Την ενίσχυση της πυροσβεστικής ετοιμότητας με ανθρώπινο δυναμικό, τεχνολογικά μέσα και εξοπλισμό σημείωσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξεως, Μάριος Χαρτσιώτης, κατά τη διάρκεια συζήτησης του θέματος στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής την Πέμπτη. Όσον αφορά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για απόκτηση ιδίων πτητικών μέσων, είπε ότι θα αρχίσει να εφαρμόζεται από του χρόνου.
Ο Υπουργός είπε ότι η αναβάθμιση των υπηρεσιών πυρόσβεσης βρίσκεται ψηλά στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι τη Δευτέρα εντάχθηκαν 251 νέοι πυροσβέστες στο δυναμικό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, που ανέρχονται στο 38% της υφιστάμενης δύναμης. Όπως σημείωσε, πρώτη φορά εντάσσεται τόσο μεγάλος αριθμός και οι 661 πυροσβέστες έγιναν τώρα 912.
Όσον αφορά τον εξοπλισμό, είπε ότι τον Ιούνιο του 2023 υλοποιήθηκε η 1η φάση της επιχείρησης για πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών και διαχείριση κρίσεων, που αφορά και ένταξη της τεχνολογίας, το δίκτυο μεταφοράς, την εγκατάσταση συστημάτων εντοπισμού και ανίχνευσης πυρκαγιών, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, συνολικού κόστους €3 εκ.
H 2η φάση της επιχείρησης «θα οδηγήσει σε πλήρη επιχειρησιακή ετοιμότητα», ανέφερε.
Συγκεκριμένα, είπε ότι το 2025 θα μπουν 15 ηλεκτροπτικοί αισθητήρες σε 12 ζώνες και κρίσιμες υποδομές, θα αγοραστούν οχήματα και εξοπλισμός, ενώ προγραμματίζεται και η ανέγερση κτηριακών υποδομών για την ομάδα μη επανδρωμένων αεροσκαφών και τη διαχείριση κρίσεων σε παγκύπρια 24ωρη βάση, με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης μέχρι το 2028.
Επιπρόσθετα, είπε ότι ο προϋπολογισμός της Πυροσβεστικής για το 2024 είναι αυξημένος κατά €12 εκ. σε σχέση με το 2023.
Ερωτηθείς από τον Πρόεδρο της Επιτροπής, Βουλευτή του ΑΚΕΛ, Άριστο Δαμιανού, αν είναι ικανοποιημένος από την αντιμετώπιση των πρόσφατων πυρκαγιών, είπε ότι «ήμουν παρών σχεδόν σε όλες τις πυρκαγιές. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς, Πυροσβεστική Υπηρεσία, Πολιτική Άμυνα, Τμήμα Δασών, εθελοντές, έδωσαν το άπαν των δυνάμεων τους για να περισώσουν ανθρώπινες ζωές και να περιορίσουν ζημιές σε περιουσίες κ.λ.π. Αν είχαμε διπλάσιο προσωπικό και τεχνικά μέσα ίσως τα πράγματα να ήταν καλύτερα. Υπό τις περιστάσεις, με τα μέσα που υπήρχαν, έγινε η καλύτερη δυνατή δουλειά», ανέφερε.
Δεύτερη μαρτυρία για μετασχηματιστή ΑΗΚ στον Φαρμακά
Όσον αφορά την πυρκαγιά στον Φαρμακά, ο Υπουργός είπε ότι οι πρώτες εκτιμήσεις της Πυροσβεστικής αναφέρουν ότι προήλθε από ζημιά σε μετασχηματιστή της ΑΗΚ, κάτι που φαίνεται να αποδεικνύεται και με μαρτυρικό υλικό, κάνοντας λόγο για δύο αυτόπτες μάρτυρες που είχαν οπτική επαφή, ενώ είπε ότι υπάρχει και σχετικό βίντεο.
Για τις άλλες πυρκαγιές, είπε ότι οι πρώτες εκτιμήσεις για την πυρκαγιά στην επαρχία Πάφου είναι ότι ξεκίνησε από σκυβαλότοπο. Αναφορικά με τις δύο πυρκαγιές στον Άγ. Σύλα και την Τραχυπέδουλα είπε ότι φαίνεται ότι ήταν κακόβουλες.
Σε δηλώσεις του στη συνέχεια, είπε ότι το κράτος έχει δώσει απτές αποδείξεις του πώς ανταποκρίνεται σε 5 μέχρι σήμερα μεγάλες πυρκαγιές. «Το κράτος έχει αποδείξει ότι όλοι οι αρμόδιοι φορείς και τα τμήματα είναι σε ένα πλήρη συντονισμό και σε ένα υψηλό επίπεδο οργάνωσης και αποτελεσματικότητας», επεσήμανε.
