Εντός του 2024 θα παραδοθούν 20 νέες ψηφιακές υπηρεσίες, δήλωσε ο Υφυπουργός Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, Δρ Νικόδημος Δαμιανού, την Τρίτη σημειώνοντας παράλληλα ότι όσον αφορά την επέκταση των δικτύων οπτικών ινών, με κρατική επιδότηση, και την οικονομική στήριξη των νοικοκυριών για μετάβαση σε υψηλές ταχύτητες, στόχος είναι μέχρι το 2026 «η Κύπρος να γίνει η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα έχει πετύχει 100% πληθυσμιακή κάλυψη σε όλο το φάσμα της συνδεσιμότητας υπερ-υψηλών ταχυτήτων, κινητής και σταθερής».
Με άξονες την ψηφιακή πολιτική, την κυβερνοασφάλεια και την έρευνα και την καινοτομία, ο στόχος είναι η μετάβαση σε ένα «σύγχρονο ψηφιακό κράτος», ανέφερε ο κ. Δαμιανού στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του έργου του Υφυπουργείου κατά το πρώτο έτος διακυβέρνησης και των κύριων δράσεων που δρομολογούνται εντός του 2024.
Ο Υφυπουργός ευχαρίστησε τον προκάτοχό του, Φίλιππο Χατζηζαχαρία, σημειώνοντας ότι πολλά από τα έργα στα οποία γίνεται αναφορά είχαν ξεκινήσει επί δικής του ηγεσίας στο Υφυπουργείο. Επισήμανε, ότι με τους άξονες που αναφέρονται παραπάνω, «θα ενισχύσουμε την αναπτυξιακή προοπτική και ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας, και θα βελτιώσουμε την καθημερινότητα των πολιτών», σημείωσε, εκφράζοντας, παράλληλα, τον φιλόδοξο, όπως είπε, στρατηγικό στόχο, να καταστεί η Κύπρος ένα περιφερειακό κέντρο καινοτομίας και τεχνολογίας.
Ψηφιακή Πολιτική
Όσον αφορά τις δράσεις για την ψηφιακή πολιτική, ο Υφυπουργός είπε ότι αυτές απαρτίζονται από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, την αναβάθμιση των ψηφιακών υποδομών και της συνδεσιμότητας της χώρας, τις ψηφιακές δεξιότητες πολιτών και επαγγελματιών και την ενίσχυση της ψηφιακής ωριμότητας των επιχειρήσεων.
Όσον αφορά την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, σημείωσε ότι το Υφυπουργείο ανέπτυξε κατά το πρώτο έτος διακυβέρνησης σειρά ψηφιακών υπηρεσιών, όπως η ηλεκτρονική αίτηση για το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, η Εγγραφή στον Εκλογικό Κατάλογο και η Πλατφόρμα του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης, καθώς και την πλατφόρμα «Φωνή των Πολιτών» για μη Δεσμευτικά Δημοψηφίσματα.
Επιπρόσθετα, είπε, τέθηκαν σε λειτουργία νέα, σύγχρονα συστήματα για βελτίωση της αποδοτικότητας και της λειτουργίας του δημοσίου αλλά και αναβάθμιση της ποιότητας εξυπηρέτησης του πολίτη, όπως το Σύστημα Διαχείρισης Υποθέσεων της Νομικής Υπηρεσίας και η πλατφόρμα για την αδειοδότηση έργων ΑΠΕ. Το Υφυπουργείο ανέλαβε επίσης το έργο για τη λειτουργία τον Μάιο 2023, του τηλεφωνικού Κέντρου 1450 για υποστήριξη του Υπουργείου Εργασίας και του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.
Εντός του 2024, σύμφωνα με τον Υφυπουργό, θα παραδοθούν 20 νέες ψηφιακές υπηρεσίες, περιλαμβανομένων αιτήσεων για Έκδοση Πιστοποιητικών Στρατολογικής Κατάστασης και Έκδοση και Ανανέωση Δελτίου Ταυτότητας και Διαβατηρίου. Επιπρόσθετα, θα επεκταθεί το σύστημα των ΚΕΠ επιτρέποντας στον πολίτη να διευθετεί ηλεκτρονικά ραντεβού για όλες τις υπηρεσίες, αλλά και να εξυπηρετείται μέσω τηλεδιάσκεψης για αριθμό νέων υπηρεσιών.
