Χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα και απρόβλεπτες καταστάσεις εξελίχθηκε η διαδικασία τερματισμού των εργασιών των υποκαταστημάτων των λιβανέζικων τραπεζών στην Κύπρο τους τελευταίους μήνες, όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ.
Μέσω της στενής παρακολούθησης και επιβολής συγκεκριμένων μέτρων από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ), μέσα στα πλαίσια της προληπτικής εποπτείας που εξασκεί στα υποκαταστήματα, διασφαλίστηκε ότι υπήρχε η απαραίτητη ρευστότητα για αποπληρωμή των καταθέσεων πελατών τους.
Με την εφαρμογή μιας διαδικασίας αποπληρωμής καταθέσεων μέσω αναλήψεων από την ρευστότητα που τηρείτο στην ΚΤΚ, έχει διασφαλισθεί η εύρυθμη αποπληρωμή σχεδόν όλων των καταθέσεων των πελατών των συγκεκριμένων υποκαταστημάτων.
Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, από υπόλοιπο εκατοντάδων εκατομμυρίων, σήμερα εκκρεμούν μερικές χιλιάδες για να διευθετηθούν κάτι που αναμένεται να γίνει το επόμενο διάστημα.
Οι εξελίξεις στην Κύπρο εκτυλίχθηκαν εν μέσω μίας εκρηκτικής κατάστασης στην γειτονική χώρα, απότοκο της οικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων, με αποκορύφωμα τα γεγονότα των τελευταίων βδομάδων κατά τα οποία, απεγνωσμένοι καταθέτες κυριολεκτικά επιχειρούσαν να ληστέψουν τράπεζες για να πάρουν τις καταθέσεις τους πίσω.
Έδρασε έγκαιρα η ΚΤΚ
Όπως είναι γνωστό, από το 2019 η οικονομική κατάσταση στη γειτονική χώρα αλλά και στο τραπεζικό της σύστημα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη, με την Παγκόσμια Τράπεζα να την κατατάσσει ως μια από τις τρεις χειρότερες των τελευταίων αιώνων. Μάλιστα, η Παγκόσμια Τράπεζα είχε χαρακτηρίσει το τραπεζικό σύστημα του Λιβάνου ως ζόμπι. Ειδικότερα, οι καταθέσεις που βρίσκονταν στο σύστημα από πριν τον Οκτώβριο του 2019, εκτιμάται ότι υπέστησαν κούρεμα μέχρι 85%, αφού από δολάρια μετατράπηκαν σε λιβανέζικες λίρες. Τελικά ο Λίβανος προχώρησε σε αθέτηση των υποχρεώσεων του όσον αφορά το εξωτερικό του χρέος στις 9 Μαρτίου 2020.
Όπως είχε γράψει το ΚΥΠΕ, εν μέσω αυτής της κατάστασης, εντοπίστηκε περί τα μέσα του 2019 προσπάθεια μεταφοράς καταθέσεων από τον Λίβανο σε υποκαταστήματα Λιβανέζικων Τραπεζών στην Κύπρο. Όπως προκύπτει από τις οικονομικές καταστάσεις των υποκαταστημάτων στην Κύπρο, η ρευστότητα μεγάλου μέρους των καταθέσεων που λάμβαναν τοποθετείτο στα κεντρικά γραφεία των τραπεζών στον Λίβανο, κάτι που ενδεχομένως να οδηγούσε σε αμφισβήτηση της δυνατότητας αποπληρωμής των καταθετών των υποκαταστημάτων στη Κύπρο σε περίπτωση που τα Κεντρικά Γραφεία των Τραπεζών στον Λίβανο αντιμετώπιζαν προβλήματα ρευστότητας. Αδυναμία αποπληρωμής των καταθετών από τα ίδια τα υποκαταστήματα θα οδηγούσε στην ενεργοποίηση του κυπριακού Συστήματος Εγγύησης καταθέσεων (ΣΕΚ). Το ΣΕΚ θα κατέβαλλε το ποσό που αντιστοιχούσε στις εγγυημένες καταθέσεις (δηλαδή όσες ήταν μέχρι €100.000) και στη συνέχεια θα χρειάζονταν επιπλέον εισφορές από τις κυπριακές τράπεζες βάσει των μεριδίων αγοράς τους, ώστε να αναπληρωθούν τα αποθεματικά του ταμείου. Η ΚΤΚ διέγνωσε εγκαίρως τους κινδύνους και έδρασε προληπτικά ζητώντας από τα υποκαταστήματα τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων, κινήσεις που δικαίωσαν την κυπριακή εποπτική αρχή.
