Η υλοποίηση του έργου Great Sea Interconnector (GSI) αποκτά και γεωστρατηγική διάσταση, εφόσον ενταχθεί στο πλαίσιο του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (IMEC), σύμφωνα με τον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργο Παπαναστασίου.
Όπως επεσήμανε, το έργο θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ενεργειακή γέφυρα, συνδέοντας τις ευρωπαϊκές αγορές με τα δίκτυα της Μέσης Ανατολής και της Ασίας, εξασφαλίζοντας σταθερή πρόσβαση σε καθαρή ηλεκτρική ενέργεια.
Με την ενσωμάτωσή του στον εν λόγω διάδρομο, ενισχύεται ο οικονομικός ρόλος της Κύπρου ως ενεργειακός και τεχνολογικός διαμετακομιστικός κόμβος μεταξύ τριών ηπείρων – Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής.
Το πλαίσιο της ερώτησης
Η τοποθέτηση αυτή του υπουργού αποτέλεσε τμήμα της απάντησης στην ερώτηση της βουλευτού Λευκωσίας, Ειρήνης Χαραλαμπίδου, η οποία κατατέθηκε στις 7 Μαΐου 2025. Η ερώτηση υποβλήθηκε με αφορμή τη δήλωση της κυβέρνησης του Ισραήλ, κατόπιν της επίσκεψης του Προέδρου της Δημοκρατίας στο Ισραήλ, για πρόθεση υπογραφής συμφωνίας εντός του 2025 με σκοπό την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Ισραήλ στο πλαίσιο του IMEC -ενός εμπορικού διαδρόμου που αναμένεται να συνδέσει την Ευρώπη με την Ινδία.
Η κ. Χαραλαμπίδου έθεσε σειρά ερωτημάτων προς τον Υπουργό Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, ζητώντας διευκρινίσεις:
1) Ποιες είναι οι προθέσεις της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη για την ηλεκτρική διασύνδεση με άλλες χώρες.
2) Εάν η υλοποίηση του έργου GSI, με αρχικό στάδιο τη διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου και ακολούθως Κύπρου–Ισραήλ, εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα.
3) Αν έχει συμφωνηθεί μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ η διασύνδεση χωρίς την υλοποίηση του GSI.
4) Κατά πόσο η ελληνική κυβέρνηση, ως άμεσα ενδιαφερόμενο μέρος, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως χρηματοδότης του έργου, έχουν ενημερωθεί για οποιαδήποτε σχετική συμφωνία.
Η θέση της κυβέρνησης για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις
Στην απάντησή του, η οποία φέρει ημερομηνία 11 Αυγούστου 2025, ο κ. Παπαναστασίου τόνισε ότι η κυβέρνηση «προωθεί, στο μέτρο του δυνατού, τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις της Κύπρου με άλλες χώρες», αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά οφέλη τους.
Ειδικότερα, οι διασυνδέσεις ενισχύουν την ασφάλεια εφοδιασμού του ηλεκτρικού συστήματος, μειώνουν τον κίνδυνο διακοπών μέσω αξιόπιστης σύνδεσης με άλλα ηλεκτρικά δίκτυα, διευκολύνουν την περαιτέρω διείσδυση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, συμβάλλοντας στη μείωση εκπομπών άνθρακα και στην πράσινη μετάβαση, και ενισχύουν τον ανταγωνισμό μέσω του διασυνοριακού εμπορίου ηλεκτρικής ενέργειας.
Το GSI ως ύψιστη προτεραιότητα
Ο υπουργός υπογράμμισε ότι η υλοποίηση του έργου GSI, που περιλαμβάνει την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Ελλάδας (Κρήτης) και Κύπρου–Ισραήλ, αποτελεί «ύψιστη προτεραιότητα» για την κυπριακή κυβέρνηση, από την πρώτη στιγμή που το έργο εντάχθηκε στον Ενωσιακό Κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος μέχρι και σήμερα.
Καμία διμερής συμφωνία εκτός GSI
Αναφορικά με την πιθανότητα διμερούς συμφωνίας Κύπρου–Ισραήλ εκτός του πλαισίου του GSI, ο κ. Παπαναστασίου ξεκαθάρισε ότι «δεν έχει συνάψει οποιαδήποτε» η Κυπριακή Δημοκρατία.
Επανέλαβε, μάλιστα, ότι η θέση της κυβέρνησης είναι πως το GSI αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν ενταχθεί στο πλαίσιο του IMEC, προσδίδοντας επιπλέον γεωστρατηγικό χαρακτήρα στην υλοποίησή του.
Ενημέρωση ελληνικής κυβέρνησης και Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Ο υπουργός σημείωσε ότι, λόγω της μη ύπαρξης συμφωνίας με το Ισραήλ, δεν προέκυψε ανάγκη ενημέρωσης της ελληνικής κυβέρνησης ή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Δυναμικό το ζήτημα
Κλείνοντας την απάντησή του, ο κ. Παπαναστασίου επεσήμανε ότι, λόγω του δυναμικού χαρακτήρα του θέματος, οι τοποθετήσεις και οι πληροφορίες που παρατέθηκαν ισχύουν κατά την ημερομηνία υπογραφής της επιστολής.