Εφαρμογή ηλεκτρονικής υπογραφής πρώτα στον «Ιππόδαμο»
Επίσης, αναμένεται η λειτουργία νέων συστημάτων σε καίριες υπηρεσίες καθώς και η αναβάθμιση και επέκταση του συστήματος Ιππόδαμος στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης για σκοπούς αδειοδότησης της ανάπτυξης, σημείωσε. Τόνισε, ακόμα, πως ο Ιππόδαμος είναι και το πρώτο σύστημα στο οποίο εντάσσεται επίσημα η δυνατότητα ηλεκτρονικής υπογραφής εγγράφων, την οποία έχουν τόσο οι επαγγελματίες του κλάδου όσο και οι πολίτες για υποβολή αιτήσεων, όσο και οι λειτουργοί των αρμοδίων αρχών για σκοπούς έκδοσης των αδειών».
Ο Υφυπουργός αναφέρθηκε εκτενώς στο έργο «Ψηφιακός Πολίτης», στη βάση του οποίου, όπως είπε, θα υλοποιηθεί σταδιακά και εξελικτικά όλο το φάσμα των ψηφιακών υπηρεσιών του κράτους. «Μέσω της νέας κυβερνητικής πύλης, gov.cy, εφαρμογής κινητού και της εφαρμογής της ηλεκτρονικής ταυτότητας και υπογραφής, σκοπός είναι να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις ούτως ώστε κάθε συναλλαγή και επαφή του πολίτη με το δημόσιο να μπορεί να γίνεται ηλεκτρονικά, εύκολα, γρήγορα και με ασφάλεια», τόνισε, προσθέτοντας πως υπογράφεται σύντομα συμφωνία συνεργασίας με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης της Ελλάδος για τον σκοπό αυτό.
Επιπλέον, αναφέρθηκε στον εκσυγχρονισμό της τεχνολογικής υποδομής της κρατικής μηχανής, το οποίο βασίζεται στην τυποποίηση των βασικών αρχών που θα πρέπει να διέπουν τον σχεδιασμό και την υλοποίηση κάθε υπηρεσίας και κάθε συστήματος που αναπτύσσεται, με βάση τις αρχές: ask-once-store-once, για να ζητούνται μόνο μια φορά τα δεδομένα και να πάψει ο κατακερματισμός, cloud first, security by design, για να περιοριστεί η έκθεση, open data και standardized components (τυποποιημένοι μηχανισμοί).
Η Κύπρος να γίνει πρώτη χώρα ΕΕ με 100% κάλυψη σε υπερ-υψηλές ταχύτητες
Όσον αφορά την επέκταση των δικτύων οπτικών ινών, με κρατική επιδότηση, και την οικονομική στήριξη των νοικοκυριών για μετάβαση σε υψηλές ταχύτητες, ο Υφυπουργός είπε ότι στόχος είναι μέχρι το 2026 «η Κύπρος να γίνει η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που θα έχει πετύχει 100% πληθυσμιακή κάλυψη σε όλο το φάσμα της συνδεσιμότητας υπερ-υψηλών ταχυτήτων, κινητής και σταθερής».
Ακολούθως, αναφέρθηκε στους σχεδιασμούς του Υφυπουργείου για αξιοποίηση τεχνολογιών αιχμής, όπως τεχνολογίες διαστήματος, τεχνητή νοημοσύνη και blockchain, ενώ στάθηκε στο έργο Smart Cyprus, που αποτελεί μία ολιστική προσέγγιση για την εφαρμογή λύσεων έξυπνων πόλεων σε όλη την επικράτεια, συντονίζοντας τις εν εξελίξει πρωτοβουλίες σε διάφορους δήμους.
Εντός του 2023, ανέφερε ο Υφυπουργός, προκηρύχθηκε ανοικτός διαγωνισμός για τον σκοπό αυτό, ο οποίος προνοεί την υλοποίηση -σε πρώτο στάδιο- τριών κοινών λύσεων: την έξυπνη στάθμευση, τον έξυπνο φωτισμό και την έξυπνη διαχείριση συλλογής απορριμμάτων, καθώς και εφαρμογή κινητού για επικοινωνία και συνδιαλλαγή του πολίτη με τους Δήμους.
Ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων
«Καμία ψηφιακή λύση δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς την απαραίτητη εξειδίκευση και καμία εφαρμογή δεν θα έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα, εάν οι πολίτες δεν έχουν τις βασικές ψηφιακές γνώσεις για να την αξιοποιήσουν», ανέφερε.
Παρουσίασε τη σειρά εκπαιδεύσεων που διενεργήθηκε το 2023 και στις αρχές του 2024. Ακόμα, αναφέρθηκε εκτενώς στο πιλοτικό πρόγραμμα ICT Re-Up Skilling που ανακοινώθηκε τον Φεβρουάριο, και το οποίο μέσω εντατικής εκπαίδευσης 10 εβδομάδων σε data analytics δίνει την ευκαιρία σε πτυχιούχους θετικών επιστημών να επιδιώξουν καριέρα στον τομέα της Πληροφορικής. «Πρόκειται για μία καινοτόμο πρωτοβουλία, που στοχεύουμε να επεκταθεί σε επιπλέον θεματικές όπου παρατηρείται έλλειψη ειδικών στην αγορά», είπε ο Δρ Δαμιανού, σημειώνοντας ότι ήδη εταιρείες πληροφορικής δεσμεύτηκαν να παρέχουν ευκαιρίες εργοδότησης σε άτομα που ολοκληρώνουν το πρόγραμμα.