Ειδικότερα, ξεκινώντας από το τέλος του 2019, στα πλαίσια της στενής παρακολούθησης της κατάστασης και της προληπτικής εποπτείας που τελούσε, η ΚΤΚ προχώρησε στη λήψη συγκεκριμένων μέτρων στα υποκαταστήματα των λιβανέζικων τραπεζών στην Κύπρο.
Η πρώτη κίνηση ήταν να τεθεί περιορισμός, ώστε να μην αυξηθεί το ποσό των καταθέσεων στα λιβανέζικα υποκαταστήματα που καλυπτόταν εκείνη τη στιγμή (Νοέμβριος 2019) από το ΣΕΚ (συνολικό ποσό εγγυημένων καταθέσεων ανά υποκατάστημα).
Η δεύτερη κίνηση ήταν όπως τα υποκαταστήματα μεταφέρουν ρευστότητα αντίστοιχη του συνόλου των εγγυημένων καταθέσεων, με μήνα αναφοράς τον Μάρτιο του 2020, στην Κεντρική Τράπεζα (αμέσως πριν την πρώτη αθέτηση των υποχρεώσεων του Λιβάνου όσον αφορά το εξωτερικό του χρέος στις 9 Μαρτίου 2020), ώστε αν κάποια λιβανέζικη τράπεζα αντιμετώπιζε πρόβλημα, θα υπήρχαν ήδη τα μετρητά στην ΚΤΚ για την αποπληρωμή των εξασφαλισμένων καταθετών, προστατεύοντας έτσι τις εγχώριες τράπεζες και γενικότερα το τραπεζικό σύστημα.
Επίσης ζητήθηκε από τα υποκαταστήματα να μεταφέρουν πρόσθετη ρευστότητα, που αντιστοιχούσε στο 50% των μη εγγυημένων καταθέσεων στην ΚΤΚ, και πάλι για σκοπούς όσο το δυνατό μεγαλύτερης προστασίας των καταθετών, κατά τον Μάρτιο 2021. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίστηκαν ακόμη περισσότεροι καταθέτες πέραν των εγγυημένων καταθέσεων, εξήγησαν οι ίδιες πηγές.
Τέλος, μετά την επιβολή της υποχρέωσης τερματισμού των εργασιών των υποκαταστημάτων στην Κύπρο από την Εποπτική Αρχή του Λιβάνου στις αρχές του 2022, η ΚΤΚ επέβαλε την υποχρέωση τήρησης ρευστότητας ίσης με το 100% των καταθέσεων πελατών, στην ΚΤΚ ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή και πλήρης αποπληρωμή των καταθέσεων.
Οι εξελίξεις στη γειτονική χώρα επιβεβαίωσαν την ορθότητα των αποφάσεων της ΚΤΚ, καθώς οι καταθέτες των υποκαταστημάτων στην Κύπρο προστατεύτηκαν πλήρως, ενώ ταυτόχρονα αποφεύχθηκε η τυχόν μετάδοση των οποιωνδήποτε παρενεργειών στο υπόλοιπο κυπριακό τραπεζικό σύστημα, στα δημόσια οικονομικά και στην οικονομία γενικότερα.
Αρμόδιες πηγές σημείωναν στο ΚΥΠΕ πως αν και η σημασία των λιβανέζικων υποκαταστημάτων στην κυπριακή οικονομία θεωρείτο αμελητέα, (δάνεια που αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από 1% στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα βάσει των τελευταίων διαθέσιμων στοιχείων), η μη έγκαιρη λήψη των προληπτικών μέτρων, ίσως οδηγούσε σε επιπτώσεις τραπεζικό σύστημα.
