«Αύξηση της τιμής της ενέργειας κατά περίπου 0,10 ευρώ ανά kwh -περίπου το 30% της μέσης τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος του περασμένου χειμώνα- σχετίζεται με αύξηση της εβδομαδιαίας θνησιμότητας μιας χώρας κατά περίπου 2,2%». Στο -σοκαριστικό- αυτό συμπέρασμα καταλήγει ο Economist, μετά από μοντελοποίηση που έκανε υποστηρίζοντας πως η ακριβή ενέργεια μπορεί να σκότωσε περισσότερους Ευρωπαίους, από τον Covid, τον περασμένο χειμώνα.
«Είναι σαφές ότι το ενεργειακό όπλο του κ. Πούτιν ήταν θανατηφόρο» αναφέρει το σχετικό δημοσίευμα, υπενθυμίζοντας πως ο Ρώσος πρόεδρος έκοψε τις εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη προκαλώντας εκτίναξη των τιμών.
Οι υψηλές τιμές της ενέργειας μπορεί να κοστίσουν ζωές. Αποθαρρύνουν τους ανθρώπους από το να θερμαίνουν σωστά τα σπίτια τους με την διαβίωση σε κρύες συνθήκες να αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακών και αναπνευστικών προβλημάτων, αναφέρει.
Τον Νοέμβριο ο Economist προέβλεψε ότι η ακριβή ενέργεια μπορεί να οδηγήσει σε 22.000 έως 138.000 θανάτους κατά τη διάρκεια ενός ήπιου χειμώνα. «Δυστυχώς, φαίνεται ότι είχαμε δίκιο» αναφέρει τώρα.
Στο δημοσίευμα εξηγείται όλη η διαδικασία που οδήγησε στα συγκεκριμένα συμπεράσματα.
«Για να εκτιμήσουμε πώς οι θάνατοι του περασμένου χειμώνα συγκρίνονται με τους προηγούμενους, χρησιμοποιήσαμε ένα κοινό μέτρο θνησιμότητας: την αύξησή της. Συγκρίνοντας τους πραγματικούς θανάτους, με τον αριθμό που θα μπορούσαμε να περιμένουμε σε σχέση με την θνησιμότητα τις ίδιες εβδομάδες του 2015-19, διαπιστώσαμε ότι οι θάνατοι σε όλη την Ευρώπη ήταν υψηλότεροι από τους αναμενόμενους. Σε 28 ευρωπαϊκές χώρες που ερευνήσαμε, υπήρξαν 149.000 παραπάνω θάνατοι μεταξύ Νοεμβρίου 2022 και Φεβρουαρίου 2023, που ισοδυναμούν με αύξηση 7,8%.
Διάφοροι παράγοντες θα μπορούσαν να εξηγήσουν αυτή την αύξηση. Μεταξύ των ατόμων που πέθαναν τον περασμένο χειμώνα, σχεδόν 60.000 καταγράφηκαν ως θάνατοι από το covid-19. Η ασθένεια πιθανώς συνέβαλε -άμεσα ή έμμεσα- σε περισσότερους, αλλά είναι απίθανο να ευθύνεται για το σύνολο της αύξησης.
Ο καιρός έχει επίσης επηρεάσει τον αριθμό των θανάτων. Το κρύο του Δεκεμβρίου συνοδεύτηκε από αύξηση της θνησιμότητας. Μια πτώση της μέσης θερμοκρασίας κατά 1°C (1,8°F) σε μια περίοδο τριών εβδομάδων συνδέεται με αύξηση 2,2% στους συνολικούς θανάτους. Ωστόσο, ο περασμένος χειμώνας ήταν ηπιότερος από τον μέσο όρο της περιόδου 2015-19, οπότε το κρύο από μόνο του δεν μπορεί να ευθύνεται για τους πρόσθετους θανάτους.
« Μεγαλύτερες αυξήσεις, στις χώρες με τους περισσότερους επιπλέον θανάτους»
Φαίνεται ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας μπορεί να είχαν επίδραση. Η εξέταση σε όλες τις χώρες αποκαλύπτει ότι εκείνες με τους υψηλότερους επιπρόσθετους θανάτους αντιμετώπισαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στο κόστος των καυσίμων.
Για να διαχωρίσουμε το ενεργειακό κόστος από τις μεταβολές της θερμοκρασίας δημιουργήσαμε ένα στατιστικό μοντέλο που λαμβάνει επίσης υπόψη τα δημογραφικά στοιχεία μιας χώρας και τον συνήθη αριθμό θανάτων που καταγράφει.
Εκτιμούμε ότι μια αύξηση της τιμής κατά περίπου 0,10 ευρώ ανά kwh -περίπου το 30% της μέσης τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος του περασμένου χειμώνα- σχετίζεται μια αύξηση της εβδομαδιαίας θνησιμότητας μιας χώρας κατά περίπου 2,2%. Εάν το ηλεκτρικό ρεύμα τον περασμένο χειμώνα κόστιζε το ίδιο με το 2020, το μοντέλο μας θα ανέμενε 68.000 λιγότερους θανάτους σε όλη την Ευρώπη, δηλαδή μείωση κατά 3,6%».
«Σωτήριες οι επιδοτήσεις»
Ο Economist υποστηρίζει επίσης, ότι οι θάνατοι στην Ευρώπη θα μπορούσαν να ήταν υψηλότεροι αν οι κυβερνήσεις δεν είχαν παρέμβει στις αγορές ενέργειας (αν και οι χαμηλότερες τιμές ανέβασαν τη ζήτηση, προκαλώντας προβλήματα αλλού στον κόσμο).
Χρησιμοποιώντας στοιχεία από τη Vaasaett, μια εταιρεία συμβούλων, υπολόγισαν πόσοι επιπλέον θάνατοι θα είχαν συμβεί αν οι λογαριασμοί δεν είχαν μειωθεί με ανώτατα όρια τιμών ή χαμηλότερους φόρους επί των πωλήσεων.
Σε 23 χώρες το μοντέλο διαπιστώνει ότι οι επιδοτήσεις αυτές έσωσαν 26.600 ζωές.
