Τέλος Οκτωβρίου αρχίζει η ανέγερση των πρώτων τεσσάρων πολυκατοικιών στο πλαίσιο του σχεδίου «ΚτίΖΩ» ανέφερε ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, μιλώντας στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων την Τρίτη.
Στην τοποθέτησή του ενώπιον των Βουλευτών της Επιτροπής, ο Υπουργός αναφέρθηκε στην εξέλιξη των εργασιών και στα εμπόδια που προκύπτουν για το σχέδιο «ΚτίΖΩ», στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στην Επιτροπή για αλλαγή της διαδικασίας επιλογής δικαιούχων για τις τουρκοκυπριακές περιουσίες, αλλά και στην πρόταση του Υπουργείου για αλλαγές στα κριτήρια έγκρισης για τα στεγαστικά σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας.
Πορεία υλοποίησης του Σχεδίου «κτίΖΩ»
Ο κ. Ιωάννου ανέφερε ότι η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, με το συγκεκριμένο σχέδιο, «τόλμησε να αγγίξει μια πληγή μισού αιώνα, ανταποκρινόμενη μέσα σε στενό χρονικό περιθώριο σε ένα πρόβλημα δεκαετιών», σημειώνοντας ότι πρόκειται για την πιο δραστική παρέμβαση στον τομέα της στέγασης των προσφύγων τις τελευταίες πέντε δεκαετίες.
Σημείωσε ότι για το Υπουργείο προτεραιότητα ήταν η ασφάλεια των ενοίκων, γι’ αυτό δόθηκε έμφαση στην άμεση απομάκρυνση των ιδιοκτητών, με προτεραιότητα όσους διέμεναν σε πολυκατοικίες που κρίθηκαν ακατάλληλες και επικίνδυνες.
Ο Υπουργός αναφέρθηκε σε προκλήσεις που παρουσιάστηκαν κατά την πρακτική εφαρμογή του σχεδίου. Όπως είπε, αυτές αφορούσαν κυρίως ζητήματα κληρονομικότητας, την άρνηση περιπτώσεων δικαιούχων να εκκενώσουν τα διαμερίσματά τους, με αποτέλεσμα να καθυστερεί η κατεδάφιση των πολυκατοικιών και η έναρξη των εργασιών αναδόμησης των νέων, καθώς και άλλα ζητήματα νομικής φύσης.
Σχετικά με τη δανειοδότηση των δικαιούχων, ο Υπουργός ανέφερε ότι έγινε επικοινωνία με τον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, ώστε να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημιουργίας ειδικού σχεδίου δανειοδότησης περιπτώσεων που δεν δικαιούνται χρηματοδότηση από τραπεζικά ιδρύματα. Όπως ανέφερε, το θέμα εξετάστηκε σε συνεδρία του ΔΣ του Φορέα την περασμένη Πέμπτη και η πρώτη αντίδραση ήταν θετική.
Ο κ. Ιωάννου επανέλαβε ότι κεντρικός άξονας του Σχεδίου «κτίΖΩ» είναι η ευχέρεια που δίνει στους δικαιούχους να προχωρήσουν μόνοι τους, με την απεμπλοκή του δημόσιου τομέα και τη συνεισφορά του ιδιωτικού, έτσι ώστε να προχωρούν πιο γρήγορα και χωρίς τους περιορισμούς που θέτουν οι διαδικασίες του δημοσίου. Σημείωσε ότι η αφετηρία και των 43 πολυκατοικιών της πρώτης φάσης ήταν η ίδια, ωστόσο η πρόοδός τους δεν είναι παράλληλη.
Συγκεκριμένα, από τα 19 έργα της πρώτης φάσης, σε τέσσερις πολυκατοικίες έχουν ληφθεί προσφορές από εργολάβους και έχουν ετοιμαστεί σχέδια και εκτιμάται ότι εντός Οκτωβρίου θα αρχίσουν οι κατασκευαστικές εργασίες. Επιπλέον, σε οκτώ πολυκατοικίες έχουν ετοιμαστεί τα έγγραφα διαγωνισμού για λήψη προσφορών από εργολάβους και θα προκηρυχθούν εντός των ημερών.
