Χρειάζεται να σημειωθεί ότι οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν ακολουθήσει προς ώρας το παράδειγμα των Αμερικάνων, διατηρώντας ανοιχτό δίαυλο για συνέχιση των συναλλαγών αερίου μέσω της Gazprombank.
Η εν λόγω τράπεζα συνιστά την «καρδιά» της διακίνησης του ρωσικού αερίου καθώς μέσω αυτής γίνονται οι πληρωμές για το φυσικό αέριο από τους πελάτες της Gazprom στην Ευρώπη και ακολούθως η Gazprom εκπληρώνει τις δικές της υποχρεώσεις. Η Gazprombank ανήκει εν μέρει στην κρατική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom.
Η προοπτική των κυρώσεων, που αναμένεται να τεθούν σε ισχύ από τις 20 Δεκεμβρίου, ενέχει ακόμη και το σενάριο της ολικής διακοπής του φυσικού αερίου προς την γηραιά ήπειρο χωρίς, ωστόσο, όπως σημειώνουν πηγές της βιομηχανίας του αερίου, να θεωρείται το επικρατέστερο σενάριο.
Σε κάθε περίπτωση, η «by the book» λογική και ως έχουν τα δεδομένα σήμερα, η διακοπή των ροών μέσω του αγωγού TurkStream θεωρείται υπαρκτό ενδεχόμενο, δεδομένου ότι οι πελάτες της Gazprom δεν θα μπορούν να αποζημιώνουν την ρωσική εταιρεία για τις ποσότητες που λαμβάνουν και επομένως ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός θα διακόψει την προμήθεια του καυσίμου.
Χρειάζεται βέβαια να σημειωθεί ότι η κατάσταση διαφέρει σε σχέση με την περίοδο του 2022 (πριν και μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) ως προς το γεγονός ότι, όπως αναφέρουν αξιόπιστες πηγές στη «Ν», η Ρωσία επιδιώκει να θέσει εαυτόν μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Στη παρούσα φάση, η Ρωσία θέλει να προασπίσει τα έσοδα που αποκομίζει από τις πωλήσεις φυσικού αερίου σε σειρά ευρωπαϊκών χωρών, πράγμα που αν και ίσχυε εξίσου σε προγενέστερη φάση, επικράτησε – ιδίως κατά την έναρξη του ρωσοουκυρανικού πολέμου, η αξιοποίηση της ενέργειας ως μέσο πίεσης και ενίσχυσης της συνολικότερης γεωστρατηγικής της θέσης έναντι της Ουκρανίας και κατ’ επέκταση της Ευρώπης και των ΗΠΑ.
Ενδεικτικό είναι, όπως μεταδίδει το διεθνές πρακτορείο Reuters, ότι το Κρεμλίνο εμφανίζεται αισιόδοξο στην εξεύρεση λύσης και άρσης του αδιεξόδου που διαμορφώνεται. Επιπρόσθετα, σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα του Reuters, η Gazprombank είπε ότι οι κυρώσεις δεν θα επηρεάσουν τις τραπεζικές της δραστηριότητες χωρίς ωστόσο να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις εναλλακτικές λύσεις για τις πληρωμές αερίου.
Θα «πονέσουν» τα Βαλκάνια
Το ζήτημα, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, εστιάζει στην περιοχή των Βαλκανίων, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δεδομένου ότι οι ποσότητες ρωσικού αερίου που προμηθεύεται μέχρι και σήμερα η χώρα, φτάνουν στη Βουλγαρία μέσω του TurkStream για να προωθηθούν στη συνέχεια προς τα κάτω.
Η ολική διακοπή των ποσοτήτων εκ Ρωσίας συνεπάγεται, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, ένα έλλειμμα ισχύος της τάξης των 150 GWh την ημέρα σε περιόδους αιχμής με ένα μέρος να δύναται να καλυφθεί με εναλλακτικούς τρόπους (δηλαδή LNG και άλλες οδεύσεις) λόγω τεχνικών περιορισμών που υπάρχουν στα σημεία εισόδου της περιοχής και εν συνόλω στο σύστημα αερίου.
Κατά συνέπεια και χωρίς για την ώρα να μπορούμε να προδιαγράψουμε και να περιγράψουμε την εξέλιξη των πραγμάτων, δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται ότι θα προκύψει πρόβλημα έλλειψης ποσοτήτων στην περιοχή των Βαλκανίων. Από την πλευρά του το Reuters μεταδίδει ότι Ουγγαρία και Σλοβακία, δύο χώρες με μακροπρόθεσμα συμβόλαια με την Gazprom, εξετάζουν τα νέα δεδομένα με αναλυτές της Sinara Investment Bank να αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι «Οι ευρωπαϊκές πληρωμές για ενεργειακούς πόρους μέσω της Gazprombank πιθανόν να καταστούν αδύνατες από τα τέλη του 2024».
Στον απόηχο των παραπάνω εξελίξεων και σχολιάζοντας τις διακυμάνσεις των τιμών φυσικού αερίου, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης ανέφερε, μεταξύ άλλων, σε συνέντευξή του εχθές σε τηλεοπτικό σταθμό ότι «Για τους επόμενους μήνες η τιμή του φυσικού αερίου φαίνεται ότι επηρεάζεται αρνητικά, διότι σταματά μια σύμβαση Ρωσίας – Ουκρανίας που περνάει transit το 5% του αερίου προς την Ευρώπη, ενώ βγήκε μια πρόσθετη επιβάρυνση από τις ΗΠΑ και σταματά την βασική τράπεζα που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να κάνει συναλλαγές για το φυσικό αέριο με την Ευρώπη. Λόγω αυτών «τσιμπάει» η τιμή του αερίου».
Πηγή: Ναυτεμπορική, Μιχάλης Μαστοράκης • [email protected]
