Νέα προειδοποίηση για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και πάλι οι ευρωπαϊκές τράπεζες, εξαιτίας της πανδημίας, έρχεται αυτή τη φορά από τον διεθνή οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης DBRS. Σε έκθεσή του για τις προοπτικές του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού κλάδου, όπως αυτές διαμορφώνονται το 2021, ο εν λόγω οίκος επικαλείται το δύσκολο διεθνές περιβάλλον που διαμόρφωσε η πανδημία αλλά και τις χαμηλές αποδόσεις και καλεί τις ευρωπαϊκές τράπεζες να μειώσουν περαιτέρω το λειτουργικό τους κόστος, ενώ τις προειδοποιεί για τη διαφαινόμενη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Οι βασικές παρατηρήσεις στις οποίες καταλήγει συνοψίζονται στα εξής:
Μετά τη δύσκολη χρονιά του 2020, μια χρονιά μαζικών πτωχεύσεων και αναστολής της οικονομικής δραστηριότητας που επιδείνωσε σαφώς την κατάστασή τους, ο DBRS προεξοφλεί πως οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα εξακολουθήσουν να αντιμετωπίζουν πιέσεις στα έσοδά τους και το τρέχον έτος.
Με δεδομένο ότι το διεθνές περιβάλλον παραμένει δύσκολο, καθώς συνεχίζεται η πανδημία του κορωνοϊού και οι αποδόσεις παραμένουν σε ιδιαίτερα χαμηλά ή και αρνητικά επίπεδα, είναι θεμελιώδους σημασίας για τις ευρωπαϊκές τράπεζες να μειώσουν περαιτέρω το λειτουργικό τους κόστος.
Θεωρεί ιδιαιτέρως πιθανόν ότι η πίεση στα έσοδα των τραπεζών και η προσπάθειά τους να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους ενδέχεται να οδηγήσουν σε νέο κύμα εγχώριων συγχωνεύσεων σε ορισμένες χώρες της Ευρωζώνης και ιδιαιτέρως στην Ιταλία και στην Ισπανία, όπου η διαδικασία συγκέντρωσης του κλάδου έχει ήδη δρομολογηθεί.
Εκτιμά ως εξαιρετικά πιθανή μια σημαντική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσα στο τρέχον έτος, δεδομένου ότι σε πολλές χώρες οδεύουν προς το τέλος τους τα κυβερνητικά προγράμματα στήριξης του κλάδου. Όπως επισημαίνει, οι εξελίξεις στο μέτωπο των κόκκινων δανείων εξακολουθούν να εξαρτώνται από το πόσο θα διαρκέσουν τα περιοριστικά μέτρα και η αναστολή της οικονομικής δραστηριότητας, από το πόσο ισχυρός θα είναι ο οικονομικός τους αντίκτυπος αλλά και από το αν οι κυβερνήσεις θα επιστρατεύσουν νέες δέσμες μέτρων στήριξης των οικονομιών τους.
Προεξοφλεί πως η παροχή άφθονης ρευστότητας θα συνεχιστεί και σε όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους. Σε ό,τι αφορά, όμως, την αύξηση των καταθέσεων που σημειώθηκε προσφάτως, ο DBRS θεωρεί απίθανο να αποτελέσει μόνιμη μεταβολή στον συνδυασμό από τον οποίο αντλούν τη χρηματοδότησή τους οι τράπεζες.
Θεωρεί βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί η ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων των ευρωπαϊκών τραπεζών και το αποτέλεσμα θα είναι να προκληθεί αύξηση των στοιχείων ενεργητικού σταθμισμένου κινδύνου. Θα επηρεαστούν, όμως, έτσι, και τα επίπεδα κεφαλαιοποίησης. Εκτιμά, άλλωστε, πως ενδέχεται να αποδυναμωθεί η ικανότητα των τραπεζών να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους, δεδομένου ότι έχει μειωθεί σημαντικά η κερδοφορία τους. Πολλώ δε μάλλον, αν οι ευρωπαϊκές τράπεζες αρχίσουν και πάλι να δίνουν μερίσματα.
Μερίσματα
Το θέμα της καταβολής μερισμάτων έχει απασχολήσει τις ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών λόγω των πιέσεων που έχουν ασκήσει πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες ζητώντας να μην παραταθεί το 2021 η εντολή της ΕΚΤ για «πάγωμα» μέχρι νεωτέρας. Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Ιβ Μερς, αντιπρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου της ΕΚΤ, παραδέχθηκε πως δεν είναι σαφές κατά πόσον η ΕΚΤ έχει την απαιτούμενη νομική ισχύ για να επιβάλει στις ευρωπαϊκές τράπεζες περαιτέρω «πάγωμα» των μερισμάτων. Ως εκ τούτου, έχει από τον Νοέμβριο επιτρέψει στις τράπεζες της Ευρωζώνης να καταβάλουν μερίσματα εάν μπορέσουν να πείσουν τις εποπτικές αρχές ότι οι ισολογισμοί τους είναι αρκετά ισχυροί για να επιβιώσουν από τον αντίκτυπο της πανδημίας.
Ορισμένες χώρες, όπως η Ελβετία και η Σουηδία, έχουν ήδη επιτρέψει στις τράπεζες να αρχίσουν να χορηγούν μερίσματα και πολλές σκοπεύουν να προχωρήσουν σύντομα στην καταβολή τους. Στο ακανθώδες θέμα έχει τοποθετηθεί προσφάτως και η επικεφαλής της Επιτροπής της Βασιλείας, Κάρολιν Ρότζερς, καλώντας τις ευρωπαϊκές τράπεζες να μη βιαστούν να χορηγήσουν μερίσματα, καθώς παραμένει ακόμη απροσδιόριστη η έκταση των επιπτώσεων της πανδημίας στους ισολογισμούς τους αλλά και ο όγκος των κόκκινων δανείων.
Σε ό,τι αφορά την επικείμενη νέα λαίλαπα κόκκινων δανείων, συνεπακόλουθο της πανδημίας, ο Αντρέα Ενρια, επικεφαλής του εποπτικού συμβουλίου τραπεζών της ΕΚΤ, έχει προειδοποιήσει τα ευρωπαϊκά ιδρύματα ότι το ύψος των νέων κόκκινων δανείων μπορεί να φτάσει στο ιλιγγιώδες ποσό του 1,4 τρισ. ευρώ. Έχει, μάλιστα, τονίσει ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες δεν έχουν προχωρήσει σε επαρκείς προβλέψεις για να τα αντιμετωπίσουν. Μιλώντας προσφάτως σε τραπεζικό συνέδριο, ανέφερε πως ορισμένες από τις 117 τράπεζες που εποπτεύει η ΕΚΤ είναι «αποδιοργανωμένες» σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις τους έναντι ενός νέου κύματος κόκκινων δανείων.
