Αυστηρότερα, για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο, έγιναν το πρώτο τρίμηνο του 2023, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς επιχειρήσεις, λόγω αντίληψης των τραπεζών για αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο, ενώ παρέμειναν αμετάβλητα, στα αυστηρά επίπεδα που έφθασαν το προηγούμενο τρίμηνο, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά, για όλες τις κατηγορίες δανείων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων (ΕΤΧ) Απριλίου 2023 που καταρτίζει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ).
Από πλευράς ζήτησης, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις και νοικοκυριά για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια και, περισσότερο, για στεγαστικά δάνεια συνέχισε να καταγράφει μείωση.
Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την έρευνα, για το δεύτερο τρίμηνο του 2023, οι τράπεζες αναμένουν αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης δανείων και περαιτέρω μείωση της ζήτησης δανείων στην Κύπρο, τόσο για δάνεια προς επιχειρήσεις όσο και για όλες τις κατηγορίες δανείων προς νοικοκυριά.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΤΧ, στην οποία καταγράφονται οι μεταβολές στα κριτήρια χορήγησης και στη ζήτηση δανείων που σημειώθηκαν στην Κύπρο το πρώτο τρίμηνο του 2023, σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2022, «η αντίληψη των τραπεζών για αυξημένο πιστωτικό κίνδυνο που συνδέεται με την κατάσταση και προοπτικές τόσο της οικονομίας όσο και συγκεκριμένων κλάδων ή εταιρειών, καθώς και η μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο συνεχίζουν να συμβάλλουν στην αυστηροποίηση των κριτηρίων τους για χορήγηση επιχειρηματικών δανείων».
Το ίδιο τρίμηνο, τα κριτήρια χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά, για όλες τις κατηγορίες δανείων, παρέμειναν αμετάβλητα στα αυστηρά επίπεδα που έφθασαν το προηγούμενο τρίμηνο, ενώ «η αντίληψη κινδύνου σε σχέση με τη γενική οικονομική κατάσταση και προοπτικές της οικονομίας είναι αυξημένη», αναφέρεται στην έρευνα.
Εξάλλου, το πρώτο τρίμηνο του 2023, σύμφωνα με την έρευνα της ΚΤΚ, οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης νέων δανείων ή πιστωτικών ορίων προς επιχειρήσεις έγιναν αυστηρότεροι.
«Αυστηροποίηση αναφέρθηκε στις ρήτρες και στη διάρκεια των νέων επιχειρηματικών δανείων», ενώ «το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια (διαφορά έναντι σχετικού επιτοκίου αναφοράς) μειώθηκε μεν σε καθαρή βάση, υπήρξαν όμως διαφορετικές απόψεις μεταξύ των τραπεζών», όπως σημειώνεται.
‘Oπως και με τα κριτήρια χορήγησης των εν λόγω δανείων, η αυστηροποίηση στους συνολικούς όρους και προϋποθέσεις χορήγησης επιχειρηματικών δανείων αντανακλά, σύμφωνα με την έρευνα, την αντίληψη αυξημένου κινδύνου από τις τράπεζες και τη μειωμένη ανοχή τους στον κίνδυνο, με τον αυξημένο ανταγωνισμό από άλλα τραπεζικά ιδρύματα να συγκρατεί την αυστηροποίηση των συνολικών όρων και προϋποθέσεων.
«Το ίδιο τρίμηνο, πιο αυστηροί έγιναν και οι συνολικοί όροι και προϋποθέσεις χορήγησης δανείων προς νοικοκυριά τόσο για στεγαστικά όσο και για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια», προστίθεται.
Συγκεκριμένα, όσον αφορά τα στεγαστικά δάνεια, το περιθώριο των τραπεζών για τα δάνεια υψηλότερου κινδύνου (διαφορά έναντι σχετικού επιτοκίου αναφοράς) αυξήθηκε λόγω αυξημένων αντιλήψεων κινδύνου, ενώ οι υπόλοιποι όροι και προϋποθέσεις παρέμειναν ουδέτεροι.
Αντίστοιχα, σύμφωνα με την έρευνα της ΚΤΚ, «η αυστηροποίηση των συνολικών όρων και προϋποθέσεων χορήγησης καταναλωτικών και λοιπών δανείων προς νοικοκυριά αφορούσε τόσο το περιθώριο των τραπεζών για τα συνήθη δάνεια όσο και για τα δάνεια υψηλότερου κινδύνου (αύξηση περιθωρίου) λόγω της αυξημένης αντίληψης κινδύνου από τις τράπεζες καθώς και της μείωσης άσκησης πιέσεων από τον ανταγωνισμό».
Ζήτηση δανείων
Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2023, η καθαρή ζήτηση δανείων στην Κύπρο από επιχειρήσεις και νοικοκυριά για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια και, περισσότερο, για στεγαστικά δάνεια συνέχισε να καταγράφει μείωση.
Στη μείωση της καθαρής ζήτησης επιχειρηματικών δανείων συνέβαλαν, σύμφωνα με την έρευνα, τα υψηλότερα επιτόκια και η μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων, συγχωνεύσεων/εξαγορών και αναδιαρθρώσεων επιχειρήσεων.
Από την άλλη, η ζήτηση για χρηματοδότηση αποθεμάτων και κεφαλαίων κίνησης «συνέχισε να αυξάνεται και αυτό το τρίμηνο ενδεχομένως λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής και λειτουργίας των επιχειρήσεων», προστίθεται.
Όσον αφορά τα νοικοκυριά, αναφέρεται ότι η καθαρή μείωση της ζήτησης για στεγαστικά δάνεια, αποδίδεται από τις τράπεζες, στο υψηλότερο επίπεδο των επιτοκίων, στην επιδείνωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και στις λιγότερο ευνοϊκές εκτιμώμενες προοπτικές της αγοράς κατοικιών.
Αντίστοιχα, η μείωση της ζήτησης για καταναλωτικά και λοιπά δάνεια επίσης οφείλεται, σύμφωνα με την έρευνα, «στην αύξηση των επιτοκίων, στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, αλλά και στη μείωση των δαπανών για αγορά διαρκών καταναλωτικών αγαθών».
