Της Λαλέλας Χρυσανθοπούλου
[email protected]
Στροφή της Κομισιόν από τις προηγούμενες άκαμπτες θέσεις της για την επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο εντοπίζεται στην επιστολή που εστάλη αργά χθες το βράδυ στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και που θέτει το πλαίσιο της συζήτησης εν όψει της άτυπης Συνόδου Κορυφής της Πράγας.
Αν και δεν αναμένεται συμφωνία στο τέλος της εβδομάδας, εντούτοις φαίνεται να δημιουργείται πεδίο σύγκλισης μεταξύ των «πλαφονολατρών» και των «πλαφονομάχων» και ακολούθως ελπίδες για επίτευξη συμβιβασμού στην κανονική Σύνοδο Κορυφής στο τέλος του μήνα. Την ικανοποίησή της για τις εξελίξεις εξέφρασε η ελληνική κυβέρνηση, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να επισημαίνει ότι πρόκειται για «πολύ σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση». Παράγοντες της αγοράς, από την άλλη πλευρά, συνιστούν επιφυλακτικότητα, επισημαίνοντας ότι «ναι μεν διαφαίνεται προσέγγιση μεταξύ των δύο στρατοπέδων, αλλά ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες…».
Πιο συγκεκριμένα, η επιστολή που υπογράφει η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προτείνει δύο συγκεκριμένα μέτρα, με στόχο τη μείωση των τιμών στις εισαγωγές φυσικού αερίου, με ταυτόχρονη διασφάλιση της επάρκειας εφοδιασμού.
Το πρώτο είναι εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων με τους αξιόπιστους προμηθευτές φυσικού αερίου της Ε.Ε. (αναφέρονται συγκεκριμένα η Νορβηγία και οι ΗΠΑ), με στόχο τη μείωση των τιμών των εισαγωγών μέσω ενός «συμπεφωνημένου διαδρόμου» τόσο για το αέριο αγωγών (Νορβηγία) όσο και για το LNG (ΗΠΑ). Το δεύτερο μέτρο είναι η ενεργοποίηση της ενεργειακής πλατφόρμας της Ε.Ε. για τον συντονισμό της διαδικασίας πλήρωσης των αποθηκών φυσικού αερίου του μπλοκ και για την κοινή προμήθεια φορτίων. Στο πλαίσιο αυτό, προαναγγέλλεται η κατάθεση συγκεκριμένης νομοθετικής πρότασης για τη συμμετοχή τόσο των κρατών-μελών όσο και της βιομηχανίας στην πλατφόρμα.
Το πλαφόν που θα τεθεί στο TTF θα είναι προσωρινό, σύμφωνα με το σχέδιο της Κομισιόν, και θα διασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού των χωρών-μελών.
Η πρώτη -και σημαντικότερη δέσμη των παρεμβάσεων αφορά τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου και περιλαμβάνει την επιβολή ενός είδους προσωρινού πλαφόν στο TTF «κατά τρόπο που να διασφαλίζει την ασφάλεια εφοδιασμού σε όλες τις χώρες-μέλη της Ε.Ε., δείχνοντας παράλληλα ότι η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη να πληρώσει οποιαδήποτε τιμή για το αέριο». Αυτή είναι η πρόταση που προσεγγίζει σε μεγάλο βαθμό τις ελληνικές θέσεις, επιχειρώντας να τις συγκεράσει -όπως επισημαίνουν πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων- με την κεντρική προτεραιότητα της Γερμανίας, που είναι η υποχρεωτική μείωση της κατανάλωσης του καυσίμου. Γι’ αυτό και στην επιστολή υπογραμμίζεται ότι προαπαιτούμενο της εφαρμογής του μέτρου είναι «η προετοιμασία για πιο απαιτητικά μέτρα εξοικονόμησης φυσικού αερίου» που θα περάσουν μέσα από πανευρωπαϊκές δημοπρασίες για μείωση της ζήτησης, αλλά και δεσμευτικές συμφωνίες αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών.
Η δεύτερη παρέμβαση προς την κατεύθυνση αυτή είναι η επιβολή πλαφόν στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την ηλεκτροπαραγωγή (παραλλαγή του λεγόμενου «ιβηρικού μοντέλου»), με στόχο τη μείωση των πληθωριστικών παρενεργειών στις τιμές του ηλεκτρισμού. Και εδώ τίθεται ως προϋπόθεση η επιβολή δεσμευτικών στόχων εξοικονόμησης Όπως πάντως αναφέρουν πηγές, ένα βασικό μειονέκτημα του πλαφόν αυτού είναι ότι αγνοεί ένα πολύ μεγάλο μέρος της αγοράς φυσικού αερίου, δηλαδή τη βιομηχανία και τα κτήρια, δημιουργεί αντικίνητρα για τη μείωση των τιμών και θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο σε χώρες όπου η χρήση του φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή είναι περιορισμένη.
Το τρίτο μέτρο που προτείνεται από την πρόεδρο της Επιτροπής είναι η επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης με την προώθηση περισσότερων επενδύσεων σε ΑΠΕ, που θα βοηθήσουν την Ε.Ε. να μειώσει την έκθεσή της στις υψηλές τιμές των ορυκτών καυσίμων και θα προάγουν τη στρατηγική αυτονομία. «Με το REPowerEU έχουμε αναλάβει σημαντικά βήματα αλληλεγγύης. Ωστόσο, δεν θα είναι αρκετό για να διασφαλίσουμε ένα αναγκαίο επίπεδο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων σε όλα τα κράτη-μέλη με βάση τις ανάγκες που γεννά η ενεργειακή κρίση. Η Επιτροπή θα εξετάσει συμπληρωματικές πηγές χρηματοδότησης για την ενίσχυση του REPowerEU», αναφέρεται μεταξύ άλλων.
Τέλος, η Κομισιόν ανοίγει επίσημα τον δημόσιο διάλογο για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (και το διαβόητο Target Model).
