Τη θέση πως η απόσυρση του βιβλίου που εκδόθηκε με αφορμή τη συμμετοχή της Κύπρου στην έκθεση Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας οφείλεται στη χωρίς έγκριση συμπερίληψη του ονόματος του Υφυπουργείου Πολιτισμού ως συνεκδότη μετέφερε η Υφυπουργός, Βασιλική Κασιανίδου, κατά τη σημερινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας, με μέλη της επιτροπής να κάνουν λόγο για πολιτικές ευθύνες και ορισμένα εξ αυτών να ζητούν την παραίτησή της.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, η συζήτηση εκτραχύνθηκε προσωρινά λόγω αντεγκλήσεων μεταξύ των Βουλευτών του ΑΚΕΛ Γιώργου Λουκαΐδη και Χρίστου Χριστοφίδη και του Βουλευτή του ΕΛΑΜ Σωτήρη Ιωάννου, με αφορμή εκατέρωθεν αναφορές περί εξυπηρέτησης τουρκικών συμφερόντων, με το κλίμα να αποκαθίσταται ύστερα από παρέμβαση του κ. Μυλωνά.
Στην εισαγωγική της τοποθέτηση, η Υφυπουργός ανέφερε ότι έχει ζητήσει έκθεση γεγονότων για τις ακριβείς συνθήκες γύρω από τη διαδικασία και επιφυλάχθηκε να απαντήσει επί ορισμένων ζητημάτων όταν θα έχει την πλήρη εικόνα.
Ακολούθως, αναφερόμενη στη διαδικασία που οδηγεί στη διοργάνωση της έκθεσης στο Κυπριακό Περίπτερο στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας είπε ότι βάσει των διαθέσιμων στοιχείων ένα μεγάλο μέρος της διαδικασίας αναλαμβάνει ο Σύνδεσμος Αρχιτεκτόνων Κύπρου (ΣΑΚ), προσθέτοντας πως η συνεργασία του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού (τέως Πολιτιστικές Υπηρεσίες) με τον ΣΑΚ για την Μπιενάλε ξεκίνησε από το 2006, ωστόσο μέχρι σήμερα αυτή η συνεργασία δεν συνοδεύεται από κάποια γραπτή συμφωνία που να καθορίζει με σαφήνεια τις αρμοδιότητες και τις ευθύνες κάθε μέρους.
Συμπλήρωσε ότι η Επιτροπή Επιλογής για την 19η Μπιενάλε ήταν οκταμελής και συστάθηκε από τον ΣΑΚ, απαρτιζόταν από έξι αρχιτέκτονες εκπροσώπους του ΣΑΚ και δύο πολιτιστικούς λειτουργούς εκπρόσωπους του Υφυπουργείου Πολιτισμού, αντικατοπτρίζοντας, όπως είπε, τον ουσιαστικό ρόλο του ΣΑΚ στην όλη διαδικασία.
Αναφορικά με τη φετινή διοργάνωση, η κ. Κασιανίδου είπε ότι το Υφυπουργείο Πολιτισμού και ο ΣΑΚ προκήρυξαν στις 27.09.2024 ανοικτή πρόσκληση για να κατατεθούν προτάσεις για συμμετοχή στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, υποβλήθηκαν συνολικά πέντε προτάσεις, τις οποίες εξέτασε η Επιτροπή Επιλογής στις 27.11.2024 και ετοιμάστηκαν τα πρακτικά με αναλυτικό σκεπτικό στις 17.12.2024. Προσέθεσε ότι η Επιτροπή θεώρησε ότι η επιλεγείσα πρόταση συνάδει με τον θεματικό πυρήνα της 19ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής καθότι φέρει στο προσκήνιο «παραγνωρισμένες χειρωνακτικές πρακτικές δόμησης επαναδιεκδικώντας, κατ’ ουσία, την γνώση αρχέγονων τρόπων αειφόρου διαχείρισης των φυσικών πόρων».
Συμπλήρωσε ότι η τεκμηρίωση της συμμετοχής περιλάμβανε την υποβολή πλήρους προϋπολογισμού με εκτιμώμενο κόστος 218.000 ευρώ, στον οποίο περιλαμβανόταν, μεταξύ άλλων, και η έκδοση καταλόγου, έναντι του ποσού των 7.900 ευρώ, με το τελικό κόστος του καταλόγου να ανέρχεται στα 11.600 ευρώ και όχι στις 300.000 ευρώ.
