Η περίπλοκη αλλά απαραίτητη εφαρμογή των διεθνών κυρώσεων, προκειμένου να αποτραπεί και να εμποδιστεί η εγκληματική συμπεριφορά και να καταδειχθεί ο αντίκτυπος στη φήμη όσων σκοπεύουν να ενεργήσουν με εγκληματικό τρόπο, καθώς και η αποτελεσματικότητα των επιβληθέντων κυρώσεων, συζητήθηκε στο 9ο Διεθνές Φόρουμ Συμμόρφωσης, που παρουσίασε η Τράπεζα Κύπρου και διοργάνωσε η IMH την Παρασκευή, στη Λευκωσία.
Ο Βρετανός Ύπατος Αρμοστής στην Κύπρο, Ίρφαν Σιντίκ, στην ομιλία του παρουσίασε τον τρόπο με τον οποίο το Ηνωμένο Βασίλειο προσεγγίζει τις κυρώσεις. Σημείωσε ότι για το Ηνωμένο Βασίλειο, οι κυρώσεις χρησιμοποιούνται ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής για την αλλαγή της συμπεριφοράς όσων στοχοποιούνται. Ωστόσο, η εφαρμογή τους άπτεται του εσωτερικού δικαίου του Ηνωμένου Βασιλείου.
Σύμφωνα με τον Ύπατο Αρμοστή, το Ηνωμένο Βασίλειο εφαρμόζει κυρώσεις για να “αποτρέψει”, δηλαδή να προσπαθήσει να αλλάξει τη συμπεριφορά κάποιου. Δεύτερον, εφαρμόζει κυρώσεις για να “διαταράξει”, να κάνει δηλαδή πιο δύσκολη την πρόσβαση σε πόρους σε όσους επιμένουν να μην αλλάζουν συμπεριφορά. Τρίτον, οι κυρώσεις έχουν σκοπό να “καταδείξουν” όσους στοχοποιούνται, έτσι ώστε ακόμα κι αν τα περιουσιακά στοιχεία τους είναι εκτός του πεδίου επιπτώσεων των κυρώσεων, «επιβάλλοντας κυρώσεις επιδιώκουμε να έχει αντίκτυπο στη φήμη, να τους στιγματίσουμε».
Οι μορφές κυρώσεων μπορεί να είναι οικονομικές, όπως δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, εμπορικές, όπως εμπάργκο όπλων, ή προσωπικές, όπως απαγορεύσεις ταξιδιών και μετανάστευσης, σημείωσε. «Είμαστε πολύ σαφείς ότι οι κυρώσεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν από μόνες τους, αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου εξωτερικής πολιτικής», είπε.
Επιδεικνύοντας πώς μπορούν να λειτουργήσουν οι κυρώσεις, ο κ. Σιντίκ έδωσε το παράδειγμα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, «συνεργαστήκαμε με την ΕΕ και την G7 για να επιβάλουμε συλλογικά κυρώσεις στον παράνομο πόλεμο της Ρωσίας. Αυτές οι κυρώσεις που εφαρμόσαμε, μαζί με τους εταίρους μας, είναι το πιο αυστηρό πακέτο κυρώσεων που επιβλήθηκαν ποτέ σε μια μεγάλη οικονομία και αποδίδουν», σημείωσε.
Όπως είπε, μόνο το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει επιβάλει κυρώσεις σε πάνω από 1.600 άτομα και οντότητες από την έναρξη της εισβολής. Αυτές περιλαμβάνουν 29 τράπεζες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90% του ρωσικού τραπεζικού τομέα και 129 ολιγάρχες, με συνολική καθαρή αξία 145 δισεκατομμυρίων λιρών.
Πάνω από 20 δισεκατομμύρια λίρες διμερούς εμπορίου μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ρωσίας υπόκεινται τώρα σε πλήρεις ή μερικές κυρώσεις, σημείωσε, προσθέτοντας ότι έχει σημειωθεί πτώση 99,7% στις ρωσικές εισαγωγές στο Ηνωμένο Βασίλειο και 75,5% πτώση στις εξαγωγές του Ηνωμένου Βασιλείου στη Ρωσία.
«Υπό αυτό το καθεστώς έχουμε παγώσει ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 80 δισεκατομμυρίων λιρών. Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής του Πούτιν», είπε, προσθέτοντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύεται να διατηρήσει τις κυρώσεις για αρκετό διάστημα, ώστε να έχουν τον μέγιστο αντίκτυπο.
Αναφορικά με την Κύπρο, ο Ύπατος Αρμοστής είπε ότι η εστίαση είναι στο πώς θα εμποδιστούν όσοι προσπαθούν να διευκολύνουν την αποφυγή των κυρώσεων. «Εστιάζουμε πολύ σκληρά στην αντιμετώπιση της αποφυγής των κυρώσεων, κλείνοντας τα κενά που μπορεί να υπάρχουν», είπε, σημειώνοντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμεύσει 50 εκατομμύρια λίρες για μια νέα πρωτοβουλία οικονομικών αντικινήτρων για την αντιμετώπιση της αποφυγής κυρώσεων.
