Σε εξέλιξη βρίσκονται γύρω στις 12 έρευνες από την Ανεξάρτητη Αρχή Κατά της Διαφθοράς, τα αποτελέσματα των οποίων θα ανακοινωθούν σύντομα, ανέφερε ο Επίτροπος Διαφάνειας Χάρης Πογιατζής σε εκδήλωση της Ανεξάρτητης Αρχής Κατά της Διαφθοράς, την Παρασκευή, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαφοράς στις 9 Δεκεμβρίου.
Στην παρουσίασή του, με τίτλο «Οι καταγγελίες που υποβάλλονται στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς και ο τρόπος διερεύνησής τους», ο κ. Πογιατζής ανέφερε ότι έχουν υποβληθεί 330 καταγγελίες στην Αρχή από την έναρξη λειτουργίας της το 2022, το ¼ των οποίων είναι ανώνυμες.
Για περίπου 100, όπως είπε, έχει συμπληρωθεί η προκαταρκτική εξέταση και έχουν απορριφθεί είτε λόγω έλλειψης αρμοδιότητας, είτε λόγω ανεπάρκειας σε μαρτυρίες αναφορικά με αδικήματα διαφθοράς. Ο κ. Πογιατζής πρόσθεσε ότι πέραν του 90% όσων καταγγελιών εξετάζονται απορρίπτονται από το στάδιο της προκαταρτικής εξέτασης. Οι υπόλοιπες, ανέφερε, προχωρούν στο επόμενο στάδιο στο οποίο διεξάγεται έρευνα μέσω λειτουργών επιθεώρησης. Όπως είπε, είναι σε εξέλιξη περίπου 12 έρευνες τα αποτελέσματα των οποίων θα αρχίσουν να ανακοινώνονται σύντομα.
Ο κ. Πογιατζής σημείωσε ότι το ψηλό ποσοστό καταγγελιών που απορρίπτονται οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί πολίτες δεν γνωρίζουν επακριβώς τον ορισμό του τι είναι αδίκημα διαφθοράς.
Παράλληλα, διαβεβαίωσε ότι καμιά καταγγελία επώνυμη ή ανώνυμη δεν θα παραμείνει χωρίς πλήρη διερεύνηση και αιτιολογία ως προς το αποτέλεσμα. Όπως είπε, για τις επώνυμες θα υπάρχει πληροφόρηση προς τους ενδιαφερόμενους, ενώ για τις ανώνυμες θα υπάρχουν αναρτήσεις στην ιστοσελίδα της Αρχής, χωρίς όμως αναφορά σε ονόματα προσώπων.
Διαβεβαίωσε, επίσης, ότι κανένα πρόσωπο δεν θα στοχοποιηθεί από την Αρχή, σημειώνοντας πως το άρθρο 18 του νόμου απαγορεύει τη δημοσιοποίηση οποιασδήποτε πληροφορίας λαμβάνεται στο πλαίσιο της αποστολής της Αρχής. Πρόσθεσε ότι μόνο ο Επίτροπος Διαφάνειας μπορεί να παράσχει άδεια για δημοσιοποίηση πληροφοριών.
Επίσης διαβεβαίωσε ότι δεν έχει υπάρξει οποιαδήποτε παρέμβαση από οποιοδήποτε πρόσωπο πολιτικό ή μη στο έργο της Αρχής.
«Η ανεξαρτησία της αρχής είναι δεδομένη», τόνισε.
Όσον αφορά τη διαφάνεια που πρέπει να ακολουθεί η Αρχή είπε ότι έχουν καταλήξει ότι μετά το πέρας μιας καταγγελίας θα εκδίδεται μία ανακοίνωση χωρίς την αναφορά ονομάτων για τα άτομα που είναι ύποπτα για διάπραξη ποινικών αδικημάτων.
Ο Επίτροπος Διαφάνειας αναφέρθηκε και στο κλίμα που επικρατούσε την περίοδο που τα πέντε μέλη της Αρχής πρωτοανέλαβαν καθήκοντα. Όπως είπε, η κοινωνία ήταν οργισμένη δικαιολογημένα, αφού υπήρχε συνεχής πτώση για μία δεκαετία στους δείκτες διαφθοράς, ενώ κάποια θέματα επικαιρότητας που είχαν δημοσιοποιηθεί είχαν εκθέσει την Κύπρο διεθνώς, όπως το θέμα των χρυσών διαβατηρίων και το βίντεο του Αλ Τζαζίρα.
Αναφέρθηκε σε τεράστια πίεση που δημιουργήθηκε για την Αρχή εν τη γενέσει της, ώστε να δεχτεί καταγγελίες πριν τη θέσπιση κανονισμών για τη διαδικασία που θα ακολουθείτο και είπε ότι αυτό αποφάσισαν να πράξουν. Σημείωσε ότι το 2022 πριν αρχίσει η εξέταση των καταγγελιών δέχτηκαν 24 καταγγελίες.
Προς επίλυση των καθυστερήσεων στην εξέταση καταγγελιών
Όσον αφορά στην καθυστέρηση εξέτασης καταγγελιών, σημείωσε ότι ο μεγάλος αριθμός των καταγγελιών που λαμβάνει η Αρχή, σε συνδυασμό με την υποστελέχωσ,η δημιουργεί τόσες καθυστερήσεις που υπάρχει κίνδυνος να χαθεί η εμπιστοσύνης της κοινωνίας.