Είπε επίσης ότι για την υλοποίηση της εγκεκριμένης πρότασης διαχωρίστηκαν οι αρμοδιότητες για τις πληρωμές, με τον ΣΑΚ να αναλαμβάνει να διαχειριστεί δαπάνες ύψους €155.000 που αφορούν την παραγωγή και την επιμέλεια της έκθεσης εκ μέρους της ομάδας, τα ταξίδια των μελών της ομάδας στην Βενετία, την τεκμηρίωση (συμπεριλαμβανομένου του εντύπου) και την προβολή της Κυπριακής συμμετοχής, ενώ το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού ανέλαβε δαπάνες ύψους €63.000 για την κάλυψη των λειτουργικών εξόδων της έκθεσης στην Ιταλία, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και την ενοικίαση του χώρου του Κυπριακού περιπτέρου.
Συμπλήρωσε ότι στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΑΚ έλαβε ως προκαταβολή το 70% του ποσού του προϋπολογισμού που του αναλογούσε για να διαχειριστεί, το οποίο στη συνέχεια κατέβαλε στην ομάδα, ενώ το υπόλοιπο θα καταβληθεί από το Υφυπουργείο Πολιτισμού κατόπιν υποβολής και ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων με το πέρας της έκθεσης, όπως γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις.
Αναφερόμενη ειδικότερα στην επίμαχη έκδοση, η οποία δηλώνει το Υφυπουργείο Πολιτισμού ως έναν εκ των δύο εκδοτών στην τελευταία σελίδα όπου καταγράφονται οι συντελεστές της, επεσήμανε αρχικά ότι η δήλωση οποιουδήποτε φορέα ως εκδότη προϋποθέτει την προηγούμενη ρητή και τεκμηριωμένη συναίνεση του εν λόγω φορέα, κατόπιν πλήρους ενημέρωσης, εξέτασης του υλικού και, όπου απαιτείται, αξιολόγησης και υποβολής σε διαδικασίες επιστημονικής κρίσης αλλά και ποιοτικού ελέγχου.
«Από τον μέχρι τώρα έλεγχο των αρχείων μας δεν τεκμηριώνεται επίσημη γραπτή έγκριση του Υφυπουργείου Πολιτισμού να αναφέρεται ως εκδότης. Η εν λόγω παράλειψη παραβιάζει βασικές αρχές δεοντολογίας και διαχείρισης δημόσιας ταυτότητας. Δημιουργεί εσφαλμένες εντυπώσεις γιατί παρουσιάζει το Υφυπουργείο, και κατ’ επέκταση το κράτος ως τον εκδότη του βιβλίου, χωρίς αυτό να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα», είπε η κ. Κασιανίδου.
Ως αποτέλεσμα, πρόσθεσε, «δημιουργεί σύγχυση στο κοινό ως προς την επίσημη υποστήριξη, την έγκριση περιεχομένου, και την πολιτική του Υφυπουργείου της Κυπριακής Δημοκρατίας».
«Η πρακτική αυτή παραμένει ασύμβατη με τις προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης εκδόσεων, τις οποίες το Υφυπουργείο εφαρμόζει για λόγους διαφάνειας, δημόσιας ευθύνης και επαγγελματικής δεοντολογίας. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος για τον οποίο ζήτησα την απόσυρση του εν λόγω βιβλίου, καθώς το Υφυπουργείο ουδέποτε συναίνεσε να συμπεριληφθεί ως εκδότης», υπογράμμισε.
Συμπλήρωσε ότι η συγκεκριμένη έκδοση προβάλλει την προσωπική αντίληψη των συγγραφέων της ως προς τα γεγονότα της παράνομης τουρκικής εισβολής και την πολιτική διαχείριση του κυπριακού προβλήματος.
