Την εκτίμηση ότι οι ΗΠΑ δεν αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις συμφωνίες που συνομολόγησε η Λευκωσία με τα γειτονικά κράτη για το καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων, εξέφρασε ο τέως Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης σημειώνοντας πως οι Αμερικανοί δεν αμφισβήτησαν τη διαδρομή του αγωγού East Med.
Ανέφερε ακόμα ότι οι λόγοι της προσέγγισης τους στο non paper σχετίζονται κυρίως με περιβαλλοντικούς λόγους και θέματα οικονομικής βιωσιμότητας.
Σε εισήγηση του κατά τη διάρκεια διάλεξης με θέμα «Ο αγωγός East Med. Μύθος ή πραγματικότητα» που πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στη Λάρνακα, ο τέως Υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε στις ενέργειες «της Κυπριακής Δημοκρατίας το 2003, 2007 και 2010 να προχωρήσει στον καθορισμό των θαλάσσιων της συνόρων με την Αίγυπτο, το Λίβανο και το Ισραήλ, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και συγκεκριμένα της σχετικής Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982».
Πρόσθεσε πως «μέσα από τις συμφωνίες αυτές διασφαλίστηκε πολιτική και οικονομική βεβαιότητα σε σχέση με τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που ήταν καθοριστικό στο να εκδηλωθεί ενδιαφέρον από ενεργειακούς κολοσσούς για τις ΑΟΖ του Ισραήλ, της Αιγύπτου, της Κύπρου και του Λιβάνου».
Ο κ. Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στις ενέργειες της Τουρκίας η οποία στην ουσία επιχείρησε μέσα από παράνομες ενέργειες να αμφισβητήσει αυτές τις συμφωνίες, επισημαίνοντας πως «η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την λήψη νομικών και πολιτικών μέτρων εναντίον της Τουρκίας, πάρα το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα μέτρα δεν ήταν τόσο ισχυρά όσο εμείς θα επιθυμούσαμε, επιβεβαίωσαν το παράνομο των τουρκικών διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, και το γεγονός ότι στερούνται της οποιασδήποτε νομικής βάσης».
Το ίδιο συνέχισε «ισχύει και με την αντίδραση της Αιγύπτου όπως και άλλων κρατών στην περιοχή, τα οποία ουσιαστικά δεν ανταποκρίθηκαν στα καλέσματα της Τουρκίας για καθορισμό ΑΟΖ μεταξύ τους στην βάσει την τουρκικής θεώρησης».
Οσον αφορά τη σημαντικότητα της Ανατολικής Μεσογείου ως ενδεχόμενος εναλλακτικός ενεργειακός διάδρομος για την Ευρώπη, ο τέως ΥΠΕΞ αναφέρθηκε στις εξελίξεις στην Ουκρανία και πως σχετίζονται με τα ενεργειακά δεδομένα στην Ευρώπη, και σημείωσε χαρακτηριστικά πως «οι χώρες της Ευρώπης εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό, ενεργειακά από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Εξέλιξη που οδηγεί την ΕΕ να βρίσκεται εδώ και καιρό σε μια προσπάθεια εξεύρεσης εναλλακτικών ενεργειακών οδών».
Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ανέφερε «τόσο για την Ευρώπη όσο και για τις ΗΠΑ είναι μια ενδεχόμενη αξιόπιστη εναλλακτική ενεργειακή προοπτική που τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Ουάσιγκτον επενδύουν σημαντικά. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι διεθνείς ενεργειακή κολοσσοί έχουν επενδύσει στην περιοχή, διεκδικώντας τεμάχια στην ΑΟΖ των χωρών της περιοχής».
Σύμφωνα με τον κ. Χριστοδουλίδη, «η Ανατολική Μεσόγειος δύναται να αναπτυχθεί ως ένας εναλλακτικός ενεργειακός διάδρομος για την Ευρώπη, προσφέροντας με αυτό το τρόπο απάντηση στην εξάρτηση που υπάρχει σήμερα στην Ευρώπη για φυσικό αέριο από τη Ρωσία».