Όσον αφορά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για απόκτηση ιδίων πτητικών μέσων, είπε ότι θα αρχίσει να εφαρμόζεται από του χρόνου. «Είναι πολύ δύσκολο οικονομικά να αποκτήσεις άμεσα 10 πτητικά μέσα», είπε, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι η απόφαση είναι η Κυβέρνηση να αποκτήσει τα δικά της μέσα, και αυτό να αρχίσει από του χρόνου.
Ερωτηθείς αν χρειάζεται αυστηροποίηση των ποινών για πρόκληση πυρκαγιών από ανθρώπινο παράγοντα, είπε ότι έχει ήδη γίνει αυστηροποίηση των ποινών και είναι αποτρεπτικές. «Ωστόσο, αν κριθεί απαραίτητο κάτι τέτοιο, δεν θα διστάσουμε να το κάνουμε», ανέφερε.
Ενίσχυση και του Τμήματος Δασών
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, είπε ότι το Υπουργείο έχει προβεί σε σειρά ενεργειών και δράσεων για αύξηση της ετοιμότητας της κατάσβεσης πυρκαγιών. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι το Τμήμα Δασών εγκατέστησε τέσσερις ειδικές κάμερες με δυνατότητα ελέγχου στο δάσος ακτίνας 10 χιλιομέτρων, για να εντοπίζουν εγκαίρως εστίες φωτιάς. Επίσης, αξιοποιούνται 4 drones που εκτελούν σε ώρες αιχμής επιτήρηση δασών για σκοπούς πρόληψης και έγκαιρης ειδοποίησης.
Πρόσθεσε ότι στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υπάρχει κονδύλι €25,5 εκ., για απόκτηση εξοπλισμού για πυροσβεστικά οχήματα, αεροσκάφη και άλλο εξοπλισμό. Τα τελευταία χρόνια, ανέφερε, έχει γίνει πρόσληψη άνω των 100 δασοπυροσβεστών, πληρώθηκαν 26 θέσεις δασικών λειτουργών, και είναι σε εξέλιξη διαδικασία πλήρωσης άλλων κενών θέσεων.
Αναφορικά με τα εκτεθειμένα καλώδια της ΑΗΚ, είπε ότι πέρσι έγινε συνάντηση με πρωτοβουλία του Υπουργείου Γεωργίας με θετικά αποτελέσματα. «Έχουν εντοπιστεί εναέρια καλώδια που διέρχονται στο δάσος που είναι γυμνά και ξεκίνησε ιεραρχικά η ΑΗΚ να τα μονώσει για να μην είναι αιτία πρόκλησης πυρκαγιάς», σημείωσε.
Κατέθεσε την προσωπική του εμπειρία, ως συντονιστής για κατάσβεση πυρκαγιών, λέγοντας ότι «υπάρχει άψογη συνεργασία και συνεννόηση με όλες τις υπηρεσίες και εθελοντές, που επιχειρούν με κίνδυνο της ζωής τους».
Αναφορικά με τα πτητικά μέσα, είπε ότι το Υπουργείο έχει κάνει σειρά ενεργειών για να μειωθεί το κενό. Είπε ότι έχουμε 6 πτητικά μέσα από Ιορδανία και Αίγυπτο, και θα βγουν για προσφορές για 4 μισθωμένα αεροσκάφη, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία για μίσθωση υπηρεσιών ελικοπτέρων και διαγωνισμός «για να έχουμε από 1/5/25 πτητικά μέσα για επόμενη περίοδο». Χαρακτήρισε, ακόμα, σημαντική την απόφαση για αγορά 10 ιδιόκτητων πτητικών μέσων, όπως και την επαναλειτουργία του Δασικού Κολεγίου.
Άμεσα η προκαταβολή για αποζημιώσεις πληγέντων
Όσον αφορά τις αποζημιώσεις των πληγέντων, είπε ότι την Κυριακή υπάλληλοι του Υπουργείου επισκέφτηκαν τις κοινότητες της Πάφου και μάζεψαν περίπου 100 αιτήσεις, κάτι που έγινε και τη Δευτέρα στον Φαρμακά.
«Το Υπουργικό χθες αποφάσισε να δώσει 30% της εκτιμημένης ζημιάς ως προκαταβολή για όλους για να μπορέσουν να δραστηριοποιηθούν», σημείωσε, προσθέτοντας ότι τις επόμενες μέρες θα ξεκινήσει η καταβολή της προκαταβολής.
