Παρά την ύπαρξη θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου που καταδικάζει και τιμωρεί τα ρατσιστικά κίνητρα, παρατηρείται η έξαρση των περιστατικών εναντίον αλλοδαπών ατόμων με ενδεχόμενα κίνητρα προκατάληψης, αναφέρει σε τοποθέτησή της η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μαρία Στυλιανού-Λοττίδη σχετικά με επιθέσεις εναντίον αλλοδαπών διανομέων φαγητού, συστήνοντας όπως τύχουν εφαρμογής οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI).
Όπως σημειώνει στην εισαγωγή της, τους τελευταίους 11 μήνες έχει σημειωθεί σωρεία επιθέσεων κατά αλλοδαπών διανομέων φαγητού στις επαρχίες Λεμεσού και Λευκωσίας, με τα πλείστα περιστατικά να έχουν πραγματοποιηθεί τους τελευταίους δύο μήνες στη Λεμεσό, και τα οποία ενδέχεται να έχουν διαπραχθεί με κίνητρο προκατάληψης. Όπως έχει ανακοινωθεί από τις αρμόδιες αρχές, προσθέτει, κάποια από τα περιστατικά έχουν ήδη εξιχνιαστεί, ενώ έχουν εκδοθεί εντάλματα σύλληψης για άλλα, και έχουν καταχωρηθεί σχετικές ποινικές υποθέσεις και κατηγορητήρια ενώπιον δικαστηρίων.
Προσθέτει ότι επί παρόμοιων περιστατικών που αφορούσαν επιθέσεις εναντίον διανομέων φαγητού, έχει προβεί το 2022 σε σχετική Αυτεπάγγελτη Τοποθέτηση, με την οποία καταδίκασε τα συγκεκριμένα περιστατικά, και έκτοτε το Γραφείο της έχει προβεί σε δράσεις και ενέργειες για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου που παρατηρείται εναντίον αλλοδαπών. Ωστόσο, λόγω της επανάληψης των εν λόγω περιστατικών, κρίνεται απαραίτητη η εκ νέου Τοποθέτησή μου επί των περιστατικών που έχουν σημειωθεί το τελευταίο διάστημα, αναφέρει.
“Η Τοποθέτηση του Γραφείου μου εκ νέου, επί του συγκεκριμένου θέματος ως Φορέας Ισότητας και Καταπολέμησης των Διακρίσεων και ως Εθνική Αρχή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κρίθηκε απαραίτητη ενόψει της σοβαρότητας των περιστατικών αυτών, καθώς και της επανάληψής τους το τελευταίο διάστημα. Σημειώνεται ευθύς εξ αρχής ότι η παρούσα Τοποθέτηση δεν υπεισέρχεται σε ζητήματα που άπτονται της αξιολόγησης διερεύνησης και χειρισμού των περιστατικών εκ μέρους της Αστυνομίας, καθώς αυτή αποσκοπεί στην επαναφορά του θέματος ως υψίστης σημασίας” τονίζει.
Τα περιστατικά που έχουν σταθεί αφορμή για την παρούσα Τοποθέτηση αφορούν ενδεικτικά τις εξής περιπτώσεις: στις 15/10/2024, επιθέσεις εναντίον διανομέων φαγητού στην περιοχή Αγίου Τύχωνα στη Λεμεσό, στις 24/10/2024, επίθεση εναντίον διανομέα φαγητού στη Λεμεσό και στις 29/10/2024, επίθεση εναντίον διανομέα φαγητού στην οδό Ανεξαρτησίας στη Λεμεσό.
“Τα εγκλήματα αυτά, λόγω του ρατσιστικού τους χαρακτήρα, θίγουν θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες, καθώς πλήττουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια που ο κάθε άνθρωπος κατέχει εγγενώς λόγω της ανθρώπινης οντότητάς του, ενώ υποσκάπτουν θεμελιώδεις δημοκρατικές αρχές, στη βάση των οποίων εδράζεται η ισότητα και η απαγόρευση των διακρίσεων”.
Επαναλαμβάνει ότι τα εγκλήματα μίσους δεν πρέπει να γίνονται ανεκτά σε κανένα επίπεδο, ενώ οφείλουν να καταδικάζονται ως η ύψιστη μορφή παραβίασης της εγγενούς αξιοπρέπειας του ατόμου.
“Το θεσμικό και νομοθετικό πλαίσιο που είναι σε ισχύ, έχει αναγνωρίσει την σοβαρότητα των εγκλημάτων αυτών, και η κωδικοποίηση του κινήτρου προκατάληψης αποτελεί σημαντικό βήμα ως προς την καταδίκη του χαρακτήρα των εν λόγω εγκλημάτων” τονίζει.