«Προφανώς και ζούμε σε μια δημοκρατική κοινωνία, όπου ο κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να εκφράζει τις προσωπικές του απόψεις ελεύθερα. Επομένως, εάν οι συγγραφείς και το Fisherwomxn Press που κατονομάζεται επίσης ως εκδότης του βιβλίου, ως μέλη μιας ελεύθερης κοινωνίας, επιθυμούν να εκδώσουν ένα βιβλίο με τις εν λόγω απόψεις ασφαλώς και έχουν το δικαίωμα να το πράξουν», ανέφερε.
«Δεν έχουν, ωστόσο, το δικαίωμα να συμπεριλαμβάνουν, χωρίς την έγκριση του, το Υφυπουργείο Πολιτισμού ως εκδότη αυτού του βιβλίου, ούτε να απαιτούν από το Υφυπουργείο να χρηματοδοτήσει, με δημόσιο χρήμα, την παραγωγή και εκτύπωσή του», σημείωσε.
Ακολούθησε συζήτηση, με τον Πρόεδρο της επιτροπής Παύλο Μυλωνά να απευθύνει ερώτημα προς τους εκπροσώπους του Υπουργείου Εξωτερικών αν η κυπριακή πρεσβεία της Ρώμης διάβασε το βιβλίο και αν έγινε συζήτηση για την έκδοση, με την Ελένη Απέητου να απαντά πως το Υπουργείο δεν είχε γνώση του θέματος και ότι η πρεσβεία δεν είχε εμπλοκή στο ζήτημα.
Ακολούθως, ο κ. Μυλωνάς ρώτησε ποια η διαδικασία έγκρισης διάθεσης των κονδυλίων, αν υπάρχει σύσταση προς τους συμμετέχοντες στην έκθεση από το Υφυπουργείο, αν είχε προηγηθεί συζήτηση με τους συντελεστές για την παρουσίαση του βιβλίου και αν το Υφυπουργείο έχει άποψη για το περιεχόμενο του βιβλίου.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ Γιώργος Κάρουλλας είπε ότι διακρίνεται μια πολιτική αστοχία αναφορικά με θέσεις που εκφράζονταν στο βιβλίο, προσθέτοντας πως δεν εκφράζουν τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Λουκαΐδης έθεσε το ερώτημα κατά πόσο από τη στιγμή που υπήρχε κρατική εκπροσώπηση αυτή όφειλε να εκφράσει το κυρίαρχο αφήγημα της Κυπριακής Δημοκρατίας, προσθέτοντας ότι δεν πρέπει να επικρατήσει ο φόβος.
Ο συνάδελφός του στο ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης, είπε ότι η πολιτική υπόθεση της Κύπρου δεν κινδυνεύει από απόψεις καλλιτεχνών αλλά από πολιτικές θέσεις για δύο κράτη, για διατήρηση του status quo και εμπέδωση της κατοχής και διχοτόμησης, ενώ ο επίσης Βουλευτής του ΑΚΕΛ Ανδρέας Καυκαλιάς ζήτησε από το Υφυπουργείο να ξεκαθαρίσει κατά πόσο γνώριζε αν θα υπήρχε και έκδοση βιβλίου και τι ενέργειες έχει κάνει για τον έλεγχο του περιεχομένου.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ Ζαχαρίας Κουλίας είπε ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι το περιεχόμενο της έκδοσης είναι απαράδεκτο, ενώ εξέφρασε την απορία πώς από το τη στιγμή που το θέμα που προβλήθηκε στην έκθεση ήταν η ξηρολιθιά, τελικά το περιεχόμενο της έκδοσης περιλαμβάνει αναφορές σε γενοκτονία στη Γάζα και θέσεις που απηχούν την τουρκική πολιτική.
Ο συνάδελφός του στο ΔΗΚΟ Χρύσανθος Σαββίδης συμπλήρωσε πως στην έκδοση αποτυπώνονται ιστορικές στρεβλώσεις εις βάρος των θυμάτων χρηματοδοτημένες από την κυβέρνηση.
Ο Βουλευτής της ΔΗΠΑ Αλέκος Τρυφωνίδης σημείωσε από την πλευρά του ότι και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι το περιεχόμενο το βιλίου είναι απαράδεκτο, προσθέτοντας ότι το πρόβλημα είναι οι διαδικασίες που επέτρεψαν να περάσουν αυτές οι απόψεις, ενώ ο συνάδελφός του Μαρίνος Μουσιούττας είπε ότι σωστά αποσύρθηκε το βιβλίο και πως δεν θα έπρεπε καν να κυκλοφορήσει με κυβερνητική χρηματοδότηση.
Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ Σωτήρης Ιωάννου είπε ότι η έκδοση προσπαθεί να αλλοιώσει την ιστορική αλήθεια. Προσέθεσε πως ελευθερία της τέχνης και της έκφρασης δεν σημαίνει διαστρέβλωση της ιστορίας, ενώ χαρακτήρισε το βιβλίο ως «εθνικό κατήφορο με κρατική χρηματοδότηση» και απηύθυνε ερώτημα πώς διασφαλίζεται ότι δεν υπάρχουν άλλα παρόμοια έντυπα.
Ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ Ανδρέας Αποστόλου είπε ότι αν δεν είχε επέμβει ο κ. Μυλωνάς το βιβλίο θα κυκλοφορούσε ακόμα με τη σφραγίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προσέθεσε πως το ζήτημα δεν αφορά ελευθερία λόγου, αλλά τις διαδικασίες του Υφυπουργείου που χρηματοδοτεί και δίνει σφραγίδα για θέσεις που δεν συνάδουν με τα ιστορικά γεγονότα και τις θέσεις Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η ανεξάρτητη Βουλευτής Αλεξάνδρα Ατταλίδου είπε ότι κακώς το Υφυπουργείο δεν μελέτησε την πρόταση και πως φαίνεται να υπάρχουν προβλήματα με τις διαδικασίες.
Χαρακτήρισε επίσης ως λανθασμένη την εκ των υστέρων απόσυρση του βιβλίου, σημειώνοντας ότι την πολιτική στο Κυπριακό δεν τη χαράσσουν οι καλλιτέχνες αλλά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το Εθνικό Συμβούλιο. Προσέθεσε πως η διαστρέβλωση της ιστορίας γίνεται εδώ και 50 χρόνια και από αξιωματούχους, ενώ για το ζήτημα της απόσυρσης είπε ότι μόνο ο Χίτλερ και ο Στάλιν απαγόρευαν και έκαιγαν βιβλία, με τον κ. Μυλωνά να παρεμβαίνει λέγοντας πως η Επιτροπή δεν ζήτησε ποτέ κατάργηση ή καύση του βιβλίου.
Ο ανεξάρτητος Βουλευτής Ανδρέας Θεμιστοκλέους είπε πως δεν μπορεί η εν λόγω έκδοση να κυκλοφορεί στο εξωτερικό καθώς υπονομεύει το εθνικό συμφέρον και δίνει μοχλό στην Τουρκία. Απηύθυνε επίσης ερώτημα για το ποιος υπέγραψε την απόφαση εκταμίευσης των χρημάτων για την έκθεση, προσθέτοντας πως την πολιτική ευθύνη δεν την αναλαμβάνουν οι Γενικοί Διευθυντές και οι διευθυντές υπηρεσιών αλλά ο πολιτικός προϊστάμενος.
Στις δηλώσεις της μετά το πέρας της συνεδρίας, η κ. Κασιανίδου επανάλαβε ότι η αναφορά του Υφυπουργείου Πολιτισμού ως εκδότη παραμένει ασύμβατη με τις προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης εκδόσεων, τις οποίες εφαρμόζει για λόγους διαφάνειας, δημόσιας ευθύνης και επαγγελματικής δεοντολογίας, και για αυτόν τον λόγο ζήτησε την απόσυρση του εν λόγω βιβλίου.
Εξέφρασε επίσης τη λύπη της για το γεγονός πως αντί να εστιάσει στην ίδια την έκθεση που παρουσιάστηκε στο Κυπριακό Περίπτερο της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας και η οποία, όπως είπε, εκπροσώπησε επάξια σε ένα σημαντικό διεθνές φόρουμ, η συζήτηση περιστρέφεται μόνο γύρω από την εν λόγω έκδοση και όχι στη σημασία του θέματος που επιλέχθηκε για την έκθεση αυτή, ή στην αξία της μνημόνευσης και διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς που επιχειρεί.
