Οι στρατηγικές και οι αποφάσεις που χρειάζονται ώστε να καταστεί η Κύπρος ενεργειακά ανεξάρτητη αλλά και ενεργειακός κόμβος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, βρέθηκαν στο επίκεντρο συζήτησης για τις γεωστρατηγικές πολιτικές στο πλαίσιο του 13ου ενεργειακού συμποσίου, την Τετάρτη, στη Λευκωσία.
Χρειάζεται πολιτική βούληση, χρειάζονται εταιρείες που να είναι δεσμευμένες να παραμείνουν στην Κύπρο, χρειάζεται η συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής ώστε να προχωρήσουν παράλληλα οι ενεργειακές υποδομές στην Κύπρο για να καταστεί η Κύπρος κέντρο ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο, τόνισε ο Μαθιός Ρήγας, Διευθύνων Σύμβουλος της Energean κατά τη δική του παρέμβαση.
Αρχικά, ο κ. Ρήγας είπε πως κατανοεί απόλυτα τους λόγους για τους οποίους η Κύπρος επέλεξε από το 2011 μέχρι σήμερα να δουλέψει με τους κολοσσούς, σημειώνοντας ωστόσο πως οι εταιρείες κολοσσοί, είναι καταπληκτικές εταιρείες όταν οι ανακαλύψεις είναι πάρα πολύ μεγάλες. Είπε, πως τα νούμερα που έδειξε ο Υπουργός δείχνουν μια πραγματικότητα, η οποία είναι ότι 3, 4 και 5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια για τους κολοσσούς είναι μικρά νούμερα.
Ο κ. Ρήγας αναφέρθηκε στη συνέχεια στο πώς το Ισραήλ από το 2018 και μετά εν μέσω και της πανδημίας προχώρησε στα ενεργειακά. Είπε, συγκεκριμένα, πως το Ισραήλ πήρε επενδυτική απόφαση και προχώρησε σε 8 γεωτρήσεις με επένδυση 2 δισ. δολάρια και χωρίς κανένα κολοσσό, και πλέον το Ισραήλ είναι ενεργειακά αυτόνομο και από χώρα εισαγωγής έχει γίνει και χώρα εξαγωγής φυσικού αερίου.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, εν μέσω πολέμου, μια πολύ δύσκολη πραγματικότητα, όταν κολοσσοί έκλειναν την παραγωγή στο Ισραήλ, δηλαδή ανησυχούσαν για την πραγματικότητα, η Energean έμεινε εκεί, σταθερή, γιατί η υπόσχεσή μας, στην κυβέρνηση του Ισραήλ, ήταν ότι εάν εμείς είμαστε οι αδειούχοι και οι operators του κράτους θα είμαστε σταθερά δίπλα στην αγορά ό,τι και να γίνει», είπε.
Αναφερόμενος στην Κύπρο εξέφρασε την πεποίθηση πως το σχέδιο είναι απλό και πραγματικό και θα μπορεί να υλοποιηθεί. Είπε πως η Chevron έρχεται και υλοποιεί ένα project το οποίο είναι αντίγραφο από το δικό μας στο Ισραήλ, Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης, σύνδεση με το Ισραήλ, αντίστοιχα σύνδεση με την Αίγυπτο, και είναι πολύ απλή η διαδικασία.
Ο κ. Ρήγας σημείωσε πως η έλευση φυσικού αέριου και φτηνού φυσικού αέριου θα είναι το μέσο, μέσα από το οποίο θα δημιουργηθούν οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν όχι μόνο για ηλεκτροπαραγωγή αλλά και τη βιομηχανία και για όλα τα υπόλοιπα.
Ο κ. Ρήγας αναφέρθηκε στο σχέδιο το οποίο έχει υποβάλει η Energean για μελέτη, για να φέρει ένα αγωγό από το Καρίς, που είναι 180 χιλιόμετρα περίπου από την Κύπρο, και να φέρει φυσικό αέριο στην Κύπρο σε 12 μήνες από τη μέρα που θα δοθούν οι άδειες.
