Η εντυπωσιακή πρόοδος που έχει επιτύχει η Κύπρος σε σχέση με τη διαχείριση του μεταναστευτικού μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τους υπόλοιπους, δήλωσε χαρακτηριστικά η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ κα Ylva Johansson, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Υπουργό Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνο Ιωάννου. Κατά τη συνάντηση, ο κ. Ιωάννου παρουσίασε εκτενώς τα μέτρα που εφαρμόζει η Κυπριακή Δημοκρατία για τη διαχείριση του μεταναστευτικού και τα αποτελέσματά τους, ενώ συζητήθηκε και το ζήτημα της επαναξιολόγησης του καθεστώτος της Συρίας.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της σύσκεψης, καλωσορίζοντας την κα Johansson στην Κύπρο και ευχαριστώντας την για την εποικοδομητική συζήτηση, ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι στη σημερινή συνάντηση είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει τις δράσεις που υλοποιούνται στην Κύπρο για την ολιστική ανταπόκριση στην πρόκληση του μεταναστευτικού. «Η Κύπρος, ως νησί και χώρα εκτός της Ζώνης Σένγκεν, αντιμετωπίζει το μεγαλύτερο μεταναστευτικό πρόβλημα ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ. Συγκεκριμένα, 5.5% του πληθυσμού, ποσοστό τέσσερις φορές υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ, είναι νέοι αιτητές ασύλου ή κατέχουν καθεστώς διεθνούς προστασίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Υπουργός Εσωτερικών.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Ιωάννου ενημέρωσε την Ευρωπαία αξιωματούχο για τη νέα προσέγγιση της Κυβέρνησης κατά τους τελευταίους δέκα μήνες, η οποία επικεντρώνεται σε τέσσερις άξονες: τη μείωση των αφίξεων, την αναβάθμιση των υποδομών, την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων και την αύξηση των επιστροφών.
Απαριθμώντας ορισμένα από τα μέτρα, ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε στον υπερδιπλασιασμό του αριθμού των εξεταστών αιτήσεων ασύλου, που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση στον χρόνο που απαιτείται για έκδοση απόφασης από 9-21 μήνες σε 1-3 μήνες, αλλά και στην αύξηση του αριθμού των αποφάσεων. «Πέραν αυτών, προωθούμε με εντατικό ρυθμό το πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών, με την παραχώρηση οικονομικών κινήτρων», υπογράμμισε ο κ. Ιωάννου.
«Τα μέτρα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση των αριθμών των αφίξεων και των αιτήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία, υπάρχει αλλαγή στην τάση σε ό,τι αφορά στις αφίξεις μεταναστών σε σύγκριση με το 2022. Συγκεκριμένα, το 2023 ο συνολικός αριθμός αφίξεων και αιτήσεων μειώθηκε κατά 50% σε σχέση με το 2022, ενώ ο αριθμός των αφίξεων από αφρικανικές χώρες, μέσω της Πράσινης Γραμμής, μειώθηκε κατά 60%», εξήγησε. Όπως επεσήμανε ο Υπουργός Εσωτερικών, για πρώτη φορά η εικόνα είναι θετική ως προς τον αριθμό των ατόμων που αποχωρούν από την Κύπρο σε σύγκριση με τα άτομα που φτάνουν στο νησί. «Το γεγονός ότι, κατά το 2023, το ποσοστό επιστροφών επί των αφίξεων έφτασε στο 116% είναι αξιοσημείωτο, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη η κατάσταση στην υπόλοιπη Ευρώπη», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Σε σχέση με την ολοκλήρωση του Σχεδίου Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο, ο κ. Ιωάννου μετέφερε την ικανοποίησή του για την εξέλιξη, λέγοντας ότι αυτό αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στην εξωτερική διάσταση του μεταναστευτικού. Σύμφωνα με τον Κύπριο Υπουργό, ήδη από την έναρξη της υλοποίησης του Σχεδίου, έχει καταγραφεί σημαντική μείωση στον αριθμό των μεταναστών που φτάνουν από την Τουρκία. Εξέφρασε δε την πεποίθηση ότι η πλήρης εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης θα επιφέρει ακόμα πιο αισθητά αποτελέσματα.