Ευθύνη Επαρχιακών Διοικήσεων οι καθαροί δρόμοι για πρόσβαση πυροσβεστικών
Ο Αρχιπύραρχος Νίκος Λογγίνος είπε ότι η Πυροσβεστική Υπηρεσία ανταποκρίνεται σε αγροτικούς δρόμους που δεν μπορούν να προσεγγίσει, σημειώνοντας ότι είναι ευθύνη των Επαρχιακών Διοικήσεων να φροντίσουν να υπάρχουν οι κατάλληλοι δρόμοι, οι οποίοι να είναι καθαροί για να μπορούν να προσεγγιστούν από τα πυροσβεστικά οχήματα.
«Έχουμε ορκιστεί όλοι να δώσουμε τη ζωή μας για αυτό που κάνουμε. Δεν είναι εύκολο να σταματήσει μια πυρκαγιά», ανέφερε, υπογραμμίζοντας τη σημασία της πρόληψης, καθώς δεν καθαρίζονται τα σπίτια και τα χωράφια από ξηρά χόρτα και δεν υπάρχουν κατάλληλοι δρόμοι.
«Χρειαζόμαστε βοήθεια, να ενισχύσουμε περισσότερο τους σταθμούς της υπαίθρου», είπε, σημειώνοντας ότι ζήτησαν δασοπυροσβέστες για να στελεχώσουν τους σταθμούς, αλλά και συμβολή ειδικών αστυφυλάκων για να μπουν στα γραφεία και να βγουν έξω οι πυροσβέστες.
Ο Σάββας Ιεζεκιήλ, Διευθυντής του Τμήματος Δασών, σημείωσε ότι για πρώτη φορά υπάρχει άριστος συντονισμός ανάμεσα στις αρμόδιες υπηρεσίες, ενώ υπογράμμισε ότι όσοι δρουν στην πρώτη γραμμή το κάνουν με κίνδυνο της ζωής τους. Ζήτησε ενίσχυση, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν ικανοποιητικά, σε περίπτωση που ξεσπάσουν δύο πυρκαγιές.
Απαντώντας σε δημόσιες δηλώσεις για καθυστερήσεις στην αντιμετώπιση, είπε ότι καμία δύναμη στον κόσμο δεν μπορεί να σταματήσει «αυτά τα θηρία», όταν υπάρχουν άνεμοι. «Περιμένουμε το λεπτό που θα μας δώσει η πυρκαγιά τη δυνατότητα να επέμβουμε», ανέφερε.
Η λειτουργός της Πολιτικής Άμυνας, Μικαέλλα Μαλά, ζήτησε επίσης ενίσχυση σε προσωπικό, καθώς το κέντρο ελέγχου, που είναι το σημείο επικοινωνίας με τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ στελεχώνεται από ένα άτομο με δωδεκάωρη βάρδια, το οποίο, όπως είπε, δεν είναι αρκετό. Ανέφερε, επίσης, ότι με οδηγίες του Προέδρου Χριστοδουλίδη έχει ξεκινήσει διαδικασία μελέτης για νέο εθνικό μηχανισμό πολιτικής προστασίας.
Εκ μέρους της Επαρχιακής Διοίκησης Λευκωσίας, ο Χρίστος Ιωσήφ είπε ότι η Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας έχει 12 μικρά οχήματα με ντεπόζιτο με νερό για άμεση κατάσβεση εν τη γενέσει μιας πυρκαγιάς, ενώ έχουν εκπαιδευτεί 35 άτομα σχετικά. Επιπλέον, ανέφερε ότι στις συμβάσεις με διάφορους εργολάβους υπάρχει πρόνοια ότι αν κληθούν είναι υποχρεωμένοι να φέρουν τα μηχανήματά τους στις πυρκαγιές.
Πρόσθεσε ότι καταγράφηκαν τα βυτιοφόρα που κατέχουν οι Δήμοι, τα οποία είναι σημαντικά για σκοπούς ανεφοδιασμού των πυροσβεστικών οχημάτων. «Όταν καλούσαμε τους Δήμους, δεν υπήρχαν οδηγοί», ανέφερε, κάνοντας την εισήγηση να καταβάλλεται επίδομα για να είναι on call.