Ερωτηθείσα αν θεωρεί ότι το Υφυπουργείο εξαπατήθηκε από τους συγγραφείς του βιβλίου, η κ. Κασιανίδου είπε πως δεν θεωρεί ότι έγινε κάτι σκόπιμα αλλά ότι δεν ακολουθήθηκε η σωστή διαδικασία και πως περιμένει τα αποτελέσματα της έκθεσης γεγονότων.
Κληθείσα να σχολιάσει επίσης αναφορές βουλευτών περί παραίτησης, η Υφυπουργός είπε ότι κατά τη γνώμη της η παραίτηση δεν είναι λύση, προσθέτοντας ότι το Υφυπουργείο εγκαλείται ταυτόχρονα για λογοκρισία και για υπονόμευση των θέσεων της ΚΔ και της ιστορικής αλήθειας.
Από την πλευρά του ο κ. Μυλωνάς είπε ότι δυστυχώς ακούστηκε από την Υφυπουργό ότι δεν ήξεραν και δεν κατάλαβαν τίποτα για το ζήτημα.
«Εξακολουθούν να παραμένουν κενά και αυτό φαίνεται και μόνο από το γεγονός ότι η Υφυπουργός και το Υφυπουργείο λένε ότι τη μία ότι θεωρούν απαράδεκτο το περιεχόμενο και για αυτό το απέσυραν, και την άλλη έλεγαν ότι δεν μπορούμε να είμαστε συνεκδότες, για αυτό το αποσύραμε», ανέφερε.
Πρόσθεσε ότι «είναι στενάχωρο το θέμα, δεν είναι προσωπικό, μου είναι πολύ συμπαθής η κ. Κασιανίδου, αλλά μου φαίνεται ότι δεν έχει συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έχει συμβεί. Της ζήτησα ενώπιόν της, μέσα στην Επιτροπή, να παραιτηθεί».
Εξέφρασε επίσης προβληματισμό για το γεγονός, όπως είπε, ότι στη διαδικασία της έκδοσης εμπλέκονται πρόσωπα με κομματική και επιχειρηματική δραστηριότητα.
«Θα περιμένουμε και την έρευνα της κ. Κασιανίδου, η υπεύθυνη της έκδοσης είναι πολιτικό πρόσωπο και προέρχεται από συγκεκριμένη οικογένεια και οι επιμελητές και οι μεταφραστές ανήκουν στις συγκεκριμένες πολιτικές οικογένειες. Για αυτό ζητήσαμε να μας δώσουν όλα τα στοιχεία για τα βιβλία που εξέδωσαν και στις εκθέσεις που γίνονται καλλιτεχνικές και σε άλλες συμμετοχές του Υφυπουργείου», συμπλήρωσε.
Ανέφερε επίσης πως αναμένει και αντίδραση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. «Αν αυτή η ενημέρωση που έγινε στην Επιτροπή θεωρεί ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ότι τον καλύπτει πολιτικά, είναι συνένοχος, αν δεν τον καλύπτει, σημαίνει ότι πρέπει να την παύσει», κατέληξε.
Στις δικές του δηλώσεις, ο κ. Κάρουλλας είπε ότι οι αναφορές στο βιβλίο που εκδόθηκε αντί να προάγουν την πολιτιστική διπλωματία της χώρας, πλήττουν την αξιοπιστία της, υπονομεύουν το αφήγημά της και την εκθέτουν διεθνώς.
Συμπλήρωσε ότι η πολιτιστική διπλωματία δεν είναι πεδίο προσωπικών πειραματισμών, αλλά κρίσιμο εργαλείο εθνικής στρατηγικής, το οποίο η κυβέρνηση και το Υφυπουργείο Πολιτισμού οφείλουν να υπηρετούν με σοβαρότητα και σαφή προσήλωση στο συμφέρον της χώρας.
«Δυστυχώς, στη συγκεκριμένη περίπτωση, διαπιστώνουμε πλήρη απουσία ελέγχου, συντονισμού και στρατηγικής. Το περιεχόμενο είναι ιστορικά ανακριβές και ιδεολογικά προβληματικό, που παραμορφώνει την ιστορική αλήθεια, επιδιώκει την αλλοίωση της εθνικής μας ταυτότητας και των θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας», ανέφερε ο κ. Κάρουλλας.