Κυβερνοασφάλεια
Σημειώνοντας τη σημασία της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας στον κυβερνοχώρο, ο Υφυπουργός παρουσίασε τη σειρά δράσεων που υλοποιήθηκαν εντός του 2023 σε συνεργασία με την Αρχή Ψηφιακής Ασφάλειας (ΑΨΑ), και οι οποίες περιλαμβάνουν την έναρξη ενός οριζόντιου προγράμματος κυβερνοασφάλειας για τον δημόσιο τομέα, την ετοιμασία νομοσχεδίου για εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία NIS2 και τον ορισμό, με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου, της ΑΨΑ ως Εθνικής Αρχής Πιστοποίησης Κυβερνοασφάλειας. Πρόσθετα, και μεταξύ άλλων, λειτούργησε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Εθνικού CSIRT, που παρέχει 24/7 παρακολούθηση της ψηφιακής δραστηριότητας, ενώ ανέφερε και ότι εγκαταστάθηκαν 33 αισθητήρες για σκοπούς ανίχνευσης και ανάλυσης επιθέσεων σε κρίσιμες υποδομές του κράτους.
Βήματα έγιναν, σύμφωνα με τον Υφυπουργό και ως προς την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας στις επιχειρήσεις και την ευαισθητοποίηση του κοινού. Μεταξύ άλλων, το 2023 λειτούργησε, το Εθνικό Κέντρο Συντονισμού Κυβερνοασφάλειας (NCC-CY), με κύρια αποστολή να διευκολύνει την πρόσβαση σε τεχνογνωσία για βιομηχανικά, τεχνολογικά και ερευνητικά θέματα κυβερνοασφάλειας. Δημιουργήθηκε, επίσης, μία ολοκληρωμένη εργαλειοθήκη προτύπων/μεθοδολογιών για τη διαμόρφωση μίας δομημένης προσέγγισης για αποτελεσματική θωράκιση έναντι κυβερνοαπειλών, και ιδρύθηκε το ICT Academy, με όραμα να εξελιχθεί σε περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης επαγγελματιών στον τομέα του ICT.
Στους ίδιους άξονες κινούνται και οι δράσεις που δρομολογούνται για το 2024, σημείωσε. Συγκεκριμένα, είπε ότι δρομολογείται ο σχεδιασμός Εθνικών Σχεδίων Διαχείρισης Κρίσης για την κυβερνοασφάλεια βάση των απαιτήσεων του NIS 2, καθώς και η εφαρμογή πλαισίου πιστοποίησης κυβερνοασφάλειας και η έναρξη πιλοτικών προγραμμάτων ελέγχου σε φορείς πιστοποίησης και στην αγορά.
Έρευνα και Καινοτομία
Συνεχίζοντας, ο Υφυπουργός στάθηκε στα σημαντικά βήματα προόδου και τη δυναμική που παρουσιάζει το κυπριακό οικοσύστημα. Χαρακτηριστικό, είπε, είναι «το γεγονός ότι η χώρα μας διατηρεί τη θέση της για 2η συνεχόμενη χρονιά στους Strong Innovators της Ευρώπης».
Εντός του 2023, καταρτίστηκε και εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο από το Υπουργικό Συμβούλιο η νέα Στρατηγική για την Έρευνα και Καινοτομία, η οποία θέτει ως βασικές προτεραιότητες τη δημιουργία συνθηκών για την περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση των ικανοτήτων του οικοσυστήματος, την εμπορικοποίηση καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και την ενίσχυση της εξωστρέφειας.
Το Υφυπουργείο, ανέφερε, στηρίζει με θεσμική χρηματοδότηση τη λειτουργία και τις δραστηριότητες ερευνητικών ιδρυμάτων, περιλαμβανομένων των Κέντρων Αριστείας, με περίπου €25 εκατομμύρια ετησίως, ενώ €21 εκατομμύρια επιπρόσθετα διατίθενται στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), τα οποία και μεταφράζονται σε προκηρύξεις ανταγωνιστικών χρηματοδοτικών προγραμμάτων και υποστηρικτικές υπηρεσίες για το σύνολο του κυπριακού οικοσυστήματος.
