Ως «τοξικό» περιγράφεται το κλίμα στις Βρυξέλλες σήμερα, λίγες ώρες πριν την έναρξη της Συνόδου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, με δυο αλληλένδετα θέματα στην ατζέντα: Την πρόταση της Κομισιόν για πλαφόν 275 ευρώ/MWh στο φυσικό αέριο (ένα σχέδιο Κανονισμού) και το υπόλοιπο «πακέτο» μέτρων για την αγορά φυσικού αερίου για τα οποία έχει ήδη επιτευχθεί συναίνεση (κοινές αγορές φυσικού αερίου, εναλλακτικός δείκτης αναφοράς για το LNG, υποχρεωτικοί μηχανισμοί αλληλεγγύης στην ΕΕ εάν μια χώρα αντιμετωπίσει πρόβλημα εφοδιασμού του καυσίμου) και εμπεριέχονται σε άλλο σχέδιο Κανονισμού.
Οι υπέρμαχοι του πλαφόν -μεταξύ τω οποίων και η Ελλάδα- δεν αποδέχονται την πρόταση της Κομισιόν θεωρώντας το πλαφόν υπερβολικά υψηλό και προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων επιδιώκοντας να επιτύχουν ουσιώδη βελτίωση των όρων. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι χθεσινές δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα ότι το πλαφόν των 275 ευρώ/MWH δεν είναι ικανοποιητικό απηχούν και τη θέση των υπολοίπων 14 κρατών-μελών που συμφωνούν με την ανάγκη για ένα «ταβάνι» στην τιμή του καυσίμου.
Με την ακριβώς αντίθετη άποψη «κατεβαίνει» το μπλοκ Γερμανίας, Αυστρίας, Ολλανδίας, Δανίας που εξαρχής υποστήριζε πως ένα χαμηλότερο πλαφόν θα εγκυμονούσε κινδύνους στην επάρκεια τροφοδοσίας της Ευρώπης με καύσιμο. Ανάλογη στάση θα υιοθετήσει προφανώς και η Κομισιόν που πρότεινε το συγκεκριμένο πλαφόν -το οποίο δεν θα εφαρμοζόταν ούτε στην κορύφωση της κρίσης τιμών στα τέλη Αυγούστου-, με ορισμένους διπλωμάτες να υποστηρίζουν ότι η Επιτροπή έχει ταχθεί ανοιχτά με τη Γερμανία.
Υπενθυμίζεται ότι στις χθεσινές δηλώσεις του ο κ. Σκρέκας υποστήριξε την αναγκαιότητα καθορισμού του πλαφόν κάτω από τα 200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, κάνοντας λόγο για «παράλογα επίπεδα που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Ένας χαρακτηρισμός που δείχνει ξεκάθαρα πως παραμένει αγεφύρωτο το χάσμα των δύο «στρατοπέδων», με συνέπεια να υπάρχουν από ελάχιστα (έως μηδενικά) περιθώρια για την επίτευξη συμφωνίας για το συγκεκριμένο θέμα.
Αυτό που δεν είναι ξεκάθαρο είναι εάν η διάσταση απόψεων για το πλαφόν θα παρεμποδίσει και την επίτευξη συμφωνίας για τα υπόλοιπα μέτρα. Σύμφωνα με πληροφορίες του Politico που επικαλείται τρεις διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, ομάδα χωρών επιδιώκει να συγκροτήσει μέτωπο για να μπλοκάρει τη συμφωνία αν δεν αντιμετωπιστούν από κοινού τα δυο θέματα (που εμπεριέχονται σε δυο ξεχωριστά σχέδια Κανονισμού). Δεν έχει όμως αποσαφηνιστεί εάν το μέτωπο είναι αρκετά ευρύ για να «περάσει» το βέτο, καθώς άλλοι μιλούν για επτά χώρες και άλλες για τουλάχιστον εννέα. Εάν δεν υπάρξει πρόοδος-που είναι ένα πολύ πιθανό σενάριο-, η τσεχική προεδρία της ΕΕ ίσως συγκαλέσει ένα ακόμα έκτακτο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας στα μέσα Δεκεμβρίου. Στο χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει, θα υπάρξει νέος «γύρος» διαπραγματεύσεων, με σκοπό να βρεθεί μία αμοιβαία αποδεκτή λύση
«Επιδίωξη της Ελλάδας είναι να υιοθετηθούν και οι δύο κανονισμοί μαζί (κανονισμός αλληλεγγύης και κανονισμός διόρθωσης τιμών) και θα προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες συμμαχίες», σημείωσε ο κ. Σκρέκας, δίνοντας το στίγμα των πυρετωδών διεργασιών που διενεργούνται στο παρασκήνιο. Επομένως, σύμφωνα με αναλυτές, το αδιέξοδο στις συζητήσεις για το ανώτατο όριο στην τιμή του αερίου είναι πιθανό να «βάλει στον πάγο» και την έγκριση του άλλου Κανονισμού, παραπέμποντας τη λήψη των συνολικών αποφάσεων για το Δεκέμβριο.
