Το Υπουργείο Παιδείας «δεν προβαίνει σε κανενός είδους λογοκρισία, αλλά οφείλει εκ του νόμου και της αρμοδιότητας του να κρίνει την καταλληλότητα θεαμάτων τα οποία παρακολουθούν ομαδικά τα σχολεία», σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε σχετικά με τη διασκευή του έργου «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες» του Ιούλιου Βερν σε θεατρική παράσταση του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου.
Στην ανακοίνωσή του το ΥΠΑΝ σημειώνει ότι «σε καμία περίπτωση ούτε διανοείται να ασκήσει ούτε και ασκεί ‘λογοκρισία’, όπως ακούστηκε σε δημόσιες δηλώσεις αλλά μέσα από υπεύθυνες διαδικασίες εξασφαλίζει ότι τα παιδιά μπορούν, ανάλογα με την ηλικία τους, να παρακολουθήσουν προτεινόμενες θεατρικές παραστάσεις, όπως προβλέπεται από τους κανονισμούς λειτουργίας των σχολείων».
Προσθέτει ότι «είναι κατανοητό ότι μέσα στην κοινωνία και, επομένως και μεταξύ των γονέων μπορεί να υπάρχουν διιστάμενες απόψεις, φιλοσοφικές αντιλήψεις και ευαισθησίες για κοινωνικά ή ηθικά ζητήματα και συχνά υπάρχουν και αντικρουόμενες απόψεις».
Για το λόγο αυτό, συνεχίζει το Υπουργείο, «όταν αποφασίζεται τα παιδιά είτε ενός σχολείου είτε ενός τμήματος να παρακολουθήσουν ομαδικά μια θεατρική παράσταση, θα πρέπει να υπάρχει η βεβαιότητα ότι αυτή είναι κατά γενική ομολογία κατάλληλη για την ηλικία τους, αλλά και να αποφεύγονται τέτοιου είδους αντεγκλήσεις».
Το ΥΠΑΝ, όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του, «οφείλει πάντοτε να ενεργεί λαμβάνοντας υπόψη και τις τυχόν απόψεις γονέων που μπορεί να κινούνται προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση, όπως και ευρύτερα απόψεις και εισηγήσεις, αλλά σε κάθε περίπτωση έχει την ευθύνη για να ενεργεί με γνώμονα την κατάλληλη διαπαιδαγώγηση του συνόλου των παιδιών και της σχολικής κοινότητας, την ενδεδειγμένη αντιμετώπιση τους αναλόγως της ηλικίας και της ωρίμανσης τους και την ορθή λειτουργία του σχολείου».
Διευκρινίζει ότι «οι επιτροπές που συγκροτούνται εκάστοτε στο ΥΠΑΝ, με αρμοδιότητα να κρίνουν την καταλληλότητα των παραστάσεων για παρακολούθηση από μαθητές/-τριες, αποτελούνται από καταρτισμένους παιδαγωγούς που έχουν και τη γνώση και το επιστημονικό υπόβαθρο, αλλά και την εμπειρία που σχετίζεται με παιδιά των ανάλογων ηλικιών».
Πρόκειται για «επαγγελματίες παιδαγωγούς με αρμοδιότητα να κρίνουν, όχι μόνο για την παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης, αλλά γενικότερα τα όσα αφορούν τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, ανάλογα με την ηλικία, τη συναισθηματική και πνευματική ετοιμότητα τους», εξηγεί περαιτέρω το ΥΠΑΝ.
Ως προς την κρίση αυτή, σημειώνεται από το Υπουργείο, «τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, προβλέπεται σήμανση του κινηματογραφικού και τηλεοπτικού περιεχομένου, αναλόγως των ηλικιών, κατόπιν εξέτασης και άσκησης κρίσεως, επομένως, η πολιτεία προνοεί για την καταλληλότητα αναλόγως της ηλικίας, χωρίς αυτό να εγείρει συζητήσεις περί ‘λογοκρισίας’».
Συγκεκριμένα, σχετικά με τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν στην περίπτωση της παράστασης «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες», το ΥΠΑΝ αναφέρει ότι «επειδή τα πραγματικά γεγονότα είναι αρκετά διαφορετικά από κάποιους ισχυρισμούς που προβάλλονται δημόσια» προχώρησε στην σύνταξη αναλυτικού ενημερωτικού σημειώματος.
Στο σημείωμα αναφέρεται ότι κλιμάκιο της Επιτροπής Έγκρισης Θεαμάτων παρακολούθησε τις δοκιμές (πρόβα) του παιδικού έργου «Ο γύρος του κόσμου σε ογδόντα ημέρες» της Σκηνής 018 του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου, στις 11 Νοεμβρίου 2022, με σκοπό να παραχωρήσει έγκριση για παρακολούθηση από τα δημοτικά σχολεία σε εργάσιμο χρόνο. Η παραγωγή δεν ήταν ακόμη ολοκληρωμένη, ως προς τα κουστούμια, τους φωτισμούς, τα εφέ και τον ήχο.