Ακόμα, σε τρεις πολυκατοικίες έχουν οριστεί Συντονιστές έργου και συντονιστές επιτροπές και βρίσκονται στο στάδιο ετοιμασίας των σχετικών εγγράφων για προκήρυξη διαγωνισμού και λήψη προσφορών από εργολάβους, σε τέσσερις πολυκατοικίες δεν έχουν οριστεί Συντονιστές έργου και συντονιστικές επιτροπές, ενώ αναμένεται και η υποβολή αίτησης προς τον Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως για έκδοση πολεοδομικής άδειας δύο πολυκατοικιών. Για άλλες δύο πολυκατοικίες ετοιμάζονται σχέδια από τον εργολάβο για υποβολή της αίτησης για πολεοδομική άδεια εντός Σεπτεμβρίου.
Έναρξη δεύτερης φάσης σχεδίου
Παράλληλα, ο ΥΠΕΣ είπε ότι το Υπουργείο αποφάσισε να μεταφέρει τη δεύτερη φάση του σχεδίου νωρίτερα. Η δεύτερη φάση αφορά 70 πολυκατοικίες παγκύπρια, για τις οποίες θα καλυφθεί το κόστος για τον Πολιτικό Μηχανικό, ο οποίος θα διενεργήσει μελέτη στατικής επάρκειας που θα καταδείξουν τις επιδιορθώσεις που πρέπει να γίνουν στις πολυκατοικίες. Για τις επιδιορθώσεις θα παραχωρηθεί ποσό μέχρι €300.000 και επιπλέον €90.000 για την τοποθέτηση ανελκυστήρα όπου χρειάζεται. Όπως είπε, ήδη έχουν σταλεί οι επιστολές σε ιδιοκτήτες 20 από τις 70 πολυκατοικίες (175 διαμερίσματα), ώστε να προχωρήσουν παράλληλα οι δύο φάσεις.
Παραβιάσεις μισθώσεων τ/κ περιουσιών στο 14% των περιπτώσεων
Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, ο Υπουργός είπε στην Επιτροπή ότι εδώ και έναν χρόνο η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών πραγματοποιεί ελέγχους σε όλες τις συμβάσεις μίσθωσης των επαγγελματικών υποστατικών, με σκοπό να διαφανεί ο βαθμός εφαρμογής των προνοιών από τους δικαιούχους. «Για πρώτη φορά γίνεται έλεγχος σε τέτοια έκταση και μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί κατά 92%. Συνολικά ελέγχθηκαν πέραν των 3.700 συμβάσεων και εντοπίστηκαν 503 περιπτώσεις (14%) παραβίασης των μισθώσεων. Για τις περιπτώσεις αυτές έχουν δρομολογηθεί νομικές διαδικασίες για ανάκτησή τους», σημείωσε.
Όσον αφορά στο τροποποιητικό νομοσχέδιο για τη διαχείριση και διάθεση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, που βρίσκεται ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, ο Υπουργός είπε ότι εισάγεται νέα διαδικασία διάθεσης των περιουσιών, με κυριότερη καινοτομία την εφαρμογή συστήματος επιλεξιμότητας και μοριοδότησης των αιτητών μέσα από σαφείς, αντικειμενικούς και μετρήσιμους δείκτες.
«Με αυτό τον τρόπο, περιορίζουμε τη διακριτική ευχέρεια του Κηδεμόνα που είχε ως αποτέλεσμα φαινόμενα κατάχρησης και εκμετάλλευσης και την ίδια ώρα επιτυγχάνεται η ισονομία, η διαφάνεια και η αξιοκρατία», ανέφερε. Σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της Επιτροπής, ο Υπουργός είπε ότι για το συγκεκριμένο θέμα αναμένει ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις, γιατί θίγονται συμφέροντα και κατεστημένα.
Μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου τα νέα κριτήρια για στεγαστικά σχέδια Μέριμνας
Τέλος, ο Υπουργός είπε ότι τροποποιούνται τα κριτήρια των στεγαστικών σχεδίων της Υπηρεσίας Μέριμνας, με στόχο να επωφελούνται περισσότεροι δικαιούχοι. Όπως είπε, η απόφαση λήφθηκε αφού συγκεντρώθηκαν εισηγήσεις από τους ίδιους τους πολίτες, αλλά και από την Επιτροπή Προσφύγων.
Ενδεικτικά, στις τροποποιήσεις περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η οριζόντια αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων, η μείωση της ηλικίας της οικιστικής μονάδας από 20 σε 15 χρόνια για επιδιόρθωσης οικίας, ενώ για την έγκριση θα λαμβάνεται υπόψη η ημερομηνία σύνδεσης με την ΑΗΚ και όχι η ημερομηνία αγοραπωλητήριου εγγράφου.