Στη συνέχεια, ο Υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε στον πυλώνα της ενσωμάτωσης μεταναστών, σημειώνοντας ότι η ένταξη είναι αλληλένδετη με τη μείωση στον αριθμό των αφίξεων. Προς αυτή την κατεύθυνση, εκπονούνται δύο χωριστές στρατηγικές σε συνεργασία με άλλα Υπουργεία και Υπηρεσίες, οι οποίες θα εφαρμοστούν εντός του 2024 και αποτελούν μέρος της ολοκληρωμένης πολιτικής για τη δημιουργία καλύτερου υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τα άτομα με μεταναστευτική βιογραφία που το έχουν ανάγκη.
Αναφορικά με την αύξηση των αφίξεων μεταναστών από την Συρία, ο κ. Ιωάννου μετέφερε στην κα Johansson την ανησυχία της Κύπρου για τις μαζικές προσφυγικές ροές από την Συρία. Σύμφωνα με τον κ. Υπουργό, η Κύπρος καλείται να διαχειριστεί έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων με καθεστώς διεθνούς προστασίας, αφού, λόγω της γεωγραφικής της εγγύτητας με την Συρία, η Κύπρος είναι εκτεθειμένη σε δυσανάλογα μεγάλους αριθμούς παράτυπων μεταναστών, το οποίο, κατ’ επέκταση, προκαλεί έντονες πιέσεις στο σύστημα υποδοχής της χώρας μας.
Ως προς τούτο, είπε ο Υπουργός Εσωτερικών, «επανέλαβα τη θέση μας ότι έφτασε η ώρα, συλλογικά, να ανοίξουμε τη συζήτηση για στην επαναξιολόγηση του καθεστώτος της Συρίας ή συγκεκριμένων περιοχών στη χώρα και, κατ’ επέκταση, του καθεστώτος προστασίας των Σύρων. Πρέπει να αναθεωρήσουμε τη συνολική κατάσταση, στη βάση των ισχυουσών πραγματικοτήτων και να εξεύρουμε τον πιο ισορροπημένο τρόπο για να διαχειριστούμε αυτό το θέμα, έχοντας υπόψη τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου».
Τέλος, ο κ. Ιωάννου επεσήμανε ότι η διαχείριση του μεταναστευτικού βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης και αναφέρθηκε στην πολύ στενή και ειλικρινή συνεργασία που αναπτύχθηκε τους τελευταίους δέκα μήνες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επανέλαβε, καταληκτικά, την προσήλωση της Κυβέρνησης στην προσπάθεια για αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργεί το μεταναστευτικό.
Από πλευράς της, η κα Johansson, μιλώντας επίσης στα αγγλικά, συνεχάρη τον Υπουργό Εσωτερικών για τα θετικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά στη διαχείριση του μεταναστευτικού. «Έχουμε δει εντυπωσιακή πρόοδο από τη συνεργασία των Κυπριακών Αρχών με την Επιτροπή. Αυτό που έχετε πετύχει με την τεράστια μείωση των παράτυπων αφίξεων, την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο, την εντυπωσιακή αύξηση των επιστροφών, που είναι πραγματικά εξαιρετική σε σύγκριση με τα άλλα κράτη μέλη, μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα για τους άλλους», δήλωσε χαρακτηριστικά η κα Johansson. Εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή της για την προσέγγιση της Κύπρου σε σχέση με την προώθηση της νόμιμης μετανάστευσης προς αντικατάσταση της παράνομης, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το μεταναστευτικό με μεθοδικότητα.
Αναφερόμενη στην αλλαγή στη διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων ασύλου από τις Αρχές της Κύπρου, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων επεσήμανε ότι η επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της εξέτασης των αιτήσεων είναι επωφελής τόσο για τους ίδιους τους αιτητές όσο και για την κοινωνία ευρύτερα.