«Χρειάζεται μια πολιτική απόφαση για το εάν η αναδυόμενη αγορά θα παραμείνει ή θα ανοίξει και θα γίνει και η Κύπρος μια ανταγωνιστική αγορά για το φυσικό έργο», είπε και σημείωσε πως δεν είναι μόνο οι κολοσσοί, ειδικά για τα μικρά κράτη, χρειάζεται εταιρείες οι οποίες θα είναι δεσμευμένες ότι θα παραμείνουν στις χώρες τις οποίες διατηρούν.
Χρειάζονται υποδομές, είπε και πρόσθεσε πως έρχεται σήμερα μια ελληνική εταιρεία να προτείνει να συνδέσει ενεργειακά η Ισραήλ με την Κύπρο με την απόλυτη στήριξη και των ΗΠΑ και να φέρει και στην Κύπρο φυσικό αέριο, παράλληλα και με την ανάπτυξη των κοιτασμάτων, η οποία πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό και με το project του Βασιλικού. «Όλες οι υποδομές πρέπει να προχωρήσουν ταυτόχρονα, έτσι θα γίνει η Κύπρος το κέντρο ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου. Όλα αυτά πρέπει να προχωρήσουν μαζί», ανέφερε.
«Χρειάζεται πολιτική βούληση, χρειάζονται εταιρείες που να είναι δεσμευμένες να παραμείνουν στην Κύπρο, χρειάζεται η συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής ώστε να προχωρήσουν παράλληλα οι ενεργειακές υποδομές στην Κύπρο για να καταστεί η Κύπρος κέντρο ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο», είπε.
Ο Ανδρέας Πουλλικκάς, Καθηγητής Ενεργειακών Συστημάτων Πανεπιστημίου Frederick, στη δική του παρέμβαση στο συμπόσιο κατά τη συζήτηση των γεωστρατηγικών πολιτικών αναφέρθηκε στις ερευνητικές εργασίες που έχει ολοκληρώσει και αφορούν την επίλυση των προκλήσεων όχι μόνο της Κύπρου αλλά και της ΕΕ.
Η πρώτη ερευνητική εργασία αφορά την ανάλυση της ηλεκτρικής διασύνδεσης του οικονομικού διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής και Ευρώπης, όπου φαίνεται ότι είναι ένα στρατηγικός διάδρομος για την ΕΕ.
Η δεύτερη μελέτη αφορά την αειφόρο εκμετάλλευση των αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική και η τρίτη για το κατά πόσον η Κύπρος θα μπορούσε να μεταβεί από την οικονομία του άνθρακα στην οικονομία του υδρογόνου.
Στη δική του ομιλία στο συμπόσιο, ο Πρέσβης του Ισραήλ στην Κύπρο, Αβίβ Εζρά, σημείωσε πως η ενεργειακή συνεργασία Κύπρου και Ισραήλ βρίσκεται στο ισχυρότερο επίπεδο των τελευταίων ετών και εξελίσσεται σε πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο κ. Εζρά υπογράμμισε ότι η ενέργεια αποτελεί πλέον «θεμέλιο της αναπτυσσόμενης και ανθεκτικής σχέσης» των δύο χωρών, με κοινό όραμα την ανάπτυξη καθαρών, βιώσιμων και διασυνδεδεμένων ενεργειακών υποδομών.
Όπως ανέφερε, το όραμα αυτό προωθείται ενεργά από τους Υπουργούς Ενέργειας Κύπρου και Ισραήλ, οι οποίοι, σε πρόσφατη συνάντηση στο Ισραήλ, επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για εμβάθυνση των ενεργειακών δεσμών. «Πρόκειται για βήμα ζωτικής σημασίας για μεγαλύτερη περιφερειακή σταθερότητα και ευημερία», σημείωσε.
Αναφερόμενος στο κοίτασμα «Αφροδίτη–Ισάι», ο Πρέσβης τόνισε ότι υπάρχει αξιοσημείωτη πρόοδος και εποικοδομητικό πνεύμα διαλόγου στις συζητήσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων. Εξέφρασε την ελπίδα πως μια αμοιβαία επωφελής λύση «βρίσκεται εντός εμβέλειας», προσθέτοντας ότι θα αποτελέσει πρότυπο συνεργασίας σε θέματα συνεκμετάλλευσης φυσικών πόρων.
