διπλωματών.
Λίγες εβδομάδες πριν την έναρξη της προεδρίας, πραγματοποιήθηκε και κυβερνητικός ανασχηματισμός, γεγονός που οδήγησε στη μετάθεση της επίσημης τελετής έναρξης για τις 21 Δεκεμβρίου.
Παρά τις αρχικές ανησυχίες στις Βρυξέλλες, η εικόνα αλλάζει. «Υπάρχει η αφήγηση ότι η κυπριακή προεδρία θα είναι χαοτική, όμως στην πράξη κάνουν ό,τι πρέπει και αυτό καθησυχάζει», αναφέρει δεύτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Δύσκολη ατζέντα και γεωπολιτικές ισορροπίες
Οι επόμενοι έξι μήνες αναμένονται «καυτοί». Στην ατζέντα περιλαμβάνονται η πράσινη μετάβαση της αυτοκινητοβιομηχανίας, η μείωση της γραφειοκρατίας στις τεχνολογικές ρυθμίσεις και οι σκληρές συζητήσεις για το μέλλον των ευρωπαϊκών δημόσιων οικονομικών. Πάνω απ’ όλα, όμως, δεσπόζει η αντιπαράθεση της Ευρώπης με τη Ρωσία.
Η Κύπρος επιχειρεί να αποτινάξει τη φήμη της αμφιθυμίας απέναντι στη Μόσχα. Είναι μία από τις τέσσερις χώρες της ΕΕ που δεν ανήκουν στο ΝΑΤΟ και στο παρελθόν διατηρούσε στενούς δεσμούς με τη Ρωσία. Πλέον, επιδιώκει να δείξει ότι ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους δυτικούς εταίρους της, μεταξύ άλλων ανακαλώντας εκατοντάδες «χρυσά διαβατήρια» που είχαν δοθεί σε Ρώσους πολίτες.
Όπως δήλωσε η υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μαριλένα Ραούνα, η προεδρία αποτελεί ευκαιρία «να παρουσιάσουμε την Κύπρο όπως είναι σήμερα: σταθερή, ανθεκτική, με ισχυρή οικονομία, και ως το μοναδικό κράτος-μέλος της ΕΕ στην περιοχή μας».
Η γεωγραφία και το παρελθόν
Η τελευταία κυπριακή προεδρία το 2012 δεν είχε αφήσει θετικό αποτύπωμα, καθώς συνέπεσε με σοβαρή οικονομική κρίση και ένταση στις σχέσεις με τις Βρυξέλλες. Αυτή τη φορά, η Λευκωσία θέλει να αποδείξει ότι έχει μάθει από το παρελθόν.
Το προσωπικό της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες αυξήθηκε από περίπου 100 σε πάνω από 250 άτομα, ενώ ενισχύεται και από αποσπασμένους υπαλλήλους άλλων θεσμών και κρατών-μελών. Παράλληλα, η γεωγραφική απόσταση — περίπου 2.900 χιλιόμετρα από τις Βρυξέλλες — παραμένει πρόκληση, καθώς δυσκολεύει τη διοργάνωση άτυπων συναντήσεων.
Για να περιοριστεί το πρόβλημα, εξασφαλίστηκαν απευθείας πτήσεις από το Βέλγιο προς τη Λευκωσία πέντε φορές την εβδομάδα κατά τη διάρκεια της προεδρίας.
Ένα στοίχημα διεθνούς αξιοπιστίας
Η ανάληψη της προεδρίας σε μια τόσο κρίσιμη συγκυρία θεωρείται «καθοριστική στιγμή για την Κύπρο». Είναι ένα στοίχημα διεθνούς αξιοπιστίας, αλλά και μια ευκαιρία: αν η χώρα καταφέρει να ανταποκριθεί, το διπλωματικό και πολιτικό όφελος θα είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το μέγεθός της.
Όπως σημειώνει η Ραούνα, στόχος είναι να αποδείξει ότι «η Κύπρος ξέρει να θέτει προτεραιότητες, να παραμένει προσηλωμένη και να παραδίδει αποτελέσματα».
Με πληροφορίες από Politico