Υπενθυμίζεται ότι πίσω από την σφοδρή αντίθεση στο ύψος του πλαφόν, βρίσκονται οι εκ διαμέτρου αντίθετες για το σενάριο (και τον χρονικό ορίζοντα) χρήσης του. Έτσι, η δήλωση του κ. Σκρέκα για ένα «ταβάνι» στα 150-200 ευρώ ανά Μεγαβατώρα υποδηλώνει πως το πλαφόν θα πρέπει να βρίσκεται ουσιαστικά (και όχι μόνο τυπικά) σε εφεδρεία τον χειμώνα που ξεκινά
Κι αυτό γιατί καθώς το TTF κινείται ήδη στα 129 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, μία απότομη και παρατεταμένη πτώση του υδραργύρου τους επόμενους μήνες μπορεί κάλλιστα να αυξήσει τις τιμές σε αυτά τα επίπεδα. Σε αυτό το πλαίσιο, προσδοκία της ελληνικής πλευράς θα ήταν η Ευρώπη να «θωρακιστεί» με το πλαφόν όσο το δυνατόν πιο σύντομα, Το πιο ευνοϊκό σενάριο για την Αθήνα θα ήταν να υπάρξει σήμερα συμφωνία για ένα ρεαλιστικό «ταβάνι», ώστε το μέτρο να εγκριθεί στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, στα τέλη του μήνα.
Παράλληλα, θέση της Αθήνας είναι πως το πλαφόν πρέπει να οριστεί σε πιο χαμηλά επίπεδα, ώστε να απηχεί πραγματικά τις αντοχές των ευρωπαϊκών κρατών στη στήριξη των οικονομιών και των κοινωνιών τους, έναντι των συνεπειών της κρίσης. Έτσι, ένα «ταβάνι» στα 275 ευρώ ανά Μεγαβατώρα δίνει λανθασμένο «σήμα» στις αγορές, ότι μία τιμή του αερίου π.χ. στα 220 ευρώ ανά Μεγαβατώρα είναι βιώσιμη για την Ε.Ε. Λανθασμένο «σήμα», μάλιστα, που έχει αποδέκτες και όσους κερδοσκοπούν στις χονδρεμπορικές αγορές αερίου.
Από την άλλη πλευρά, ένα «ταβάνι» στα 275 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, όπως προτείνει η Κομισιόν, καθιστά το πλαφόν «τελευταίο καταφύγιο» σε μία νέα ιλιγγιώδη εκτίναξη των τιμών (που θα προκαλούσε επίσης χονδρεμπορικές τιμές ρεύματος στα 600 ευρώ ανά Μεγαβατώρα). Η Κομισιόν ωστόσο έχει ξεκαθαρίσει ότι το πλαφόν δεν έχει σχεδιαστεί ως εργαλείο για διαρθρωτική πτώση των τιμών του φυσικού αερίου -ως τέτοια θεωρεί μόνο τα μέτρα μείωσης της ζήτησης και αύξησης της προσφοράς του καυσίμου-, αλλά κυρίως ως αποτρεπτικό μέσο για να αποφευχθούν ακραίες διακυμάνσεις. Να σημειωθεί τέλος ότι στα χέρια της Κομισιόν έχει φτάσει -σύμφωνα με τους Financial Times- memo του Χρηματιστηρίου ICE -που διαχειρίζεται την αγορά του TTF-ότι ένα πλαφόν στο TTF -ανεξαρτήτως ύψους-θα προκαλούσε πλήγμα ύψους 33 δις. ευρώ στις συναλλαγές