Προσέθεσε πως από όσα ακούστηκαν καθίσταται σαφές πως οι προβλεπόμενες διαδικασίες είτε δεν τηρήθηκαν είτε παρακάμφθηκαν, γεγονός που θέτει σοβαρά ζητήματα λογοδοσίας, και πως η ελευθερία έκφρασης είναι δεδομένη και απόλυτα σεβαστή, ωστόσο όσοι συμμετέχουν με δημόσια χρηματοδότηση οφείλουν να τηρούν το θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο της χώρας που εκπροσωπούν.
«Ο Δημοκρατικός Συναγερμός πιστεύει στη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας και στον αλληλοσεβασμό των ιδιαιτεροτήτων του καθενός. Όχι στην υποβάθμιση και στην αλλοίωση των ιστορικών και εθνικών μας καταβολών», είπε.
Σύμφωνα με τον ίδιο, «η εκ των υστέρων απόσυρση του βιβλίου δεν αρκεί. Οι ευθύνες είναι συγκεκριμένες. Η ζημιά που προκλήθηκε δεν αναιρείται με καθυστερημένες παρεμβάσεις. Απαιτούνται σαφείς απαντήσεις για το πώς, από ποιους και με ποια κριτήρια λήφθηκαν αποφάσεις που εκθέτουν διεθνώς την Κύπρο».
«Αναμένουμε το πλήρες πόρισμα και θα τοποθετηθούμε με τη σοβαρότητα που το θέμα επιβάλλει. Η πολιτιστική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορεί να παραμένει έρμαιο της ανευθυνότητας ή της ιδεολογικής αυθαιρεσίας κανενός», κατέληξε.
Με τη σειρά του, ο κ. Χριστοφίδης είπε πως και για το ΑΚΕΛ υπάρχουν προβληματικές αναφορές στο συγκεκριμένο βιβλίο, όπως υπάρχουν και σωστές αναφορές.
«Η ελευθερία έκφρασης των καλλιτεχνών σε μια δημοκρατία πρέπει να είναι σεβαστή και κατοχυρωμένη. Υπάρχει ένα τεράστιο θέμα με το χειρισμό από εκεί και πέρα. Το Υφυπουργείο δεν μπορεί να μην γνώριζε, αν δεν γνώριζε είναι μεγαλύτερο πρόβλημα από το να γνώριζε και να μην έκανε τίποτα. Από τη στιγμή που γίνεται η αίτηση περνώντας όλες τις διαδικασίες αξιολόγησης, το Υφυπουργείο ήταν εμπλεκόμενο», ανέφερε.
«Παραδόθηκε επισήμως, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, στις 7 του Μάη σε συγκεκριμένους λειτουργούς το βιβλίο, 8 του Μάη η Υφυπουργός επισκέφθηκε την Μπιενάλε και το τραπεζάκι της Κύπρου ήταν γεμάτο βιβλία, δεν μπορεί να μην γνώριζε το Υφυπουργείο», είπε.
Ο κ. Χριστοφίδης προσέθεσε ότι σήμερα ακούστηκε ότι απόσυρση ζητήθηκε όχι για το περιεχόμενο του βιβλίου αλλά γιατί φερόταν ως εκδότης το Υφυπουργείο Πολιτισμού ενώ δεν ήταν.
«Πρέπει καταρχήν το Υφυπουργείο να αποφασίσει ποια είναι η θέση του επιτέλους σε σχέση με αυτό το ζήτημα. Σήμερα ακούσαμε μέσα τους μισούς Βουλευτές, οι πλείστοι των συγκυβερνώντων κομμάτων, να ζητούν την παραίτηση της Υφυπουργού ξεκάθαρα. Εμείς δεν θα πάμε σε αυτό το σημείο, όμως θέλω να επισημάνω ότι όταν συμμετέχεις σε μια κυβέρνηση έχεις και μέρος της ευθύνης για τα όσα γίνονται. Αν διαφωνούν σε ζητήματα αρχής με μια κυβέρνηση ξέρουν πολύ καλά τι πρέπει να κάνουν, όπως ξέρει και ο κυπριακός λαός», προσέθεσε.
