Από το 2006 που ξεκίνησε το δικοινοτικό πρόγραμμα των ανασκαφών για εξακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων έχουν γίνει πέραν των 1600 εκσκαφών, ενώ φέτος έχουν γίνει περίπου 85 ανασκαφές, δήλωσε την Τετάρτη, το Ε/κ μέλος της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ), Λεωνίδας Παντελίδης, επισημαίνοντας ότι οι ανασκαφές συνεχίζονται εντατικά με επτά συνεργεία σε όλη την Κύπρο, τα οποία θα αυξηθούν στα οκτώ.
Ο κ. Παντελίδης, ο οποίος μιλούσε κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης για τη συμπλήρωση ενός έτους από τον θάνατο του Ξενοφώντα Καλλή, επί σειρά ετών προϊστάμενου της υπηρεσίας Αγνοουμένων, είπε ότι ο εκλιπών έπαιξε ιστορικά καθοριστικό ρόλο στο θέμα των αγνοουμένων.
Από πλευράς του, ο δημοσιογράφος Ανδρέας Παράσχος είπε κατά τη διάσκεψη, που έγινε στο Σωματείο Λάρνακας Λαπήθου/Μικρή Άρκτος, στην Παλιά Λευκωσία, ότι διοργανώνεται μεγάλη συναυλία στη μνήμη του Ξενοφώτα Καλλή, σε Λεμεσό και Λευκωσία.
Πέραν των 1600 ανασκαφών για αγνοούμενους από το 2006
Ο κ. Παντελίδης, μιλώντας για τις τελευταίες εξελίξεις στο ζήτημα των αγνοουμένων, είπε ότι από το 2006 που ξεκίνησε το δικοινοτικό πρόγραμμα των ανασκαφών για εξακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων έχουν γίνει πέραν των 1600 ανασκαφών, ενώ φέτος έχουν γίνει περίπου 85 ανασκαφές.
«Έχουν ταυτοποιηθεί από τον συμφωνημένο κατάλογο των 2002 ατόμων 1051 άτομα μέχρι σήμερα και κάθε μερικές ημέρες βεβαίως προκύπτουν νέες ταυτοποιήσεις», είπε ο κ. Παντελίδης. Εξήγησε περαιτέρω ότι ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων (και Ελλαδιτών) αγνοουμένων που έχουν ταυτοποιηθεί είναι 756 και 295 οι Τουρκοκύπριοι, σημειώνοντας ότι «επίκεινται και άλλες ταυτοποιήσεις».
Σε διευκρινιστική ερώτηση ο κ. Παντελίδης είπε ότι ο κατάλογος των 2002 ατόμων που συμφωνήθηκε περιλαμβάνει Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους και Ελλαδίτες, της περιόδου 1963-1964 έως το 1974, εκ των οποίων οι Ελληνοκύπριοι ήταν 1510 και 496 Τουρκοκύπριοι. Εξήγησε περαιτέρω ότι ο κατάλογος που υποβλήθηκε από την ελληνοκυπριακή πλευρά αφορούσε 1619 αγνοούμενους, αλλά στις συζητήσεις που ακολούθησαν 116 περιπτώσεις θεωρήθηκαν ότι δεν θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν. Ο κ. Παντελίδης ανέφερε ότι επί προεδρίας Τάσσου Παπαδόπουλου επανεισήχθη ο κατάλογος των 116 αγνοουμένων, ως συμπληρωματικός, ενώ πρόσθεσε ότι οι πεσόντες δεν περιλήφθηκαν στον κατάλογο.
«Έχουμε ταυτοποιήσει περίπου το ίδιο ποσοστό και από τον κατάλογο των 116 και βρίσκουμε ταυτόχρονα και από τον τρίτο κατάλογο των πεσόντων και ταυτοποιούμε και πεσόντες. Η εξήγηση είναι απλή. Διότι τους βρίσκουμε μαζί. Πάμε σε ένα σημείο και τους βρίσκουμε μαζί και από τους τρεις καταλόγους και τους ταυτοποιούμε, αλλά στις στατιστικές που δημοσιεύουμε, δεν συμπεριλαμβάνουμε άτομα εκτός του καταλόγου των 2002», συμπλήρωσε.
Δήλωσε ακόμη ότι έχουν ταυτοποιηθεί περίπου ακόμα 250 άτομα εκτός από τα 1.051, που είναι από τον κατάλογο των 116 και τον κατάλογο των πεσόντων, ο οποίος αριθμεί περίπου 550 άτομα.
Αναζητείται ομαδικός τάφος στα Πάναγρα
Ο κ. Παντελίδης δήλωσε ότι οι ανασκαφές συνεχίζονται εντατικά με επτά συνεργεία σε όλη την Κύπρο, εξηγώντας ότι τα έξι συνεργεία συνήθως εργάζονται στα κατεχόμενα και το ένα στις ελεύθερες περιοχές.