Αναφερόμενη στην παρούσα κατάσταση, σημειώνει πως παρά την ύπαρξη θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου που καταδικάζει και τιμωρεί τα ρατσιστικά κίνητρα, παρατηρείται η έξαρση των περιστατικών εναντίον αλλοδαπών ατόμων με ενδεχόμενα κίνητρα προκατάληψης.
Υπενθυμίζει ότι κατά την επίσκεψή της στην Κύπρο το 2022, κατά τον έκτο κύκλο επιτήρησης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας (ECRI) διαπίστωσε ότι υπάρχει ανάγκη θέσπισης ενός ολοκληρωμένου συστήματος παρακολούθησης των περιστατικών εγκλημάτων και ρητορικής μίσους, καθώς και αυστηροποίηση της ποινικής νομοθεσίας που αφορά στα εν λόγω ποινικά αδικήματα. Συστάθηκε όπως οι αρμόδιες αρχές να αναπτύξουν, μεταξύ άλλων, μέτρα που θα αυξήσουν την ευαισθητοποίηση για τα άτομα και τις ομάδες που γίνονται στόχοι, ώστε τα ίδια τα άτομα να αναγνωρίζουν τα δικαιώματά τους, και τη δυνατότητά τους να λάβουν νομικά μέτρα.
“Συναφώς, κρίνω σημαντικό να σημειώσω ότι το Γραφείο μου έχει προβεί, και συνεχίζει να προβαίνει, σε διάφορες δράσεις και ενέργειες για την αντιμετώπιση κάθε είδους διάκρισης. Με αφορμή τα περιστατικά επιθέσεων που σημειώθηκαν το 2022, έχει αναληφθεί πρωτοβουλία για την ανάπτυξη και προώθηση διυπηρεσιακής συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών και φορέων της κοινωνίας των πολιτών, με σκοπό την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των εγκλημάτων μίσους στην Κύπρο. Η πρωτοβουλία αυτή λήφθηκε σε συνεργασία με το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη” συνεχίζει.
Συγκεκριμένα, αναφέρει ότι το Γραφείο συμμετείχε σε Συναντήσεις της Ομάδας Εργασίας που έχει συσταθεί για να καθορίσει και να προωθήσει συγκεκριμένες δράσεις που θα ενισχύσουν και θα βελτιώσουν το πλαίσιο αντιμετώπισης των αδικημάτων με ρατσιστικό κίνητρο στην Κύπρο και την στήριξη των θυμάτων. Στα πλαίσια της Συνάντησης αποφασίστηκε η προώθηση μνημονίου συνεργασίας (“memorandum of understanding”) μεταξύ των δημοσίων αρχών και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών που συμμετέχουν στην Ομάδα Εργασίας. Η εν λόγω δράση βρίσκεται στο τελικό στάδιο για υπογραφή.
Σημειώνω, ακόμη, λέει η κ. Λοττίδη, ότι το Γραφείο μου προβαίνει σε εκπαιδεύσεις αστυνομικών στην Αστυνομική Ακαδημία Κύπρου, στα πλαίσια των οποίων γίνεται ανάλυση περιστατικών με κίνητρο προκατάληψης, ενώ επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η σημαντικότητα αναγνώρισης του εν λόγω κινήτρου στα πλαίσια διερεύνησης αδικημάτων, τα οποία ενδέχεται να έχουν διαπραχθεί στη βάση ρατσιστικών και ξενοφοβικών πεποιθήσεων.
Ενόψει των ανωτέρω, αναφέρει ακόμη ότι η Αστυνομία αναμένεται να προβαίνει στην εξέταση του κάθε περιστατικού, προκειμένου να διαπιστώνει κατά πόσο υπάρχει ενδεχόμενο κίνητρο προκατάληψης.
Επίσης, αναμένεται ότι οι συστάσεις που εμπεριέχονται στην Έκθεση της ECRI του 2022, θα τύχουν εφαρμογής από όλους τους αρμόδιους φορείς, και συγκεκριμένα, οι συστάσεις για αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου, καθώς διαφαίνεται ότι η ισχύουσα νομοθεσία δεν λειτουργεί αποτρεπτικά για τη διάπραξη των εν λόγω αδικημάτων.
Η Επίτροπος αναφέρει ότι η παρούσα Τοποθέτηση υποβάλλεται στον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, στον Αρχηγό Αστυνομίας, και στην Υπουργό Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, για ενέργειες που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές τους.