Ο τέως ΥΠΕΞ ανέφερε επίσης ότι «πολύ ορθά οι προηγούμενες κυβερνήσεις Γλαύκου Κληρίδη, Τάσσου Παπαδόπουλου και Δημήτρη Χριστόφια, προχώρησαν σε συνομολόγηση των θαλάσσιων μας συνόρων με τα γειτονικά κράτη, καθορίζοντας της ΑΟΖ της Κύπρου με τα κράτη αυτά. Η ευθύνη της παρούσας διακυβέρνησης, και προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε, ήταν να ωριμάσει πολιτικά, μέσα από την σύναψη σχετικών διακρατικών συμφωνιών, όλες τις ενδεχόμενες εφικτές επιλογές για αξιοποίηση του φυσικού αερίου της περιοχής σε συνεργασία με τα γειτονικά κράτη» είπε.
Εξήγησε πως η μια επιλογή «είναι η δημιουργία ενός αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από το Ισραήλ, στην Κύπρο και την Ελλάδα με προορισμό την Ευρώπη, επιλογή η οποία επιβεβαιώθηκε πολιτικά με τη υπογραφή της Διακρατικής Συμφωνίας για τον αγωγό East Med. Μια άλλη επιλογή είναι η μεταφορά του φυσικού αερίου από τεμάχια της Κύπρου και του Ισραήλ στην Αίγυπτο, στην οποία υπάρχουν ήδη δύο τερματικά υγροποίησης φυσικού αερίου και από εκεί στην Ευρώπη» είπε και πρόσθεσε πως «πως μέσα σε αυτό το πλαίσιο υπογράφηκε η Διακρατική Συμφωνία με την Αίγυπτο για τη δημιουργία υποθαλάσσιου αγωγού για τη μεταφορά κυπριακού φυσικού αερίου στην Αίγυπτο».
Μια άλλη επιλογή, συνέχισε, είναι η δημιουργία τερματικού στην Κύπρο, κάτι που όπως είπε «θα ενδιέφερε τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ της Δημοκρατίας, ειδικότερα εάν ήταν δυνατό ένα τέτοιο τερματικό υγροποίησης, να εξαρτάται αποκλειστικά από αποθέματα σε κοιτάσματα που βρίσκονται στην ΑΟΖ της Κύπρου».
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε και στο πρόσφατο non-paper των Aμερικανών σε σχέση με το αγωγό East Med, εκφράζοντας την πεποίθηση «ότι οι λόγοι της συγκεκριμένης προσέγγισης από πλευράς των ΗΠΑ δεν ήταν κατά κύριο λόγο πολιτικοί, αλλά κυρίως περιβαλλοντικά δεδομένα και θέματα οικονομικής βιωσιμότητας» επισημαίνοντας την ιδιαίτερη βαρύτητα με την οποία προσεγγίζει η κυβέρνηση Μπάϊντεν τα θέματα περιβάλλοντος που είχε ως αποτέλεσμα, ανάμεσα σε αλλά, και τον διορισμό του πρώην υπουργού εξωτερικών Τζον Κερυ ως ειδικού εκπροσώπου για το κλίμα.
Σημείωσε επίσης ότι «οι Αμερικανοί δεν αμφισβήτησαν την διαδρομή του αγωγού East Med, και εξού, για παράδειγμα, στηρίζουν ξεκάθαρα τις επιλογές που αφορούν το έργο Ηλεκτρικής Διασύνδεσης EuroAsia Interconnector που ακολουθεί παρόμοια διαδρομή όπως ο East Med».
Στην εισήγηση του, ο τέως Υπουργός Εξωτερικών σημείωσε επίσης τη σημασία του φυσικού αερίου, ως μεταβατικό μέσο, για να επιτευχθούν πιο γρήγορα οι στόχοι που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Ταυτόχρονα κατέληξε πως, «ήταν ορθή και από πολιτικής αλλά και από ενεργειακής πλευράς, η απόφαση της Κυβέρνησης να ωριμάσουν πολιτικά, μέσα από την υπογραφή σχετικών διακρατικών συμφωνιών, όλες οι ενδεχόμενες επιλογές αξιοποίησης του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο ήταν που υπογράφηκε και η συμφωνία για κατασκευή του αγωγού East Med”.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης σημείωσε επίσης πως «ποια επιλογή θα ακολουθηθεί θα εξαρτηθεί από παράγοντες που σχετίζονται με θέματα οικονομικής βιωσιμότητας, περιβαλλοντικά δεδομένα, αποτελέσματα των σχετικών γεωτρήσεων και φυσικά παράγοντες που σχετίζονται με τα πολιτικά δεδομένα στην περιοχή».