Ο κ. Τρυφωνίδης είπε με τη σειρά του ότι οι εξηγήσεις που δόθηκαν από την Υφυπουργό δεν ικανοποιούν και πως το βιβλίο που παρουσιάστηκε έπρεπε να ελεγχθεί πριν παρουσιαστεί.
«Αναμένουμε την έκθεση γεγονότων που ζήτησε η Υφυπουργός, η οποία θα μας κατατεθεί στην επόμενη συνεδρία της Επιτροπής, ούτως ώστε να αντιληφθούμε και εμείς το ποιος είχε την ευθύνη, τι έπρεπε να γίνει, τι δεν έπρεπε να γίνει», ανέφερε.
«Το πιο ουσιαστικό που επιβάλλεται είναι να διορθωθούν άμεσα οι διαδικασίες ελέγχου που θα πρέπει να κάνει το κάθε Υπουργείο με τη συμμετοχή της Κύπρου σε διεθνείς εκθέσεις, ούτως ώστε να αποφύγουμε τέτοια σοβαρά περιστατικά και πολιτικά ολισθήματα στο μέλλον. Δεν είναι μόνο η απόσυρση, υπάρχει σοβαρό θέμα πολιτικής ευθύνης αλλά και υπηρεσιακής ευθύνης που θα τα εξετάσουμε στην επόμενη συνεδρία», κατέληξε.
Ο κ. Ιωάννου είπε ότι το ΕΛΑΜ αντιλαμβάνεται την τοποθέτηση της Υφυπουργού, θα τη δεχτεί όμως όταν θα συνοδευτεί με ανάληψη ή καταλογισμό ευθύνης για όσα καταγράφονται στην εν λόγω έκδοση.
«Μόνο με ανάλογες τιμωρίες απέναντι στους υπεύθυνους δεν θα επαναληφθεί αυτό το έκτρωμα. Ελευθερία της έκφρασης δεν σημαίνει ελευθερία διαστρέβλωσης της ιστορίας μας και της εθνικής μας συνείδησης. Αυτό το οποίο έχουμε ενώπιόν μας δεν είναι τέχνη. Είναι ένας εθνικός κατήφορος με δημόσια μάλιστα χρηματοδότηση», σημείωσε.
Από την πλευρά του, ο κ. Θεμιστοκλέους ανέφερε ότι μετά την σημερινή συνεδρία είναι πλέον ολοφάνερο ότι οι ευθύνες είναι πολιτικές, ανήκουν ολόκληρες στην Υφυπουργό Πολιτισμού και δεν μπορούν αναιρεθούν ούτε να διασκορπιστούν, διότι ως πολιτική προϊστάμενος είχε την υποχρέωση να γνωρίζει και τους συγγραφείς και τους χρηματοδότες και το ποιος υπέγραψε για να εκταμιευθεί το αστρονομικό, όπως το χαρακτήρισε, ποσό των €220.000.
«Πρόκειται για μία γκάφα από τις μεγαλύτερες που έζησε αυτός ο τόπος από το 1964 που ιδρύθηκε το Υπουργείο Παιδείας και τα τελευταία χρόνια που διαχωρίστηκε το Υφυπουργείο Πολιτισμού. Δεν μπορεί να στέκει το επιχείρημα περί ελευθερίας της έκφρασης, ο καθένας που θέλει να εκφράζεται ελεύθερα να πληρώνει την έκφρασή του μόνος του ελεύθερα», είπε.
«Το να χρησιμοποιείται δημόσιο χρήμα ουσιαστικά για μία προπαγάνδα υπέρ της Τουρκίας, που “ξεπλένει” την τουρκική εισβολή και φέρνει σε ίση μοίρα την Κυπριακή Δημοκρατία και την Τουρκία είναι απαράδεκτο. Όσοι τάχα ισχυρίζονται ότι περίπου είναι δικαίωμα των συγγραφέων αυτού του κειμένου να πουν τη γνώμη τους, να την πουν, αλλά δεν μπορεί να εκπροσωπεί την Κύπρο σε διεθνή φόρα, σε διεθνή βήματα, αυτό το βιβλίο και οι προσωπικές απόψεις ενός εκάστου Κύπριου πολίτη ξεχωριστά», σημείωσε.