Ο κ. Εζρά στάθηκε επίσης στη νέα ιδιωτική πρωτοβουλία, το Μνημόνιο Συναντίληψης μεταξύ NewMed και της κυπριακής CIPOC, για προμήθεια φυσικού αερίου από το Ισραήλ και δημιουργία νέου αγωγού. Το αέριο θα χρησιμοποιηθεί κυρίως για ηλεκτροπαραγωγή, κάτι που –όπως σημείωσε– θα έχει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη έναντι του ντίζελ που χρησιμοποιείται σήμερα.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στην τριμερή συνεργασία Κύπρου–Ελλάδας–Ισραήλ, χαρακτηρίζοντάς την «υπόδειγμα περιφερειακής ενεργειακής ολοκλήρωσης». Τόνισε τη σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ευρώπη, με το Ισραήλ να παραμένει πλήρως υποστηρικτικό του έργου.
Παράλληλα, στάθηκε στην αναβίωση της πρωτοβουλίας «3+1» με τις ΗΠΑ, καθώς και στη σημασία του East Mediterranean Gas Forum, το οποίο, όπως είπε, αποτελεί «οραματική πλατφόρμα» για τα κράτη της περιοχής.
Ο Πρέσβης υπογράμμισε ότι η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια επιταχύνεται και ότι η τεχνογνωσία του Ισραήλ στην ηλιακή ενέργεια, στην αποθήκευση και στα έξυπνα δίκτυα δημιουργεί νέα πεδία συνεργασίας. Αναφέρθηκε επίσης στο πιλοτικό έργο αποθήκευσης ενέργειας που υλοποιείται σε συνεργασία με το The Cyprus Institute.
Κλείνοντας, επισήμανε ότι οι σύγχρονες προκλήσεις –από την κλιματική αλλαγή έως την αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση– απαιτούν συλλογική δράση. «Η ενεργειακή συνεργασία δεν είναι πλέον φιλοδοξία, εξελίσσεται σε πυλώνα σταθερότητας, ευημερίας και ευκαιρίας για ολόκληρη την περιοχή», ανέφερε.
Στο μεταξύ, πριν από τη συζήτηση για τις γεωστρατηγικές πολιτικές, σε σύντομο του χαιρετισμό στο συμπόσιο, ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του ΚΕΒΕ Ανδρέας Ανδρέου, είπε πως το ΚΕΒΕ αναγνωρίζει τη σημασία του συμποσίου για τον στρατηγικό σχεδιασμό της χώρας στον τομέα της ενέργειας.
«Η Κύπρος βρίσκεται μπροστά σε κρίσιμες εξελίξεις και κατά συνέπεια αποφάσεις που δεν μπορούν να περιμένουν άλλο. Η αξιοποίηση των κοιτασμάτων ΦΑ, η δημιουργία του τερματικού σταθμού στο Βασιλικό αναμένονται εδώ και χρόνια και θα έπρεπε ήδη να έχουν ολοκληρωθεί», είπε και πρόσθεσε πως παραμένουν κάποια ερωτηματικά στο θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης με Ελλάδα και Ισραήλ, ένα έργο στρατηγικής σημασίας που θα αλλάξει ριζικά και τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή μας.
Το ΚΕΒΕ στηρίζει κάθε προσπάθεια που οδηγεί σε ενεργειακή ασφάλεια, ανταγωνιστικότητα και βιώσιμη ανάπτυξη, διαβεβαίωσε ο κ. Ανδρέου.
Στο δικό του σύντομο χαιρετισμό, ο General Manager, Large Corporate Banking Division της Eurobank, Φοίβος Στασόπουλος, είπε πως ο ενεργειακός τομέας αποτελεί στρατηγικό παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης.
«Η Κύπρος έχει το προνόμιο αλλά και την ευθύνη να λειτουργήσει σαν γέφυρα ανάμεσα σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Ασία. Ο ρόλος μας ενισχύεται από την μετατροπή της χώρας μας σε οικονομικό, χρηματοδοτικό και πλέον ενεργειακό κόμβο», είπε και σημείωσε πως η Eurobank βλέπει ξεκάθαρα αυτή την προοπτική έχοντας τα κεφάλαια, τη ρευστότητα αλλά και την τεχνογνωσία για να υποστηρίξει χρηματοδοτικά επιχειρήσεις για να υλοποιήσουν έργα που αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη.