Σε σχέση με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η Ευρωπαία αξιωματούχος συνεχάρη τον Υπουργό Εσωτερικών για την κατάλληλη προετοιμασία μέσω ενός σχεδίου έκτακτης ανάγκης, ώστε να αντιμετωπιστούν τυχόν μαζικές ροές παράτυπων μεταναστών. Η κα Johansson έστειλε χαρακτηριστικά το μήνυμα πως η Κύπρος δεν είναι μόνη, τονίζοντας πως η ΕΕ θα σταθεί στο πλευρό της χώρας, όπως έκανε μέχρι τώρα. «Φυσικά, το πιο σημαντικό είναι να αποφευχθεί μια κατάσταση κρίσης. Για αυτό, έχουμε συζητήσει πώς θα αποφύγουμε και θα αντιμετωπίσουμε τη νέα διαδρομή που βλέπουμε να διαμορφώνεται σε σχέση με τις αφίξεις διά θαλάσσης από τον Λίβανο ή ίσως και την Συρία προς την Κύπρο. Αυτή είναι η κοινή μας δέσμευση, να εργαστούμε ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις νέες διαδρομές και να καταπολεμήσουμε τα κυκλώματα διακινητών», εξήγησε.
Συνεχίζοντας για το ζήτημα των κυκλωμάτων, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων αναφέρθηκε στα μεγάλα ποσά που πληρώνουν οι μετανάστες στους διακινητές, για να πραγματοποιήσουν ένα πολύ επικίνδυνο, όπως το χαρακτήρισε, ταξίδι. Με σκοπό τον συντονισμό και τη συνεργασία όλων για καταπολέμηση των κυκλωμάτων διακίνησης μεταναστών, πραγματοποιήθηκε υπό την προεδρία της Επιτρόπου, διεθνές συνέδριο, ενώ πρόσφατα υποβλήθηκαν δύο νομοθετικές εισηγήσεις για τη διαμόρφωση και την ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου της ΕΕ, ενδυναμώνοντας παράλληλα και την Europol, για την καλύτερη αντιμετώπιση των κυκλωμάτων.
«Η Κύπρος είναι ένα νησί με πολύ συγκεκριμένη γεωγραφική κατάσταση. Για αυτό και είναι απαραίτητο να στηρίζεστε οικονομικά από την Επιτροπή. Αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε. Και είναι για αυτό που είναι απαραίτητο να σας στηρίξουμε στο θέμα των μετεγκαταστάσεων μεταναστών από την Κύπρο σε άλλα κράτη μέλη. Αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε. Και για αυτό είναι σημαντικό να σας στηρίξουμε με στενή συνεργασία, για να επιλύσετε τις διαφορετικές προκλήσεις που αντιμετωπίζετε. Και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε», δήλωσε η κα Johansson, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευση για συνέχιση της συνεργασίας, ώστε να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν.
Στη συνέχεια, ερωτηθείσα για τη συζήτηση αναφορικά με την επαναξιολόγηση της στάσης της ΕΕ έναντι στο καθεστώς της Συρίας, η κα Johansson ανέφερε ότι «δεν πρόκειται για εύκολο ζήτημα. Το έχουμε συζητήσει και θα συνεχίσουμε να το συζητούμε περαιτέρω».
Σε ερώτηση εάν υπάρχει πρόθεση οικονομικής ενίσχυσης του Λιβάνου κατά παρόμοιο τρόπο που γίνεται με την Τουρκία, δεδομένης της έκρυθμης κατάστασης στην περιοχή, ώστε να μπορεί ο Λίβανος να συμβάλει περισσότερο στην αποτροπή του απόπλους σκαφών από τις ακτές του, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων εξήγησε ότι ήδη παραχωρείται οικονομική βοήθεια προς τον Λίβανο. Επεσήμανε ότι η χώρα αποτελεί έναν σημαντικό εταίρο και, ως εκ τούτου, υπάρχει η πρόθεση να συνεχιστεί η στήριξη.