Ανέφερε ότι μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024 μόνο μία λειτουργός ασχολείτο με καταγγελίες και από τότε και έπειτα, μέσω του πλαισίου της αγοράς υπηρεσιών, έχει συστήσει ομάδα για μελέτη των καταγγελιών, με αποτέλεσμα να εξετάζονται περισσότερες καταγγελίες από όσες έρχονται ενώπιον της Αρχής. Εξέφρασε αισιοδοξία ότι με αυτούς τους ρυθμούς θα επιλυθεί το θέμα των καθυστερήσεων το καλοκαίρι του 2025.
Όσον αφορά το τι συνιστά αδίκημα διαφθοράς είπε ότι γενικά ομιλούντες είναι η δωροληψία και η αθέμιτη κτήση περιουσιακού οφέλους από αξιωματούχους, αδικήματα δεκασμού και κατάχρησης εξουσίας ή εμπιστοσύνης. Πρόσθεσε ότι κάτι σημαντικό που αγνοούν οι πολίτες είναι ότι για να έχει η Αρχή αρμοδιότητα, πρέπει να εμπλέκονται πρόσωπα του δημόσιου, του ευρύτερου δημόσιου τομέα και του ιδιωτικού τομέα, εφόσον οι πράξεις τους συνδυάζονται με πρόσωπα του δημόσιου ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα.
«Δεν επιλύουμε και δεν έχουμε αρμοδιότητα για διαφορές μεταξύ ιδιωτών και αυτός είναι ο λόγος που μεγάλος αριθμός καταγγελιών απορρίπτεται από το στάδιο της προκαταρτικής εξέτασης», ανέφερε.
Παράλληλα, είπε ότι αποτελεί έκπληξη ότι και οι 330 καταγγελίες που τέθηκαν υπόψη της Αρχής καταλήγουν σε ένα μόνο αδίκημα, αυτό της κατάχρησης εξουσίας. Σημείωσε επίσης ότι δεν υπάρχει πλούσια νομολογία στην Κύπρο για το θέμα της κατάχρησης εξουσίας και χρησιμοποιείται νομοθεσία άλλων χωρών.
Η διαδικασία που ακολουθεί η Αρχή
Αναφορικά με τη διαδικασία υποβολής καταγγελιών ανέφερε ότι ενώ στην ιστοσελίδα της Αρχής υπάρχουν έντυπα καταγγελιών αυτά είναι ενδεικτικά και όχι υποχρεωτικά και ότι μια επιστολή που να εμπεριέχει τις βασικές πληροφορίες είναι επαρκής.
Αναφορικά με τους λειτουργούς επιθεώρησης που διεξάγουν την έρευνα είπε ότι πρόκειται για ιδιώτες εμπειρογνώμονες σε διάφορους κλάδους, οι οποίοι εκδήλωσαν μέσω της ιστοσελίδας της Αρχής ενδιαφέρον για τη διεξαγωγή ερευνών. Πρόσθεσε ότι υπάρχει ενδιαφέρον από πέραν από 150 άτομα που είναι κυρίως νομικοί, σημειώνοντας ότι θα επιθυμούσαν και άτομα άλλων ειδικοτήτων όπως λογιστές, οικονομολόγους, εκτιμητές και άλλες ειδικότητες. Αναφέρθηκε επίσης στην εξονυχιστική συνέντευξη από την οποία περνούν αυτά τα άτομα, με σκοπό να ελεγχθεί η καταλληλόλητα και ενδεχόμενη ύπαρξη σύγκρουσης συμφέροντος.
Για τις ακροάσεις, ανέφερε ότι αυτές προσομοιάζουν με αυτές των δικαστηρίων, χωρίς ωστόσο την παρουσία κοινού και είπε ότι οποιοσδήποτε μάρτυρας μπορεί να προσέλθει με τον δικηγόρο του, ενώ έχει το δικαίωμα να μην απαντήσει σε ερωτήσεις που δύνανται να τον ενοχοποιήσουν.
Όσον αφορά την κλήτευση προσώπων, ανέφερε ότι σε όλες τις κλήσεις, που είναι εκατοντάδες, όλοι ανεξαιρέτως έχουν συμμορφωθεί και έχουν παρουσιαστεί. Πρόσθεσε ότι οι μόνες εξαιρέσεις είναι δύο άτομα, τα οποία προσήλθαν και αρνήθηκαν να απαντήσουν, κάτι που βάσει νομοθεσία της Αρχής αποτελεί ποινικό αδίκημα.
Μετά τη συμπλήρωση της έρευνας, οι λειτουργοί επιθεώρησης συντάσσουν και υποβάλλουν στην Αρχή, έκθεση – πόρισμα, την οποία η Αρχή μελετά ενώ, σε περίπτωση που αυτή εγκριθεί και διαπιστωθεί το ενδεχόμενο ποινικών ευθυνών, τότε την προωθεί μαζί με τα τεκμήρια στον Γενικό Εισαγγελέα.
