Για πρώτη φορά εδώ και 17 μήνες οι τιμές του φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά υποχώρησαν κάτω από τα 50 ευρώ/MWh. Πρόκειται για μία εξέλιξη η οποία δίνει σημαντική ανάσα σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία έρχονταν αντιμέτωπα με εκρηκτικό κόστος ενέργειας. Οι τιμές του φυσικού αερίου είχαν απογειώσει και τους λογαριασμούς ρεύματος, αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να καταφύγουν σε επιδοτήσεις, πιέζοντας έτσι τους προϋπολογισμούς τους. Υπολογίζεται ότι το κόστος των ενεργειακών επιδοτήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει προσεγγίσει το 1 τρισ. ευρώ.
Οι τιμές του φυσικού αερίου στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ έχουν υποχωρήσει πάνω από 80% από τα ιστορικά υψηλά του Αυγούστου, όταν η Ρωσία κλιμάκωσε τον ενεργειακό πόλεμο και υπήρχαν στο προσκήνιο σενάρια για εκτεταμένα μπλακ άουτ και ρεύμα με δελτίο στην Ευρώπη. Ωστόσο ο εξαιρετικά ήπιος χειμώνας, με τις θερμοκρασίες κατά το μεγαλύτερο διάστημα να κινούνται σε υψηλά για την εποχή επίπεδα, τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και η στροφή της Ε.Ε. σε αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από ΗΠΑ και Κατάρ, περιόρισαν την ενεργειακή κατανάλωση και οδήγησαν σε αισθητή πτώση τις τιμές.
Σήμερα το συμβόλαιο αναφοράς του φυσικού αερίου στο ολλανδικό χρηματιστήριο TTF κατέγραψε πτώση έως και 4,8% στα 49,5 ευρώ/MWh, το χαμηλότερο σημείο από την 1η Σεπτεμβρίου 2021 – πολύ πριν δηλαδή η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Από τις αρχές του έτους η τιμή έχει υποχωρήσει 35%. Παρόλα αυτά, όπως αναφέρει το Bloomberg, εξακολουθεί να είναι σε επίπεδα διπλάσια των συνηθισμένων για τέτοια εποχή του έτους.
Πρόωρο να κηρύξουμε το τέλος της κρίσης
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι η πτωτική αυτή τάση θα έχει συνέχεια ή έστω ότι οι τιμές του φυσικού αερίου και κατά συνέπεια και του ηλεκτρικού ρεύματος θα σταθεροποιηθούν. Αν η πτώση της θερμοκρασίας αυξήσει τη ζήτηση στην Ευρώπη οι τιμές θα μπορούσαν να επιδοθούν σε ράλι. Και τούτο γιατί η κατανάλωση βαίνει ήδη αυξανόμενη στην Ασία, μετά και την επανεκκίνηση της κινεζικής οικονομίας. Ο ανταγωνισμός Ευρώπης – Ασίας για ποσότητες LNG θα μπορούσε να ωθήσει αισθητά υψηλότερα το κόστος του.
Προς το παρόν, τα υψηλά επίπεδα αποθήκευσης προσφέρουν ένα μαξιλάρι στην Ευρώπη και επιτρέπουν ελαφρά αισιοδοξία. Ο εφετινός χειμώνας πλησιάζει στο τέλος του. Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα γίνει τον επόμενο. Να θυμίσουμε ότι αναλυτές και αξιωματούχοι είχαν προειδοποιήσει για «5 έως 10 δύσκολους χειμώνες» μπροστά μας στον τομέα της ενέργειας, καθώς προωθείται και η ενεργειακή μετάβαση, η οποία έχει επίσης υψηλό κόστος. Η Ευρώπη θα κληθεί αυτό το καλοκαίρι να γεμίσει τις αποθήκες για τον επόμενο χειμώνα, χωρίς να έχει στη διάθεσή της καθόλου ρωσικό αέριο. Αυτό δεν θα είναι απλή υπόθεση.