Ο Υπουργός σημείωσε ότι οι τροποποιήσεις θα συζητηθούν και θα συμφωνηθούν στη Συμβουλευτική Επιτροπή Κριτηρίων εντός Σεπτεμβρίου και, ακολούθως, θα προωθηθούν στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση και εφαρμογή.
«Στόχος όλων είναι να διορθώσουμε τις στρεβλώσεις, για να λύσουμε τα προβλήματα του προσφυγικού κόσμου», ανέφερε σε δηλώσεις του μετά την ολοκλήρωση της συνεδρίασης, σημειώνοντας ότι η συζήτηση διεξήχθηκε σε εποικοδομητικό κλίμα.
Στο μεταξύ, ο Υπουργός, εντός της Επιτροπής, έκανε αναφορά και σε σχέδιο πολεοδομικής αμνηστείας, το οποίο ετοίμασε το Υπουργείο. Ερωτηθείς σχετικά μετά την Επιτροπή, ανέφερε ότι περιμένει να ολοκληρωθεί η διαβούλευση με τον ιδιωτικό τομέα για το θέμα, σημειώνοντας ότι στοχεύει να το παρουσιάσει στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση τις επόμενες 1-2 βδομάδες. Όπως ανέφερε, η αμνηστία θα αφορά μικροπαραβάσεις, με σκοπό οι ιδιοκτήτες να πάρουν τελική έγκριση και τίτλους ιδιοκτησίας, καταβάλλοντας ένα ποσό. Ταυτόχρονα, τα έσοδα που θα προκύψουν από το σχέδιο είπε ότι προορίζονται για κοινωνική στέγαση, είτε προς το σχέδιο «ΚτίΖΩ» ή προς τους ΕΟΑ.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, σε δηλώσεις του μετά την Επιτροπή, εξέφρασε την ικανοποίησή του, καθώς ο Υπουργός έδωσε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, ότι τέλος Οκτωβρίου «θα δούμε τις πρώτες πολυκατοικίες να αρχίσουν να ανεγείρονται». Σημείωσε ότι αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί ο προσφυγικός κόσμος θέλει αυτό το σχέδιο να πάρει σάρκα και οστά.
Όσον αφορά την προσέγγιση του Φορέα για δανειοδότηση προσφύγων για το «κτίΖΩ», ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ είπε ότι εισακούστηκε η πρότασή τους, ενώ οι τράπεζες «αποδείχτηκε ότι έκαναν μόνο εξαγγελίες».
Αναφορικά με την επικαιροποίηση στα σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας, ο κ. Κέττηρος είπε ότι θα πρέπει να υπάρξει αύξηση των εισοδηματικών κριτηρίων και αύξηση της χορηγίας γιατί έχουν προκύψει αυξήσεις στις τιμές στο κόστος ανέγερσης κατοικίας. Ζήτησε, επίσης, από τον Υπουργό, να υπάρξει δικαίωμα επανεξέτασης σε όσους απορριφθούν με τα υφιστάμενα κριτήρια, αλλά θα εγκρίνονταν με τα νέα.
Εντός της Επιτροπής, ο κ. Κέττηρος αναφέρθηκε σε πληροφορία ότι δόθηκε κατ’ εξαίρεση δικαίωμα υπενοικίασης τ/κ υποστατικού σε χορηγό της προεκλογικής εκστρατείας του Προέδρου Χριστοδουλίδη για λειτουργία υπεραγοράς. Ερωτηθείς για το θέμα από δημοσιογράφους, ο κ. Κέττηρος είπε ότι ο Υπουργός επιβεβαίωσε ότι δόθηκε το συγκεκριμένο υποστατικό, αλλά δεν απάντησε αν πρόκειται για χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας Χριστοδουλίδη. Εντός της Επιτροπής, ο Υπουργός, όταν ρωτήθηκε, είπε ότι η έγκριση για υπενοικίαση του συγκεκριμένου υποστατικού είχε δοθεί πριν το 2023 που ανέλαβε η συγκεκριμένη Κυβέρνηση και εμπίπτει στις περιπτώσεις στις οποίες επιτρέπεται η υπενοικίαση.