«Παρόλο ότι έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στην ταυτοποίηση πέραν του 51%-52% των αγνοουμένων δεν μπορεί να θεωρηθεί το αποτέλεσμα ικανοποιητικό διότι ακόμα μας απομένουν πάρα πολλά άτομα για τα οποία δεν έχει διευκρινιστεί η τύχη τους, για περίπου 900 ακόμα άτομα», υπέδειξε.
Ανέφερε ότι γίνονται εντατικές προσπάθειες για ανεύρεση των αγνοουμένων, σημειώνοντας ότι υπάρχουν περιπτώσεις ανεύρεσης ομαδικών τάφων για τους οποίους έγιναν προσπάθειες και στο παρελθόν.
«Αυτή τη στιγμή σκάβουμε στα Πάναγρα (σ.σ. κατεχόμενη Κερύνεια) όπου ψάχνουμε για ομαδικό τάφο. Μόλις έχουμε τελειώσει μία μεγάλη ανασκαφή κοντά στο σημείο απόβασης (σ.σ. των τουρκικών στρατευμάτων) στον Καραβά, χωρίς δυστυχώς επιτυχία, αλλά θα συνεχίσουμε την προσπάθεια, θα κάνουμε επέκταση. Πιστεύουμε ότι κάπου εκεί κοντά υπάρχει ομαδικός τάφος. Έχουν γίνει 8-9 προσπάθειες στο παρελθόν στο ίδιο σημείο. Δεν είχαμε επιτυχία, αλλά πιστεύουμε ότι με κάθε προσπάθεια προσεγγίζουμε ενδεχομένως το ακριβές σημείο», είπε.
Μιλώντας για το πρόβλημα της ακρίβειας του χώρου των ταφών ο κ. Παντελίδης έφερε ως παράδειγμα την περίπτωση των Πανάγρων όπου υπάρχει αυτόπτης μάρτυρας που συμμετείχε στην ταφή, αλλά υποδεικνύει ένα τεράστιο χώρο. Πρόσθεσε ότι στην περιοχή των Πανάγρων έχει χρησιμοποιηθεί και η τεχνολογία καθώς εντοπίστηκε κάποιο κοίλωμα το οποίο εντοπίστηκε από Αμερικανούς ερευνητές που χρησιμοποιούν ραντάρ.
Αναφερόμενος στα άλλα σημεία που εργάζονται τα συνεργεία της ΔΕΑ, ο κ. Παντελίδης είπε ότι γίνονται ανασκαφές στην Γαλάτεια, στην Κώμη Κεπίρ (σ.σ. χωριά στη χερσόνησο της Καρπασίας), στον Μαραθόβουνο, στον Καραβά (στρατιωτική περιοχή), στη Μια Μηλιά (στρατιωτική περιοχή), στη Μύρτου και στις ελεύθερες περιοχής στην Λακατάμια.
Ζητούμενο η ακρίβεια των πληροφοριών
Ερωτηθείς ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ΔΕΑ, ο κ. Παντελίδης είπε ότι αυτό είναι η ακρίβεια των πληροφοριών, σημειώνοντας ότι «εάν η πληροφορία δεν είναι καλή και δεν αποδώσει, εκεί είναι το πρόβλημα. Πληροφορίες υπάρχουν πολλές, έχουμε 300 περίπου σημεία που μας έχουν υποδειχτεί, εκ των οποίων τα 100 έχουν ήδη τύχει επεξεργασίας και είναι στον κατάλογο των ανασκαφών».
Έθιξε ακόμη το ζήτημα αδειών για ανασκαφές σε στρατιωτικές περιοχές στα κατεχόμενα, όπου πιθανόν να υπάρχουν τάφοι επαναλαμβάνοντας το θέμα των πληροφοριών που δίνονται από μάρτυρες, καθώς όπως είπε, υπεισέρχονται οι παράγοντες της μνήμης και της αλλαγής του τοπίου.
Σύντομα τα συνεργεία αυξάνονται σε οκτώ
Ερωτηθείς εάν πιστεύει ότι θα δοθεί περαιτέρω ώθηση στο έργο της ΔΕΑ μετά και το άτυπο δείπνο των ηγετών της ε/κ κοινότητας και της τ/κ κοινότητας με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, ο κ. Παντελίδης είπε ότι ήταν πάρα πολύ σημαντική η επίσκεψη των δύο ηγετών στο εργαστήριο της ΔΕΑ πριν ένα χρόνο, σημειώνοντας ότι επαναβεβαιώθηκε η ανθρωπιστική πτυχή του θέματος και αποφασίστηκε με εισήγηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη η αύξηση των συνεργείων, που έγινε αποδεκτή και από την τουρκοκυπριακή πλευρά.
Ανέφερε ακόμη ότι οι ομάδες των αρχαιολόγων είναι μεικτές (Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι) επαναλαμβάνοντας ότι σήμερα δουλεύουν επτά συνεργεία και, όπως είπε, πολύ σύντομα θα γίνουν οκτώ.