Η Επιτροπή, σύμφωνα με τον ΥΠΑΝ, συνέλεξε πληροφορίες από τον σκηνοθέτη για αυτά που δεν ήταν ακόμη έτοιμα και «εστίασε όπως ορθά αναφέρεται σε ανακοίνωση του ΘΟΚ σε μία αναφορά του κειμένου η οποία θεώρησε ότι παρουσιάζει πρόβλημα».
Καταδεικνύοντας τους λόγους για τους οποίους θεωρούσε ότι αυτή η φράση δεν ήταν κατάλληλη, το Υπουργείο, ζήτησε να εξευρεθεί κάποιος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος, είτε με διαφοροποίηση είτε με παράλειψη μιας τέτοιας αναφοράς σε παιδικό κοινό, προστίθεται. Όπως αναφέρεται, η φράση ήταν: «Μπορεί ένα αγόρι να θέλει να είναι κορίτσι και ένα κορίτσι να θέλει να είναι αγόρι;».
Όπως αναφέρεται στο σημείωμα, «στη συζήτηση έγινε ξεκάθαρο πως η επιτροπή δεν εξέφραζε ούτε ομοφοβικά αισθήματα ούτε και κάποια αντίθεση προς την αναγνώριση της διαφοράς, αλλά ότι θεωρούσε ότι το ηλικιακό επίπεδο των παιδιών που θα παρακολουθούσαν την παράσταση δεν ήταν κατάλληλο για αυτού του είδους τους προβληματισμούς, τους οποίους οι συντελεστές στόχευαν, όπως ανέφεραν, να παραθέσουν στους θεατές της παράστασης».
Κατόπιν τούτου, η επιτροπή έδωσε συγχαρητήρια στους συντελεστές για την κατά τα άλλα πολύ καλή θεατρική δημιουργία και αποχώρησε, δείχνοντας εμπιστοσύνη ως προς το ότι θα υπήρχε μια διαφοροποίηση για να αποφευχθεί το κώλυμα εκείνο ενώ νοουμένου ότι θα αντιμετωπιζόταν το ζήτημα, δόθηκε αμέσως και η έγκριση και ξεκίνησαν σχολεία να παρακολουθούν την παράσταση.
Στη συνέχεια έγινε αντιληπτό ότι η φράση εκείνη αντικαταστάθηκε από την ακόλουθη αναφορά που απευθυνόταν με τη μορφή ερωτήματος στο κοινό: «Μπορεί ένα αγόρι να αγαπά ένα αγόρι και ένα κορίτσι ένα άλλο κορίτσι;».
Εν συνεχεία, προστίθεται, με τις πρώτες παραστάσεις του έργου σε μαθητές σχολείων, «υποβλήθηκαν στο ΥΠΑΝ διαμαρτυρίες και παράπονα από γονείς, ενώ υπήρξαν σχετικές αντιδράσεις και έγιναν δημόσια σχόλια και σε μέσα ενημέρωσης σχετικά με αυτή την αναφορά που κρίθηκε προβληματική. Επίσης, σχόλια διαμαρτυρίες κατατέθηκαν και για κάποιες ενδυμασίες ή και στιγμιότυπα της παράστασης.
Για αυτούς τους λόγους, αναφέρεται στο σημείωμα, «η Επιτροπή έκρινε σκόπιμο να παρακολουθήσει ξανά την παράσταση, για επανεκτίμηση στοιχείων που ίσως να ήταν διαφορετικά από την πρόβα που είχε παρακολουθήσει και κατόπιν σχετικής ενημέρωσης της Διεύθυνσης Δημοτικής Εκπαίδευσης, στάλθηκε γραπτό μήνυμα στον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του ΘΟΚ, πέραν προφορικής αναφοράς που έγινε σε συνομιλία, με την παράκληση να τύχει χειρισμού το θέμα και, μέχρι περαιτέρω χειρισμού του, να αποφευχθεί και αυτή η αναφορά που φαίνεται να προκαλούσε».
Η Επιτροπή παρακολούθησε ξανά την παράσταση στις 7/12/2022, χωρίς την επίμαχη φράση και κατόπιν τούτου επιβεβαίωσε ότι το έργο είναι κατάλληλο και δεν τίθενται θέματα ενδυμασιών ή άλλων ζητημάτων στα οποία είχαν αναφερθεί γονείς ή κηδεμόνες. Ωστόσο, το θέμα συζητήθηκε ξανά, και λειτουργοί του ΘΟΚ εισηγήθηκαν να διαφοροποιηθεί εκ νέου η φράση και να αποσταλούν σχετικές εισηγήσεις στην Επιτροπή.
Η Επιτροπή με τη σειρά της, σύμφωνα με το σημείωμα του Υπουργείου, «υπογράμμισε το γεγονός ότι οι αξίες της αγάπης, της φιλίας, της αποδοχής της διαφορετικότητας, του αλληλοσεβασμού, της πίστης στον εαυτό και τη δύναμή του προβάλλονταν σε μεγάλο βαθμό από το έργο και θα μπορούσε κατ’ αυτό τον τρόπο να συνεχιστούν οι παραστάσεις χωρίς περαιτέρω εισηγήσεις και συζητήσεις».