Κρίσιμη η πρόληψη και η συμβολή κοινοτήτων λένε Πυροσβέστες και Δασολόγοι
Ο Πρόεδρος Συνδέσμου Πυροσβεστών Κύπρου, Κώστας Ολύμπιος, είπε ότι οι κοινότητες μπορούν να παίξουν πρωτεύοντα ρόλο στις αγροτικές περιοχές, με μικρά οχήματα με ντεπόζιτο. Όπως είπε, με τις σημερινές συνθήκες, σε 5 λεπτά η πυρκαγιά μπορεί να γίνει πολύ καταστροφική και η άμεση ανταπόκριση είναι κρίσιμη. Ενδεικτικά, είπε ότι η Πυροσβεστική χρειάστηκε 43 λεπτά για να μεταβεί από τη Λευκωσία στον Φαρμακά.
Επιπλέον, απαρίθμησε τα προβλήματα που συναντούν οι πυροσβέστες. Όπως είπε, μέσα από το όχημα δεν έχουν ορατότητα, δεν ξέρουν τι καίγεται, ούτε την έκταση της πυρκαγιάς. Για την πυρκαγιά στον Φαρμακά, είπε ότι οι δρόμοι στα δάση είχαν κλίση 20%, χωρίς χώρο διαφυγής για το πυροσβεστικό όχημα. «Οι δρόμοι πρέπει να καθαρίσουν και να υπάρχουν διέξοδοι. Δεν δικαιολογούμαστε να υπάρχουν σκουπίδια παντού», είπε.
Σημείωσε ότι όπου υπήρχαν καλλιέργειες, δεν προχώρησε η φωτιά, αναδεικνύοντας τη σημασία της επιστροφής στην ύπαιθρο. Εισηγήθηκε, επίσης, να ενισχυθούν οι σταθμοί της υπαίθρου σε 24ωρη βάση, ενώ είπε ότι η Πυροσβεστική δεν θα έπρεπε να μπαίνει σε διαδικασία προσφορών για τον εξοπλισμό της.
Ο Πρόεδρος της Παγκύπριας Ένωσης Δασολόγων, Νικόλας-Γιώργος Ηλιάδης είπε ότι η κλιματική κρίση και η εγκατάλειψη της υπαίθρου συμβάλλουν στις πυρκαγιές. «Όσο εξοπλισμό και προσωπικό και να έχουμε, θα έχουμε μεγάλες πυρκαγιές», είπε. Ζήτησε να εξεταστεί νομικό πλαίσιο διαχείρισης της ξηρής βιομάζας που υπάρχει συσσωρευμένη στα εγκαταλειμμένα αγροτικά τεμάχια και σε χαλίτικη γη, με ελεγχόμενη καύση ή διάσπαση. Πρότεινε, επίσης, την εφαρμογή τακτικών πυροπροστασίας περιμετρικά των κοινοτήτων, που παλιά ήταν βοσκότοποι και τώρα έχουν εγκαταλειφθεί.
Ο Κώστας Χριστοδούλου, Κοινοτάρχης Κούρδακας, μίας από τις πληγείσες κοινότητες στην πρόσφατη πυρκαγιά της Επαρχίας Πάφου, ζήτησε να αποζημιωθούν όλοι ανεξαιρέτως όσοι έχουν πληγεί.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, οι Βουλευτές ευχαρίστησαν όσους ήταν στην πρώτη γραμμή. Σημείωσαν ωστόσο την ανάγκη ολοκληρωμένου σχεδιασμού, πρόληψης και αιτιολόγησης για την καθυστέρηση άφιξης πτητικών μέσων.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Άριστος Δαμιανού, σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρία, είπε ότι το ζήτημα έχει συζητηθεί επανειλημμένα στη Βουλή. «Η μεγάλη εικόνα είναι ότι καταβάλλονται προσπάθειες», είπε. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο υπάρχουν ελλείματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Είπε ότι στην έκθεση της Επιτροπής Εσωτερικών το 2021 είχαν καταγράψει 18 ενέργειες και δράσεις που έπρεπε να αναληφθούν. «Μερικές από αυτές έχουν υλοποιηθεί, αρκετές άλλες εκκρεμούν, όπως και ένας συνολικός οριζόντιος σχεδιασμός για πρόληψη και αντιμετώπιση και κατάσβεση των πυρκαγιών», ανέφερε.
Ένα κεντρικό ζήτημα, σημείωσε, είναι η ανάγκη για περαιτέρω αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογιών και της καλύτερης στελέχωσης των αρμόδιων τμημάτων και υπηρεσιών. «Οι συνδικαλιστές και της Πυροσβεστικής και του Τμήματος Δασών εξέπεμψαν SOS παρά το ότι σε διοικητικό επίπεδο η εικόνα που δίδεται είναι διαφορετική», ανέφερε.