«Έχουμε υποχρέωση να ψάχνουμε, να σηκώσουμε την κάθε πέτρα για να βρούμε αυτούς τους ανθρώπους. Δεν θα σταματήσουμε την προσπάθεια, θα συνεχίσουμε όσο χρειάζεται μέχρι να εντοπίσουμε τα σημεία. Πιστεύω ότι ακόμη το πρόγραμμα μπορεί να αποδώσει», τόνισε.
Καθοριστικός και ιστορικός ο ρόλος του Ξενοφώντα Καλλή
Μιλώντας για τον αείμνηστο Ξενοφώντα Καλλή ο κ. Παντελίδης αναφέρθηκε στην πολυετή και ακούραστη προσφορά του για το θέμα των αγνοουμένων, επισημαίνοντας τον ρόλο που έπαιξε στην ώθηση του προγράμματος των αγνοουμένων όταν αυτό ξεκινούσε.
Προβαίνοντας σε μια ιστορική αναδρομή της πορείας της ΔΕΑ, ο κ. Παντελίδης είπε ότι η ΔΕΑ δημιουργήθηκε το 1981 κατόπιν αποφάσεων της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, ενώ το 1997 σε μια συμφωνία Κληρίδη-Ντεκτάς δόθηκαν δεσμεύσεις ότι το θέμα θα αντιμετωπιστεί ως καθαρά ανθρωπιστικό και ότι δεν θα τύχει πολιτικής εκμετάλλευσης.
Υπέδειξε ότι χρειάστηκαν ακόμα 6-7 χρόνια για να συμφωνηθεί ο κατάλογος των αγνοουμένων που συζητείτο εκφράζοντας την άποψη ότι γύρω στο 2004-2005 ο Ξενοφών Καλλής έπαιξε ιστορικά καθοριστικό ρόλο στο θέμα των αγνοουμένων διότι άρπαξε την ευκαιρία και ξεκίνησε το πρόγραμμα εκμεταλλευόμενος τη συμφωνία που είχε γίνει. Πρόσθεσε ότι ο Καλλής οργάνωσε άμεσα τις ομάδες αρχαιολόγων και ξεκίνησε μονομερώς ανασκαφές ούτως ώστε να μην υπάρχει καθυστέρηση. Υπερθεμάτισε την συμβολή του Καλλή στην ώθηση για ενεργή έναρξη του προγράμματος της ΔΕΑ, κάτι που, όπως είπε, για πολλά χρόνια δεν γινόταν.
Σε ερώτηση εάν ο Ξενοφών Καλλής άφησε πληροφορίες ή αρχείο που θα μπορούσε να συνδράμει στο έργο της ΔΕΑ, ο κ. Παντελίδης είπε ότι υπάρχει ένα κεκτημένο πληροφοριών καθώς λήφθηκαν και καταθέσεις το 1974 μετά την επιστροφή των αιχμαλώτων, ενώ πλέον χρησιμοποιείται και η τεχνολογία με τη δημιουργία βάσης δεδομένων.
Μεγάλη συναυλία στη μνήμη του Ξενοφώτα Καλλή
Κατά τη διάρκεια της δημοσιογραφικής διάσκεψης ο κ. Παράσχος ανακοίνωσε τη διεξαγωγή μεγάλης συναυλίας με τίτλο «Κατοχές: Από το Μαουτχάουζεν στην Κερύνεια» εις μνήμην Ξενοφώντα Καλλή την προσεχή Κυριακή, 20 Οκτωβρίου στις 20:30, στο Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο Λεμεσού και τη Δευτέρα, 21 Οκτωβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών την ίδια ώρα.
Ο κ. Παράσχος ανέφερε ότι η συναυλία θα περιλαμβάνει έργα των Θεοδωράκη, Χατζιδάκι και Ξαρχάκου, σε στίχους του Ιάκωβου Καμπανέλλη, σε ερμηνείες των Βασίλη Λέκκα και Κατερίνας Παράσχου σε ενορχήστρωση του Δημήτρη Παπαγγελίδη. Όπως εξήγησε το έργο αφορά σε τέσσερα μέρη για τις κατοχές που βίωσε η Ευρώπη, η Ελλάδα και η Κύπρος, σε κείμενα και ποίηση του ιδίου που θα απαγγείλει ο Σταύρος Λούρας.
Κατά τη διάρκεια της δημοσιογραφικής διάσκεψης ακούστηκαν τραγούδια που θα παρουσιαστούν στη συναυλία.
Ο κ. Παράσχος είπε ότι όσα έσοδα μαζευτούν από την συναυλία θα δοθούν στην «Πρωτοβουλία για δημιουργία σωματείου τέκνων και συζύγων αγνοουμένων», μέλη της οποίας ήταν παρόντες και στη διάσκεψη.