Ο Δρ Marcus Pleyer, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής στο Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας, ο οποίος έδωσε την ομιλία του μέσω ενός βιντεοσκοπημένου μηνύματος, υπογράμμισε τη σημασία όχι μόνο να ακολουθείται το γράμμα του νόμου, αλλά οι αξίες της συμμόρφωσης να είναι ενσωματωμένες στο DNA κάθε εταιρείας.
Όσον αφορά τις κυρώσεις, σημείωσε ότι και αυτές διέπονται από ορισμένες αξίες, όπως η διακοπή ενός πολέμου ή η αντιτρομοκρατία και αυτές οι αξίες θα πρέπει να γίνουν κατανοητές προκειμένου οι κυρώσεις να εφαρμοστούν πιο αποτελεσματικά.
Ο Διευθυντής του Γραφείου Εφαρμογής Οικονομικών Κυρώσεων (OFSI) του Υπουργείου Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Giles Thomson, μίλησε στο φόρουμ μέσω ζωντανής σύνδεσης. Είπε ότι οι κυρώσεις μπορεί να κοστίσουν πολλά σε αυτούς που τις εφαρμόζουν και μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες συνέπειες. Ωστόσο, σημείωσε, είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου τον σκοπό και τον αντίκτυπο που έχουν στη Ρωσία και την ικανότητά της να πολεμήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Είπε ότι το OFSI προσπαθεί να συνεργαστεί με τις εταιρείες που θέλουν να εφαρμόσουν τις κυρώσεις, για να δώσει οδηγίες για το πώς να το κάνουν. «Προσπαθούμε να συνεργαστούμε όχι μόνο με τον χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά και με τον λογιστικό, τον νομικό, τα κρυπτονομίσματα και άλλους τομείς που παίζουν σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή των κυρώσεων», είπε.
Ο Μάριος Σκανδάλης, Διευθυντής Διεύθυνσης Συμμόρφωσης της Τράπεζας Κύπρου και Πρόεδρος του Cyprus Integrity Forum, στον χαιρετισμό του, σημείωσε τη σημασία του να γίνει η εταιρική κουλτούρα στρατηγική προτεραιότητα, καθιστώντας την ευθύνη όλων και όχι απλώς μια προσέγγιση που επιβάλλεται από τη διεύθυνση. «Όλοι είναι υπεύθυνοι για την καλλιέργεια της επιθυμητής κουλτούρας. Αυτό θα οδηγήσει και σε βελτιωμένα αποτελέσματα επιχειρηματικής απόδοσης», είπε, σημειώνοντας ότι η κουλτούρα μιας εταιρείας πρέπει να μπορεί να προσαρμόζεται και να συμβαδίζει με τις αλλαγές.
Ο Σκανδάλης ήταν επίσης ο συντονιστής μιας συζήτησης ρυθμιστικών αρχών, όπου συμμετείχε εκπρόσωπος των OFAC, OFSI και ΚΤΚ.
Η Jacqueline Brewer, Επικεφαλής του Τμήματος Επιβολής Κυρώσεων του OFAC, του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, είπε ότι οι κυρώσεις παλιότερα ήταν απλούστερες και επομένως ευκολότερες στην εφαρμογή τους, αλλά τον τελευταίο καιρό γίνονται όλο και πιο στοχευμένες και ως εκ τούτου πιο περίπλοκες, αλλά και πιο αποτελεσματικές, καθώς επικεντρώνονται περισσότερο σε συγκεκριμένους τομείς.
Ο Giles Thomson, του OFSI του Ηνωμένου Βασιλείου, είπε ότι οι τελευταίες ρωσικές κυρώσεις, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία είναι άνευ προηγουμένου σε μέγεθος και πολυπλοκότητα και ήταν δύσκολο για τις εταιρείες να συμβαδίσουν με αυτές, ειδικά τις πρώτες μέρες.
Ο Κωνσταντίνος Τρικούπης, Επικεφαλής του Τμήματος AML/CFT της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, δήλωσε ότι συγκρίνοντας τις κυρώσεις του 2014 κατά της Ρωσίας με τις κυρώσεις του 2020, μπορούμε να δούμε τον όγκο και τη διεύρυνση του είδους των κυρώσεων που επιβλήθηκαν. Σημείωσε ότι οι κυπριακές οντότητες δεν συμμορφώνονται μόνο με τις κυρώσεις της ΕΕ, αλλά συμμορφώνονται και με τις κυρώσεις OFAC και OFSI. Τόνισε, ωστόσο, την ανάγκη αυτές να είναι όσο το δυνατόν πιο εναρμονισμένες, ώστε να είναι πιο αποτελεσματικές και ευκολότερη η εφαρμογή τους.
Είπε ότι η ΚΤΚ παρακολουθεί τις ρυθμιζόμενες οντότητες για να βεβαιωθεί ότι διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για να μπορούν να επιβάλλουν τις κυρώσεις.
Ερωτηθείς για το κόστος που προκαλείται στην κυπριακή οικονομία εξαιτίας των κυρώσεων, σημείωσε ότι, αν και δεν υπάρχει επίσημη μελέτη, δεν φαίνεται να υπάρχει ουσιαστικός αντίκτυπος στην κυπριακή οικονομία.
