«Το ιστορικό κέντρο της Νάπολης είναι νεκρό», λέει ο κοινωνιολόγος και ακτιβιστής Φραντσέσκο Καλίκια, ο οποίος ζει και εργάζεται στην εργατική γειτονιά Σανιτά. «Αυτοί οι δρόμοι δεν είναι πια γειτονιές. Δεν έχουν απομείνει Ναπολιτάνοι, δεν έχει απομείνει πραγματική ζωή. Έχουν γίνει παιδικές χαρές, υπαίθρια εμπορικά κέντρα» συνεχίζει περιγράφοντας στο Politico την εικόνα που επικρατεί στα στενά της Νάπολης τα οποία πλημμυρίζουν από τουρίστες.
Η ίδια εικόνα επικρατεί και σε άλλες ιταλικές πόλεις. Ακτιβιστές, εργαζόμενοι, ειδικοί και τοπικοί πολιτικοί υποστηρίζουν ότι ο υπερτουρισμός υποβαθμίζει τον ιστό της πόλης και ενώ συχνά διαφημίζεται ως πηγή χρημάτων και θέσεων εργασίας, υποστηρίζουν ότι πλουτίζει κυρίως τους πλούσιους.
Ένας από τους κύριους τρόπους με τους οποίους ο τουρισμός αναδιαμορφώνει τη Νάπολη είναι μέσω του αντίκτυπου που έχει στη στέγαση αφού οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις έχουν εκτιναχθεί.
«Οι βραχυπρόθεσμες μισθώσεις έχουν αυξηθεί εκθετικά στη Νάπολη, όπως και σε άλλες ιταλικές πόλεις», δήλωσε η Κιάρα Καπρέτι, δημοτική σύμβουλος και μέλος του Resta Abitante — ενός συλλόγου που υπερασπίζεται το δικαίωμα στη στέγαση.
Μάλιστα, σε ορισμένες εργατικές συνοικίες, υπάρχει ένα πανδοχείο για κάθε τρία σπίτια. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι κάτοικοι εκτοπίζονται. «Έχει σημειωθεί αισθητή αύξηση στις εξώσεις», δήλωσε η Καπρέτι.
Η πίεση στις κατοικίες της Νάπολης είναι τόσο έντονη που οι τοπικές συζητήσεις για τον πολεοδομικό σχεδιασμό περιστρέφονται πλέον γύρω από τις επενδύσεις στο ανατολικό τμήμα της πόλης, λέει η Καπρέτι, το οποίο είναι γεμάτο παραμελημένες και εγκαταλελειμμένες περιοχές.
Ορισμένες ιταλικές πόλεις και περιφέρειες έχουν προσπαθήσει να ρυθμίσουν την έκρηξη του Airbnb, αλλά οι τοπικοί αξιωματούχοι λένε ότι τα χέρια τους είναι δεμένα χωρίς εθνική στήριξη. Στην πραγματικότητα, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι μόνο επιδείνωσε τα πράγματα.
Μη αυθεντικές πόλεις
Οι επισκέπτες έλκονται από τη Νάπολη και την Ιταλία για αυτό που θεωρούν αυθεντικότητα — τη ζωντανή ζωή στους δρόμους, τις πολύχρωμες τοιχογραφίες, την κουλτούρα του φαγητού και τη ζεστασιά των ντόπιων. Αλλά καθώς οι τιμές των κατοίκων είναι χαμηλές, αυτή η αυθεντικότητα διαβρώνεται.
Οι επικριτές περιγράφουν όλο και περισσότερο το ιστορικό κέντρο της πόλης ως «υπαίθριο μαγαζί με τηγανητά», γεμάτο με πάγκους που πωλούν σχεδόν πανομοιότυπα σνακ. Οι διεθνείς αλυσίδες συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται, με αποτέλεσμα οι ντόπιοι να αναρωτιούνται πόσες πιτσαρίες μπορούν ρεαλιστικά να χωρέσουν σε έναν μόνο δρόμο. Αυτός ο πολλαπλασιασμός των εστιατορίων έχει εκτοπίσει σημαντικά τοπικά μαγαζιά – ορόσημα. Το βιβλιοπωλείο Pironti στην πλατεία Δάντη, όπου γενιές μαθητών αγόραζαν τα σχολικά τους βιβλία, έχει αντικατασταθεί από μια ταβέρνα.
Οι δημοτικές αρχές προσπάθησαν να περιορίσουν την άνθηση των εστιατορίων επιτρέποντας νέες επιχειρήσεις μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως αν προσέφεραν κάτι πέρα από το φαγητό. Το ακούσιο αποτέλεσμα, εξήγησε η Καπρέτι, είναι ότι «τώρα κάθε ταβέρνα αυτοαποκαλείται βιβλιοπωλείο».
Η άνθηση του γαστρονομικού τουρισμού έχει επίσης επιδεινώσει τις μακροχρόνιες προκλήσεις διαχείρισης των απορριμμάτων. Οι συσκευασίες μιας χρήσης από τις επιχειρήσεις take-out συσσωρεύονται στους δρόμους, πολλές από τις οποίες αφήνονται από τους επισκέπτες.
Επίσης, οι άστεγοι που κάποτε ήταν ένα ορατό κομμάτι του κέντρου της Νάπολης, έχει εκτοπιστεί σε άλλες γειτονιές.
«Οι άστεγοι απελαύνονται, επίσης επειδή η παρουσία τους θεωρείται δυσάρεστη για τους τουρίστες. Τους εκδιώκουν από τα ιστορικά κέντρα και δεν τους δίνονται όροι παραμονής. Αν δεν μπορείς ούτε καν να ξαπλώσεις σε ένα παγκάκι, αναγκάζεσαι να μετακομίσεις. Αλλά έχει λυθεί το πρόβλημα; Όχι — απλώς έχει μεταφερθεί αλλού» δήλωσε ο Αδόλφο Μπαράττα , καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Roma Tre της Ρώμης.
Ακόμη και οι θρησκευτικές πρακτικές αλλάζουν. Οι εκκλησίες που κάποτε χρησίμευαν ως χώροι συγκέντρωσης των κατοίκων αποτελούν πλέον τουριστικά αξιοθέατα, εκτοπίζοντας τη λατρεία από το ιστορικό κέντρο.
Ο πολιτισμός είναι επίσης προσαρμοσμένος στους τουρίστες και όχι στους ντόπιους, με αποτέλεσμα συχνά να γίνεται υπερβολικά ακριβός. «Πολλά πράγματα που ήταν δωρεάν τώρα είναι επί πληρωμή», επιβεβαίωσε η Μαρίνα Μινίτι, ακτιβίστρια της Mi Riconosci, μιας ομάδας που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των εργαζομένων στον πολιτισμό.
