Η Κύπρος θα διαθέτει την πρώτη της μεγάλης κλίμακας υποδομή αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας μέσα στους επόμενους 16 μήνες, δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, μιλώντας τη Δευτέρα στο συνέδριο Green Agenda Cyprus Summit στη Λευκωσία.
Ο κ. Παπαναστασίου τόνισε ότι η απουσία αποθήκευσης αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για την ένταξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο κυπριακό δίκτυο, αλλά διαβεβαίωσε ότι η Κυβέρνηση κινείται πλέον με ταχείς ρυθμούς. Όπως είπε, το Υπουργείο έχει ήδη παραδώσει το νομικό πλαίσιο στον Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς και έχει θεσπίσει κίνητρα.
«Ο δρόμος μπροστά μας είναι η αποθήκευση και η πιο άμεση λύση είναι οι χημικές μπαταρίες», ανέφερε.
Για την αντιμετώπιση των περικοπών ενέργειας από ΑΠΕ, είπε ότι η Κυβέρνηση προωθεί συστήματα αποθήκευσης δίπλα στις μονάδες παραγωγής. Ο Υπουργός σημείωσε ότι η ΑΗΚ έχει ήδη υποβάλει αιτήσεις για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης στις μονάδες της στη Δεκέλεια και τη Μονή, με στόχο να είναι λειτουργικές μέσα σε 16 μήνες, γεγονός που θα μειώσει σημαντικά τις απορρίψεις και θα σταθεροποιήσει το δίκτυο.
Ο Υπουργός ανέφερε επίσης ότι αναμένεται εντός της επόμενης εβδομάδας διάταγμα, που θα επιτρέπει την εγκατάσταση ορισμένων συστημάτων αποθήκευσης χωρίς τις συνήθεις χρονοβόρες διαδικασίες αδειοδότησης. «Αυτό θα επιτρέψει γρήγορη δραστηριοποίηση και επενδύσεις, τις οποίες χρειαζόμαστε», είπε, προσθέτοντας ότι η σταθερότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος είναι κρίσιμη.
Ο Παπαναστασίου υπενθύμισε ότι το 50,000 περίπου κυπριακά νοικοκυριά είναι κάτω από τη γραμμή της ενεργειακής φτώχιας το οποίο αντιστοιχεί στο 15% του συνόλου των νοικοκυριών στην Κύπρο. Τόνισε ότι η ενεργειακή πολιτική πρέπει να έχει ως προτεραιότητα τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, και ακολούθως την κλιματική αλλαγή.
Αναφερόμενος στα πρόσφατα μηνύματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπογράμμισε ότι «κανένα κράτος δεν είναι ενεργειακό νησί» και υποστήριξε την ανάγκη για διασυνδέσεις και συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών. Όπως ανέφερε, η Ευρώπη προσανατολίζεται στη χρήση ηλεκτρισμού και καθαρών τεχνολογιών, περιορίζοντας σταδιακά την εξάρτησή της από πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Μέχρι το 2035, η ενεργειακή σύνθεση της ΕΕ προβλέπεται να περιλαμβάνει 80% ΑΠΕ, 10% φυσικό αέριο και 10% πυρηνική ενέργεια.
Ωστόσο, η Κύπρος συνεχίζει να αντιμετωπίζει δομικά προβλήματα. «Δεν διαθέτουμε τις υποδομές για να συνδέσουμε την παραγωγή με την κατανάλωση», ανέφερε ο Υπουργός, υπογραμμίζοντας τις αδυναμίες του δικτύου και την ανάγκη επενδύσεων σε αποθήκευση και διασυνδεσιμότητα. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη για φυσική προστασία των υποδομών, με φόντο τις γεωπολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει το έργο Great Sea Interconnector. Κάλεσε την ΕΕ να στείλει σαφές μήνυμα προς όποιον επιχειρεί να εμποδίσει τέτοια έργα.
Η Κύπρος ως καθαρός εξαγωγέας ενέργειας
Ο κ. Παπαναστασίου περιέγραψε ένα μελλοντικό σενάριο όπου η Κύπρος θα μπορούσε να εξελιχθεί σε καθαρό εξαγωγέα ενέργειας, εκτιμώντας ότι η χώρα μπορεί να φιλοξενήσει έως και 2,5 GW ισχύος από ΑΠΕ, πέραν του 1 GW που ήδη διαθέτει. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι χωρίς διεθνείς διασυνδέσεις, η πλεονάζουσα ενέργεια θα χάνεται.
Παράλληλα ανέφερε ότι η Κύπρος σχεδιάζει τη χρήση ενός ενεργειακού μείγματος φυσικού αερίου και ηλιακής ενέργειας στο άμεσο μέλλον, με στόχο τη σταδιακή μετάβαση σε ένα πλήρως ηλεκτρικό ενεργειακό σύστημα. «Το φυσικό αέριο είναι μια μεταβατική επιλογή, αλλά το μέλλον είναι στον ήλιο και στις διασυνδέσεις», ανέφερε, προσθέτοντας ότι το ζήτημα αφορά και την ασφάλεια εφοδιασμού.
Παράλληλα, σημείωσε τον κίνδυνο της υπερεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς οι ΑΠΕ ακόμη απαιτούν στήριξη από συμβατική παραγωγή για να διασφαλιστεί η σταθερότητα. Τόνισε ωστόσο ότι η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία δεν πρέπει να αντικατασταθεί με εξάρτηση από την Κίνα, η οποία κυριαρχεί τόσο στην παραγωγή ΑΠΕ όσο και στα κρίσιμα σπάνια μέταλλα για την αποθήκευση. «Η Ευρώπη πρέπει να μείνει προσηλωμένη στον ηλεκτρισμό για να κερδίσει το στοίχημα», δήλωσε.
Αναφορικά με τις υποδομές φυσικού αερίου, ο Υπουργός παραδέχθηκε ότι το έργο της ΕΤΥΦΑ, το οποίο αρχικά αναμενόταν να ολοκληρωθεί το 2022, θα τεθεί σε λειτουργία το πρώτο εξάμηνο του 2026, με τη μετάβαση στο φυσικό αέριο να αναμένεται στα τέλη του 2026 ή αρχές του 2027. «Τότε αναμένουμε και μείωση στις τιμές ηλεκτρισμού», πρόσθεσε.
Μεγάλες επενδύσεις από ΑΗΚ
Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) επίσης επιταχύνει τις ενέργειες για αποθήκευση ενέργειας. Ο Πρόεδρος της ΑΗΚ, Γιώργος Πέτρου, δήλωσε ότι στόχος είναι να εγκατασταθούν συστήματα αποθήκευσης σε ένα χρόνο περίπου, ενώ ανέφερε ότι ο δεκαετής επενδυτικός σχεδιασμός προχωρά ταχύτερα του αναμενομένου. Επεσήμανε ότι η ΑΗΚ επενδύει πολλαπλάσια σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, και ότι το δίκτυο θα είναι πολύ πιο αποδοτικό μέσα στα επόμενα χρόνια.
Είπε τέλος ότι η κυβέρνηση στοχεύει σε μείωση εκπομπών ρύπων κατά 20–25% έως το 2030, ενώ ο στόχος της ΕΕ είναι πλήρης πράσινη μετάβαση έως το 2050.