Επιπλέον, ο κ. Δαμιανού σημείωσε «με απαρέσκεια ότι για λόγους που δεν έχουν εξηγηθεί επαρκώς η Κυπριακή Δημοκρατία σήμερα δεν έχει επάρκεια σε πτητικά μέσα», προσθέτοντας ότι δρούμε με δανεικά πτητικά μέσα, και με πιλότους που ενδεχομένως να μη γνωρίζουν τη μορφολογία εδάφους.
Όσον αφορά τις αποζημιώσεις, είπε ότι υπήρξε κινητοποίηση από πλευράς κράτους για καταγραφή ζημιών και καταστροφών. «Με αίσθηση επείγοντος και χωρίς αστερίσκους να προχωρήσουν οι διαδικασίες αποζημιώσεις», είπε.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννη, είπε ότι η Κυβέρνηση «αντί να έρθει να παρουσιάσει ολοκληρωμένη στρατηγική και ολοκληρωμένη πολιτική για αντιμετώπιση των ειδικών καιρικών φαινομένων», ήρθε αποσπασματικά να μιλά για μέτρα και να παραπέμπει σε αποζημιώσεις «για να καλύπτουμε τη γύμνια μας ότι απουσιάζει ολοκληρωμένη πολιτική».
Πρόσθεσε ότι η πολιτική προστασία είναι ολόκληρο κεφάλαιο και δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται αποσπασματικά, σημειώνοντας ότι δεν είναι απόλυτη θεραπεία το πρόσθετο προσωπικό. «Οφείλουμε να επενδύσουμε και στην αποτροπή και στη συγκρότηση εκείνων των δυνάμεων που χρειάζεται να υπάρχουν», ανέφερε.
Επιπλέον, σημείωσε ότι είναι κατακριτέο το ότι για αρκετές ώρες δεν μερίμνησε η χώρα να έρθουν πυροσβεστικά μέσα και κυρίως αεροπλάνα. «Υπάρχει θέμα ευθύνης», σημείωσε.
Ο κ. Χατζηγιάννη είπε ότι, μαζί με τον Βουλευτήτου ΔΗΣΥ Νίκο Σύκα, θα καταθέσουν πρόταση, βάσει της οποίας θα πρέπει να εγγραφούν όλοι οι αγροτικοί δρόμοι. Όπως είπε, δεν υπάρχει χαρτογράφηση σήμερα, δεν γνωρίζουν αν υπάρχουν μονοπάτια και πρέπει να γίνει χαρτογράφηση επί του τοπίου.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Σενέκης, ευχαρίστησε τα μέλη του Τμήματος Δασών και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, της Πολιτικής Άμυνας, τους θηροφύλακες και τους εθελοντές που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή για την κατάσβεση πυρκαγιών.
Είπε ότι ο Υπουργός ανέπτυξε τον ολοκληρωμένο σχεδιασμό της Κυβέρνησης για ουσιαστική αναβάθμιση της επιχειρησιακής ικανότητας για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών. Όπως είπε, πέραν της ανάγκης ενίσχυσης σε προσωπικό και μέσα, υπάρχει και η ανάγκη εστίασης στην πρόληψη αλλά και ευαισθητοποίησης του κοινού για τους κινδύνους από την κλιματική κρίση, η ανάγκη για προληπτικούς ελέγχους και καθαρισμούς, και κίνητρα για επιστροφή στην ύπαιθρο και άλλα.
Σημείωσε, επίσης, ότι εξίσου σημαντική είναι και η άμεση καταγραφή των ζημιών για να προχωρήσουν τάχιστα οι αποζημιώσεις στους πληγέντες.
Ο Σταύρος Παπαδούρης, Βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, σε δηλώσεις του επικεντρώθηκε στην πρόληψη. Είπε ότι η κατάσταση των αγροτικών δρόμων, η εγκατάλειψη της υπαίθρου, τα γυμνά καλώδια της ΑΗΚ είναι θέματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Επιπλέον, έθεσε και το ζήτημα της απουσίας αντιπυρικών ζωνών γύρω από τις κοινότητες. Είπε ότι η Πυροσβεστική, που έχει την ευθύνη της κατάσβεσης, θα έπρεπε να έχει άμεσο λόγο στους τρόπους πρόληψης. Εξέφρασε την πρόθεση της Βουλής να προχωρήσει νομοθετικά σε αυτό το θέμα, για να δοθεί λόγος στην Πυροσβεστική.