Απαντώντας σε ερώτηση αναφορικά με το κατά πόσο η άνοδος των ξενοφοβικών, αντιμεταναστευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη τα τελευταία δύο χρόνια θα εμποδίσει την ευρωπαϊκό προοπτική για μια κοινή μεταναστευτική πολιτική, ενόψει και των Ευρωεκλογών και της τάσης που διαφαίνεται για εκλογή περισσότερων Ευρωβουλευτών της ακροδεξιάς, η Ευρωπαία αξιωματούχος εξέφρασε έντονη ανησυχία για τα φαινόμενα ρατσισμού και ξενοφοβικής ρητορικής, λέγοντας πως το φαινόμενο αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί. «Είναι δηλητήριο για την κοινωνία που μας εμποδίζει να εργαστούμε και να ζήσουμε μαζί ως κοινωνία. Για αυτό είναι τόσο σημαντικά τα μέτρα ενσωμάτωσης», είπε. Σύμφωνα με την κα Johansson, η άνοδος των αντιμεταναστευτικών δυνάμεων δεν εμποδίζουν την επίτευξη μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση και το άσυλο, καθώς αυτή έχει επιτευχθεί στις 20 Δεκεμβρίου (σ.σ. με την έγκριση του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο από το Ευρωκοινοβούλιο). Πρόκειται για μεγάλο επίτευγμα, είπε, το οποίο ολοκληρώθηκε χάριν στην εποικοδομητική προσέγγιση από όλους τους Υπουργούς και το Ευρωκοινοβούλιο.
Ακολούθως, κλειθείσα να σχολιάσει την προσπάθεια για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς την Γάζα και την πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη δημιουργία θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου, η κα Johansson ανέφερε ότι η ΕΕ «έχει ξεκάθαρα δείξει την ισχυρή δέσμευσή της για να παραχωρήσει την απαραίτητη ανθρωπιστική βοήθεια, διότι η κατάσταση στην Γάζα είναι πραγματικά άσχημη και ο κόσμος υποφέρει και σκοτώνεται. Για αυτό και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επιταχύνει σημαντικά την οικονομική στήριξη και την παροχή υλικοτεχνικής βοήθειας».
Τέλος, κλειθείσα να πει ποιο είναι το όραμά της για τη μετανάστευση, η κα Johansson απάντησε πως, ως Επιτροπή, «έχουμε κάνει σημαντικά βήματα για τη διαχείριση του μεταναστευτικού με μεθοδικό τρόπο και θα συνεχίσουμε να το πράττουμε. Το γεγονός ότι φτάσαμε σε μια πολιτική συμφωνία με το νέο Σύμφωνο ήταν σημαντικό, αλλά τώρα χρειάζεται να το εφαρμόσουμε. Όταν εφαρμοστεί, θα έχουμε έναν πιο ισχυρό, πιο ευρωπαϊκό τρόπο αντιμετώπισης του μεταναστευτικού, με ισχυρότερη προστασία των εξωτερικών μας συνόρων και των θεμελιωδών δικαιωμάτων των αιτητών ασύλου και με έναν υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης στην ΕΕ. Αυτό θα είναι πολύ σημαντικό, αλλά δεν θα είναι αρκετό. Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για την καταπολέμηση των κυκλωμάτων των διακινητών, εξ ου και προωθώ νέες νομοθετικές εισηγήσεις και διεθνείς συμμαχίες με τρίτες χώρες. Ούτε αυτό θα είναι αρκετό. Χρειάζεται επίσης να εργαστούμε και να στηρίξουμε τρίτες χώρες στις προσπάθειές τους, να εργαστούμε από κοινού με χώρες διέλευσης. Το μεταναστευτικό είναι διαχειρίσιμο, αλλά χρειάζεται να εργαστούμε μαζί, διότι ο μοναδικός τρόπος να αντιμετωπίσουμε το μεταναστευτικό μεθοδικά είναι να το κάνουμε από κοινού».