Εντός της Επιτροπής, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστοφίδης, εξέφρασε ανησυχίες σε σχέση με τυχόν επιπτώσεις σε πτυχές του Κυπριακού από το θέμα της διαχείρισης τουρκοκυπριακών περιουσιών. Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου και ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, εξέφρασαν επίσης τον προβληματισμό τους με το ζήτημα της κληρονομικότητας των τ/κ περιουσιών. Σε παρέμβασή του, ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Σενέκης διευκρίνισε ότι όσον αφορά τις τ/κ περιουσίες δεν μεταβιβάζουμε εμπράγματη ιδιοκτησία, αλλά διαδοχή ενοχικών δικαιωμάτων. Ο Υπουργός συμφώνησε ότι δεν κληρονομείται το ακίνητο, καθώς με τη λύση του Κυπριακού παύει να ισχύει το μίσθωμα και το ακίνητο επιστρέφεται στους Τ/κ. Αυτό που μεταβιβάζεται κληρονομικά είναι το δικαίωμα χρήσης.
Όσον αφορά την επικαιροποίηση των κριτηρίων της Μέριμνας, ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Γεωργίου, πρότεινε στις περιπτώσεις που και τα δύο μέλη του ζευγαριού είναι πρόσφυγες, να δικαιούνται μεγαλύτερο ποσό. Όπως είπε σε δήλωσή του μετά την ολοκλήρωση της Επιτροπής, “πρόκειται για ένα στοχευμένο μέτρο με ενσυναίσθηση που θα βοηθήσει ουσιαστικά εκείνους που έχουν περισσότερο ανάγκη τη στήριξη της πολιτείας για το νέο ξεκίνημα στη ζωή τους”.
Επιπλέον, στις δηλώσεις του, ο κ. Γεωργίου ανέφερε ότι “το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε προς τους επηρεαζόμενους συμπολίτες μας είναι ότι δεν πρόκειται να είναι μόνοι τους σε οποιαδήποτε φάση εκτέλεσης του έργου. Ως Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προσφύγων εκτελούμε τον δέοντα κοινοβουλευτικό έλεγχο, μέχρι την ομαλή και επιτυχή ολοκλήρωση του έργου. Ενώπιον του αρμόδιου Υπουργού Εσωτερικών, αναφέραμε ότι η πιστή τήρηση χρονοδιαγραμμάτων, η άμεση υλοποίηση των εξαγγελιών είναι τα εργαλεία που θα προσδώσουν αξιοπιστία και θα διαλύσουν την όποια αμφιβολία και μεμψιμοιρία υπάρχει από τους επηρεαζόμενους πολίτες”.
Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν έκανε λόγο για καθυστέρηση του κράτους να καταθέσει τα χρήματα για να αρχίσει η ανοικοδόμηση, σημειώνοντας ότι αυξάνονται οι τιμές και ίσως οι εργολάβοι να ζητήσουν περισσότερα χρήματα. Μίλησε, ακόμα, για «απειλές» από λειτουργούς του Τμήματος Πολεοδομίας προς τους ενοίκους, προκειμένου να εκκενώσουν τα διαμερίσματά τους, που όπως είπε «δυναμιτίζουν το αίσθημα εμπιστοσύνης προς το σχέδιο». Ζήτησε, ακόμη, να δοθεί η μελέτη στατικής επάρκειας στους ενοίκους που τη ζήτησαν.
Επιπλέον, όπως και ο κ. Κέττηρος, ρώτησε αν θα υπάρξει παράταση στην επιδότηση ενοικίου, σε περίπτωση καθυστέρησης, με τον Υπουργό να σημειώνει ότι θα μπορεί να υπάρξει παράταση, αλλά κάθε περίπτωση θα εξετάζεται ξεχωριστά, ώστε να διαπιστώνεται πού οφείλεται η κωλυσιεργία.
Ο Βουλευτής του ΕΛΑΜ, Σωτήρης Ιωάννου, εντός της Επιτροπής, ρώτησε πόσος χρόνος χρειάζεται για την καταβολή του ποσού που δικαιούνται όσοι επέλεξαν να μη συμμετέχουν στο σχέδιο, από τη στιγμή που θα παραδώσουν τους τίτλους τους. Επιπλέον, όσον αφορά τη διαχείριση τουρκοκυπριακών περιουσιών, ζήτησε να γίνει ένας σχεδιασμός συνολικής διαχείρισης του ζητήματος.