Παράλληλα, ανέφερε ότι υπογράφηκαν συμβόλαια για έργα ύψους περίπου €27 εκατομμυρίων, σε τομείς με ιδιαίτερη προοπτική ανάπτυξης, όπως τεχνολογία, αγροδιατροφή, υγεία και ενέργεια, από τα οποία προκύπτουν 317 νέες θέσεις εργασίας, ενώ επιτυγχάνεται αξιοσημείωτη άντληση ιδιωτικών κεφαλαίων που φτάνει στο 18% του συνόλου της χρηματοδότησης.
«Η στόχευση των προγραμμάτων», τόνισε ο Υφυπουργός, «βρίσκεται σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις στρατηγικές επιδιώξεις της νέας Στρατηγικής. Πρόκειται για ένα ισορροπημένο μίγμα επένδυσης, που καλύπτει σφαιρικά όλους τους τομείς στόχευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στη διασύνδεση ερευνητικής με επιχειρηματική κοινότητα και την μετατροπή της γνώσης σε αξία για την πραγματική οικονομία, μέσω και της διεθνοποίησης».
Σημείωσε ότι δίνεται μεγάλη έμφαση στην προσέλκυση επενδύσεων, με την παροχή κινήτρων, όπως το πιστοποιητικό καινοτομίας για ΜμΕ, σημειώνοντας ότι από τις 51 αιτήσεις που υποβλήθηκαν έχουν εγκριθεί 38 πιστοποιητικά, καθώς και μέσω της διαχείρισης αιτήσεων για StartUp Visa.
Επιπρόσθετα, τόνισε τη σημασία της λειτουργίας του Κεντρικού Γραφείου Μεταφοράς Γνώσης τον Μάιο του 2023, το οποίο παρέχει δωρεάν υπηρεσίες προστασίας διανοητικής ιδιοκτησίας και εμπορικής αξιοποίησης ερευνητικών αποτελεσμάτων, υποστηρίζοντας ερευνητικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις να κάνουν το επόμενο βήμα και να διαθέσουν επιτυχώς τα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες τους στην εγχώρια αλλά και τη διεθνή αγορά.
Καταληκτικά, ο Υφυπουργός ανέδειξε την τεράστια σημασία που έχει για την Κυβέρνηση και τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας η ψηφιακή μετάβαση, διαβεβαιώνοντας πως το Υφυπουργείο θα συνεχίσει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να πετύχει τους στόχους του και να συμβάλει στην ουσιαστική ενδυνάμωση της προοπτικής της Κύπρου να καταστεί περιφερειακό κέντρο καινοτομίας και τεχνολογίας.
Ερωτηθείς σχετικά, είπε ότι η γεωστρατηγική θέση της Κύπρου προσφέρεται για να αναπτυχθεί ως περιφερειακό κέντρο, σημειώνοντας ότι χώρες της περιοχής που μπορεί να βρίσκονται πιο μπροστά, δεν αποτελούν απαραίτητα ανταγωνιστές αλλά πιθανούς συνεργάτες. Είπε ότι η Κύπρος έχει καλή συνδεσιμότητα με 11 υποθαλάσσια καλώδια, σημειώνοντας ότι δίνεται έμφαση στις τεχνολογίες αιχμής: AI, Blockchain και τεχνολογίες διαστήματος.
Ο Γενικός Διευθυντής του Υφυπουργείου, Νεόφυτος Παπαδόπουλος, πρόσθεσε ότι είναι ένας «ρεαλιστικός στόχος», φτάνει να ευθυγραμμίσουμε τις δικές μας στρατηγικές επιδιώξεις με τις επιδιώξεις της «γειτονιάς μας». Σημείωσε, πάντως, ότι κινήσεις που έγιναν προς αυτό τον τομέα στο πρόσφατο παρελθόν έχουν βρει θετική ανταπόκριση και «ο στόχος να λειτουργήσουμε με έντονο περιφερειακά ρόλο είναι εφικτός».
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση, ο Υφυπουργός επιβεβαίωσε ότι το Υφυπουργείο και το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής είναι υποστελεχωμένο, με τον Γενικό Διευθυντή να αναφέρει ότι παράλληλα με τα παραπάνω έργα, τρέχει και η διαδικασία αλλαγής της δομής του ΤΥΠ.
Ερωτηθείς για το πότε αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το e-justice, είπε ότι στη διαδικασία έχουν εμπλακεί ενεργά οι χρήστες, ο ΠΔΣ και το Ανώτατο, και παίρνει περισσότερο χρόνο, καθώς η εργασία γίνεται με λεπτομέρεια και προστίθενται απαιτήσεις που δεν είχαν προβλεφθεί προηγουμένως. Εκτίμησε ότι αρχές της νέας χρονιάς θα είναι έτοιμο, σημειώνοντας ότι καταβάλλονται προσπάθειες να γίνει πιο νωρίς.
